Ένα πείραμα δημοκρατίας στην Ευρώπη
του Στέφεν Λέντορφ*
Τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα εκτυλίσσεται ένα πείραμα για τη νεοφιλελεύθερη θεραπεία σοκ. Για τις επόμενες εβδομάδες
και μήνες η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει ένα πείραμα για τη δημοκρατία.
Εάν ακούσουμε τις ζοφερές δηλώσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του Ζ.Κ. Γιουνκέρ, μπορεί να αποκτήσουμε την εντύπωση ότι η Ελλάδα οδηγείται στο χείλος του γκρεμού. Αυτοί οι αξιωματούχοι δεν βρίσκονται σε συναγερμό από τη μαζική ανεργία, τη φτωχοποίηση ή το έλλειμμα βασικής υγειονομικής περίθαλψης για χιλιάδες ανθρώπων στην Ελλάδα. Βρίσκονται σε συναγερμό από την πιθανότητα, για πρώτη φορά από το ξέσπασμα της κρίσης στη ευρωζώνη, η πλειοψηφία των ψηφοφόρων σε μια χτυπημένη από την κρίση χώρα να ψηφίσει μια αριστερή κυβέρνηση.
Ο πολιτικό αστερισμός είναι παράλογος. Θυμηθείτε τι συνέβη το 2012: Πολιτικοί στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και αλλού κατηγορούσαν τους έλληνες πολιτικούς για την εδραίωση ενός πελατειακού συστήματος, φοροαποφυγής και γραφειοκρατικής ανικανότητας, το οποίο είχε ανακηρυχθεί η αιτία του πολύ υψηλού δημόσιου χρέους. Διασπείροντας το φόβο μιας οικονομικής κατάρρευσης έκαναν προεκλογική εκστρατεία υπέρ των πολιτικών που εκπροσωπούσαν αυτές τις ελληνικές ελίτ που είχαν εδραιώσει και επωφελούνταν από αυτό ακριβώς το σύστημα. Τα «μνημόνια συνεννόησης» στα οποία συμφώνησαν με την κυβέρνηση της αρεσκείας τους εστίαζαν στη χρέωση του ελληνικού λαού και όχι των ελληνικών ελίτ. Για την ακρίβεια, επρόκειτο για μια πολιτική ατζέντα αποδόμησης βασικών κοινωνικών δικαιωμάτων, την οποία η «Σαμαράς & ΣΙΑ» ονειρεύονταν καιρό, αλλά δεν είχαν ποτέ πριν καταφέρει να έχουν δημόσια στήριξη για αυτήν στην Ελλάδα. Επρόκειτο για μια βάναυση οπισθοχώρηση κοινωνικών κεκτημένων, τα οποία ένας πολιτικός εκπρόσωπος των ελληνικών ελίτ θα μπορούσε να προωθήσει μόνο με ισχυρή υποστήριξη από το εξωτερικό. Οι ευρωπαίοι ηγέτες εξυμνούν αυτήν την οπισθοχώρηση, διότι δήθεν άνοιξε το δρόμο για τα «πρώτα σημάδια ανάκαμψης», ενώ συνεχίζουν να κατηγορούν την ελληνική κυβέρνηση για τη μη επίλυση των προβλημάτων της διαφθοράς, της φοροαποφυγής και της ανικανότητας των δημόσιων υπηρεσιών (ή τουλάχιστον αυτό είναι που λένε στους λαούς της Γερμανίας και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ώστε να διατηρήσουν την πίεση στον ελληνικό λαό με το πρόσχημα «δεν θέλουμε να πληρώνουμε για το χρέος των Ελλήνων»). Τώρα που η καταστροφή που προκαλεί αυτή η πολιτική έχει γίνει σαφής και ο «κίνδυνος» μιας πολιτικής αλλαγής στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο πιθανός από το 2012, οι πολιτικοί ηγέτες των Βρυξελλών, του Βερολίνου κ.λπ. ξεκίνησαν να διασπείρουν φόβο ξανά, όπως το 2012. Και όπως το 2012, συνεχίζουν να στηρίζουν αυτούς ακριβώς τους πολιτικούς που είναι υπεύθυνοι για τα προβλήματα που επικρίνουν. Και προειδοποιούν τον ελληνικό λαό να μην ψηφίσει τους πολιτικούς που αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα και προτείνουν εναλλακτικές λύσεις για την ελληνική οικονομία και το φορολογικό σύστημα.
Το μήνυμα που στέλνεται στην Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από σαφές: Εάν ψηφίσετε για την αλλαγή θα σας βρει οικονομική καταστροφή. Λέγοντάς το αυτό υπονοούν ένα άλλο μήνυμα: Το καλύτερο θα ήταν οι Έλληνες να μην ψηφίσουν καθόλου. Οι εκλογές είναι κακές εάν συνεπάγονται την πιθανότητα αλλαγής. Είναι, πράγματι, ένα ενδιαφέρον μήνυμα που αποστέλλεται σε μια χώρα η οποία ήταν κάποτε αυτό που ονομάζουμε το «λίκνο της δημοκρατίας» στην Ευρώπη.
Αυτός είναι ο λόγος που οι επερχόμενες εκλογές στην Ελλάδα δεν είναι μόνο ένα πείραμα για τη δημοκρατία στην Ελλάδα, αλλά ένα πείραμα για τη δημοκρατία στην Ευρώπη.
* Ο Σ. Λέντορφ είναι διδάκτορας πολιτικής επιστήμης και οικονομολόγος. Εργάζεται στο Ινστιτούτο Εργασίας και Κατάρτισης του Πανεπιστημίου του Ντούισμπουργκ στο Έσεν της Γερμανίας.
