Πετάνε στη θάλασσα 20 σχολεία για μια …μακέτα!
Νίκος Περπεράς
Θα μπορούσε να είναι ανέκδοτο, αλλά, δυστυχώς, δεν είναι. Στην Ελλάδα, με τα 6,3 φτωχοποιημένους πολίτες,
με τα μαγκάλια, τα συσσίτια, τη φορολεηλασία και τις αυτοκτονίες, το κράτος θα πληρώσει 90 εκατομμύρια ευρώ σε κάποιους μεγαλοεργολάβους για ένα έργο που ποτέ δεν έγινε και ποτέ δεν θα γίνει. Που παρέμεινε στις …μακέτες!
Πρόκειται για την υποθαλάσσια αρτηρία της Θεσσαλονίκης, ένα έργο που ναυάγησε λίγους μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης και την κύρωσή της από τη Βουλή. Και το ναυάγιο αυτό καλείται τώρα να το πληρώσει πανάκριβα ο καθημαγμένος φορολογούμενος Έλληνας πολίτης, με το ποσό των 90 και πλέον εκατ. ευρώ, που θα δοθεί ως αποζημίωση στους μεγαλοεργολάβους παρότι δεν έριξαν ούτε μια τσαπιά. Το ποσό βέβαια δεν είναι αστείο. Με αυτά τα λεφτά, ούτε λίγο ούτε πολύ, θα μπορούσαν να κατασκευαστούν 20 καινούργια σχολεία!
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το έργο, που δημοπρατήθηκε το 2003, είχε αρχικό προϋπολογισμό 472 εκατ. ευρώ και αφορούσε την παράκαμψη του κέντρου της πόλης, μέσω μιας νέας αρτηρίας μήκους 6,2 χλμ. που θα περιλάμβανε και υποθαλάσσια σήραγγα 1,24 χλμ., η οποία θα συνέδεε την ανατολική με τη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης.
Από την αρχή, το έργο αυτό είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Είχε χαρακτηριστεί από πολλούς «έργο πολυτελείας» και ανεπαρκές ως προς τη λύση του μεγάλου κυκλοφοριακού προβλήματος στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Μεγάλες επικρίσεις δέχτηκε και το ότι δημοπρατήθηκε με τη μέθοδο της «σύμβασης παραχώρησης» και η εκμετάλλευση θα ανατίθετο για 30 χρόνια στους μεγαλοεργολάβους, οι οποίοι θα έβαζαν χαράτσια διοδίων μέσα στο κέντρο της πόλης. Ουσιαστικά το έργο αποφασίστηκε και δρομολογήθηκε με δύο προφανείς, αλλά ανομολόγητους, στόχους. Πρώτον: Να εξασφαλιστεί η κερδοφορία μερικών μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων. Δεύτερον: Οι κυβερνώντες, αρχικά του ΠΑΣΟΚ και στη συνέχεια της ΝΔ, να πουλήσουν παραμύθι στους ιθαγενείς – ναι έτσι θεωρούν αυτοί τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης – ότι προσφέρουν κάποιο μεγάλο έργο στην πόλη τους…
Η σύμβαση για την κατασκευή της υποθαλάσσιας αρτηρίας, υπογράφηκε στις 31 Οκτωβρίου 2006 μεταξύ του δημοσίου και της κοινοπραξίας «Θερμαϊκή Οδός» που αποτελούνταν από τους ομίλους «Άκτωρ» (Μπόμπολας), «Boscalis» (Ισπανική) και «Archirodon Group» (Ελληνοολλανδική), ενώ κυρώθηκε από τη Βουλή το Φεβρουάριο του 2007.
Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, υπήρξε απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), με την οποία σχεδόν διπλασιάστηκε το βάθος της σήραγγας από τα 15 στα 25 μέτρα, ενώ εκτοξεύτηκε στο ένα δισ. ευρώ το κόστος των έργων, μαζί με τις πρόσθετες αρχαιολογικές δαπάνες των 100 εκατ. ευρώ. Παράλληλα ομάδες πολιτών είχαν προσφύγει στο ΣτΕ κατά της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Με τα νέα δεδομένα το ΥΠΕΧΩΔΕ φάνηκε να αλλάζει άποψη για την χρησιμότητα του έργου και δεν προχωρούσε καμία ενέργεια.
Η σύμβαση καταγγέλθηκε από τη «Θερμαϊκή οδό» με το αιτιολογικό της αθέτησης του έργου, διεκδικώντας αποζημίωση ύψους 410 εκατ. ευρώ, περίπου όσο και το αρχικό κόστος του έργου! Η πρώτη απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2009 και δικαίωνε τους εργολάβους με αποζημίωση 43,7 εκατ. ευρώ. Το Δημόσιο άσκησε αναίρεση και τον Οκτώβριο του 2014 βγήκε η τελική απόφαση, πάντα υπέρ των εργολάβων, που ανεβάζει την αποζημίωση στα 67,8 εκατ. ευρώ. Το ποσό πρόκειται να καταβληθεί σε δόσεις και -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Υποδομών- μαζί με τους οφειλόμενους τόκους θα ξεπεράσει τα 90 εκατ. ευρώ!
Αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά περίεργο τρόπο, η Διαιτησία και τα διαιτητικά δικαστήρια δικαιώνουν πάντα τους ιδιώτες εργολάβους και ποτέ το Δημόσιο. Πολλοί θεωρούν ότι μάλλον αποκλείεται να πρόκειται για απλή σύμπτωση…
Η ουσία, πάντως, είναι ότι και το έργο δεν έγινε και ο ελληνικός λαός καλείται να πληρώσει τα σπασμένα. Ήδη το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων δημοσίευσε απόφαση του υπουργού Μιχάλης Χρυσοχοΐδη με την οποία χορηγείται η πρώτη δόση της αποζημίωσης ύψους 3.695.403,27 ευρώ. Τα υπόλοιπα θα τα δώσει προφανώς η επόμενη κυβέρνηση, η οποία είναι αναγκασμένη να βρει και αυτά τα λεφτά…
Υ.Γ.: Το κομμάτι αυτό το αφιερώνουμε εξαιρετικά σε όσους αναρωτιούνται πώς δημιουργήθηκαν τα ελλείμματα και ποιοι τα έφαγαν τα λεφτά και εξακολουθούν να τα τρώνε με …χρυσά κουτάλια!
