Απολογισμός Δράσης της Συντονιστικής Επιτροπής «για τη σωτηρία της Σκήτης του Οσίου Νικάνορα και τη σύνδεση Ελάτης-Μονής Ζάβορδας με πεζογέφυρα»
Φεβρουάριος 2015
Αγαπητοί φίλοι, μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής (Σ.Ε.) καλώς ήρθατε και καλώς ανταμωθήκαμε
στην πρώτη συνάντησή μας για το 2015 η οποία θεωρείται σταθμός στην διαδρομή μας. Αναφέρονται δύο άλλες εξίσου σημαντικές ημερομηνίες όπως : Η πρώτη του Οκτωβρίου του 2008 όταν αποφασίστηκε η σύστασή μας και το περιεχόμενο της δράσης μας στο ξενοδοχείο “ΝΕΦΕΛΗ” με πολλαπλές συνεδριάσεις κάθε Δευτέρα της εβδομάδας και η δεύτερη τον Ιανουάριο του 2013 στο καφέ “Ρωξάνη” εξίσου με απανωτές συνεδριάσεις κάθε Τρίτη πλέον όπου πέρα από τα κυρίαρχα θέματα της σκήτης του Οσίου Νικάνορα και της σύνδεσης της Ελάτης – Μονής Ζάβορδας με πεζογέφυρα, τέθηκαν τα ζητήματα του απολογισμού του έργου της Σ.Ε. και η συνέχειά της με νέα δομή και θεσμική ταυτότητα. Στις πρώτες τότε ψηλαφήσεις της νέας ιστορικής διαδρομής της Σ.Ε. είχε γίνει αναφορά : Στην πολιτιστική και περιβαλλοντική κληρονομιά της ευρύτερης περιοχής του μέσου ρού του Αλιάκμονα ή όπως αλλιώς ορίζεται από τις οροσειρές του Μπούρινου και της Μπουνάσας (Καμβουνίων).
Στο μεγάλο πολιτιστικό πλούτο που έχει αναδειχθεί μέχρι τώρα από τις δράσεις της Σ.Ε.
Στα πολλαπλά προβλήματα – δυσκολίες – προκλήσεις και ενέργειες που απορρέουν από την ευθύνη προστασίας, διατήρησης, διαχείρισης, ανάδειξης τους.
Στη συνέχιση και ένταση των επαφών και συνεργασιών με τους φορείς όπως θα αναφερθούν παρακάτω.
Ενδεικτικά είχε προσδιορισθεί το περιεχόμενο της νέας πορείας μας. Σήμερα 6 Φεβρουαρίου 2015 ενώπιόν μας επικαιροποιείται το σύνολο της δράσης της Σ.Ε. ως απολογισμός, υπενθύμιση, παρακαταθήκη.
Η Σ.Ε. συστήθηκε ως άτυπο όργανο τον Οκτώβριο του 2008 για τους σκοπούς που αναφέρονται στον τίτλο της διότι υπήρχε ο κίνδυνος μέσα στην ευφορία κατασκευής του μεγάλου έργου της τεχνητής λίμνης του Ιλαρίωνα και του ΥΗΣ η μνήμη, η ιστορία, η παράδοση, τα στοιχεία πολιτισμού να υποβαθμιστούν και απαξιωθούν καθώς ενδείξεις και πράξεις προς αυτή την κατεύθυνση ήτανε πολλαπλές.
Ανήσυχοι και ενεργοί πολίτες των Νομών Κοζάνης και Γρεβενών μας οδήγησε στην δημιουργία της Σ.Ε (ανακοίνωση 9-5-2009): Ο σεβασμός μας στην ιερή και φωτεινή μορφή του Οσίου Νικάνορα του θαυματουργού, η αγιοσύνη του οποίου φυλάτει, προστατεύει ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία, ο σεβασμός μας για την ιερή σκήτη του (το σκηταριό) εκεί όπου <<ενεπλήσθη της χάριτος του Χριστού>>
Οι ένδοξες σελίδες ιστορίας που γράφτηκαν σε εκείνο το μέρος του ποταμού Αλιάκμωνα το οποίο ενώνει η πεζογέφυρα Ελάτης-Μονής Ζάβορδας.
Ο κίνδυνος αυτά να τα πνίξει, καταστρέψει , εξαφανίσει η δημιουργία της τεχνητής λίμνης του φράγματος Ιλαρίωνα.
Επιπλέον το ιδιαίτερο ξεχωριστό φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής και οι δυνατότητες ανάπτυξης και αξιοποίησής της.
Κύρια όμως το χρέος μας απέναντι στην ιστορική μνήμη και τη χριστιανική πίστη μας οδήγησαν στη δημιουργία Συντονιστικού Οργάνου.
Από την ίδρυσή της έως σήμερα η Σ.Ε λειτούργησε με εθελοντική εργασία και ανιδιοτέλεια. Συμπορευόμενοι στη δράση και σε αγαστή συνεργασία εν πρώτης με τον Γεωργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού <<Λογγάς>> και στη συνέχεια με φορείς όπως οι Δήμοι Καμβουνίων (Σερβίων – Βελβεντού), Δεσκάτης, τις εφορείες Κλασσικών, Προϊστορικών και Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, το ΙΓΜΕ, πολιτιστικούς Συλλόγους της Περιοχής πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω ενέργειες :
-Ειρηνική κινητοποίηση στις 7 Δεκεμβρίου 2008 με πορεία από τον ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου Ζάβορδας (μετόχι) στη σκήτη του Οσίου Νικάνορα.
-Έκδοση ψηφισμάτων για τη σωτηρία της σκήτης και τη σύνδεση Ελάτης – Μονής Ζάβορδας από τους παρακάτω φορείς:
Δήμος Κοζάνης Ν.Κοζάνης
Δήμος Καμβουνίων Ν.Κοζάνης
Δήμος Αιανής Ν.Κοζάνης
Δήμος Ελίμειας Ν.Κοζάνης
Δήμος Βελβεντού Ν.Κοζάνης
Δήμος Δεσκάτης Ν.Γρεβενών
Δήμος Βεντζίωυ Ν.Γρεβενών
Δήμος Χασίων Ν.Γρεβενών
Σωματείο Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας <<Σπάρτακος>>
Σύλλογος Ελλήνων Ορειβατών Κοζάνης
Χιονοδρομικός Ορειβατικός Σύλλογος Γρεβενών
Αθλητικός Μορφωτικός Σύλλογος <<Έλατος>> Ελάτης.
-Ημερίδα στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ελάτης του Δήμου Καμβουνίων στις 9-5-2009 με τίτλο <<Η σωτηρία προστασία των μνημείων και η ανάπτυξη της περιοχής>>
-Ημερίδα στο Δημοτικό Διαμέρισμα Παλιουριάς του Δήμου Δεσκάτης στις 30 Μαϊου 2010 με τίτλο <<Τα ιστορικά-θρησκευτικά – Γεωλογικά μνημεία της περιοχής . Η σωτηρία – ανάδειξη- αξιοποίησή τους.
-Αποδοχή της πρότασης από την ΑΝΚΟ ΑΕ <<αξιοποίηση περιοχής τεχνητής λίμνης Ιλαρίωνα , σύνδεση των δύο οχθών με εναέριο βαγονέτο>>.
-Δημιουργία καλαίσθητου φακέλου με υλικό από τις παραπάνω δράσεις , επιστολές, δημοσιεύσεις, έγγραφα. Πάνω από 200 φάκελοι εστάλησαν σε υπηρεσιακούς παράγοντες, αρμόδιους φορείς και μεμονωμένα άτομα.
-Έγιναν πολλές συναντήσεις με στελέχη της επιχείρησης ΔΕΗ ΑΕ τοπικά και κεντρικά.
-Έγιναν πολλές ραδιοφωνικές συνεντεύξεις και τηλεοπτικές εμφανίσεις στα τοπικά ΜΜΕ.
-Έγιναν πολλές παρεμβάσεις στον φορέα παρακολούθησης περιβαλλοντικών όρων με έδρα τη Δεσκάτη.
-Έγιναν 3 επερωτήσεις στη Βουλή των Ελλήνων από βουλευτές της περιοχής μας.
-Έγιναν επί πλέων πολλές ενέργειες προς την ίδια κατεύθυνση και άπειρες συσκέψεις και συνεδριάσεις της Σ.Ε.
Από τα παραπάνω αναδείχθηκαν επι πλέον:
-Η μεγάλη αξία των μνημείων της σκήτης του Οσίου Νικάνορα, η προσφορά της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρας Ζάβορδας κατά τον Μακεδονικό Αγώνα και τον απελευθερωτικό αγώνα του 1912.
-Η μεταφερθείσα εκκλησία της Παναγίας Τουρνικίου.
-Η Μονή Ευαγγελίστρια της Βουνάσας .
-Οι μεγάλες στιγμές και τα μεγάλα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο μέρος εκείνο του ποταμού Αλιάκμονα που περιέχεται ανάμεσα στο ημικυκλικό φαράγγι τη σκήτη και την τοποθεσία “Λογγά” κατά τον Μακεδονικό Αγώνα και τον νικηφόρο Βαλκανικό πόλεμο με νεκρούς και ηρωικές πράξεις.
-Ο μνημειακός πλούτος της ευρύτερης παραλίμνιας περιοχής
-Ο φυσικός πλούτος και το μοναδικό γεωλογικό ενδιαφέρον της περιοχής
-Οι δυνατότητες ανάπτυξης και τουρισμού
Κατά την διαρκή δράση η Σ.Ε.
-Η ΔΕΗ ΑΕ ως όφειλε από τους περιβαλλοντικούς όρους ολοκλήρωσε τις εργασίες προστασίας και διάσωσης στη σκήτη του Οσίου (στερέωση, συντήρηση, πρόσβαση, κτλ)
-Προχώρησε στην Εκπόνηση Μελέτης Τροποποίησης Περιβαλλοντικών Όρων με σκοπό την αποφυγή της κατάκλυσης του πρώτου επισκέψιμου επιπέδου της Σκήτης του Οσίου Νικάνορα ανώτατη στάθμη λειτουργίας του ταμιευτήρα από το Υψ+403,00 στο Υψ+398,50 και ανώτατη στάθμη πλημύρας σπό το Υψ+407,00 στο Υψ+401,50.
-Αποδέχθηκε το αίτημα της σύνδεσης Ελάτη – Μόνή Ζάβορδας με Υψηλή Κρεμαστή Πεζογέφυρα και προχώρησε στην παρακάτω ενέργειες :
Εκπόνησε σχετική μελέτη για τη διερεύνηση δυνατότητα κατασκευής πεζογέφυρας στη περιοχή της σκήτης του Οσίου Νικάνορα για την οποία έλαβε θετική απάντηση από την Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟΤ. Στη συνέχεια το ΥΠΠΟΤ ενέκρινε την εκπονηθείσα “Αρχιτεκτονική και Στατική Μελέτη της Υψηλής Κρεμαστής Πεζογέφυρας στην περιοχή της σκήτης του Οσίου Νικάνορα στην ευρύτερη περιοχή του Ταμιευτήρα του ΥΗΕ Ιλαρίωνα.
Με απόφαση του το ΥΠΠΟΤ στης 13-12-2013 γνωστοποιεί πως εγκρίθηκαν
-η μελέτη για την κατασκευή της υψηλής κρεμαστής πεζογέφυρας
-η μελέτη των ακρόβαθρων
-η μελέτη των μονοπατιών πρόσβασης στην υψηλή κρεμαστή πεζογέφυρα
Το σχετικό έγγραφο η ΔΕΗ ΑΕ όπου αναφέρονται τα παραπάνω εστάλη στην Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας, περιφερειάρχη κ. Γ. Δακκή στις 21 Ιανουαρίου 2014 από τον οποίο ζητείτε να προχωρήσει στην δική του ενέργεια δηλαδή την σύμφωνη γνώμη για την κατασκευή του έργου, την ανάθεση της ευθύνης και την αρμόδιο υπηρεσία στην οποία θα παραδοθεί το έργο για την ασφαλή λειτουργία και συντήρηση του καθότι μετά την έγκριση της μελέτης από το ΥΠΠΟΤ, η ΔΕΗ θα προχωρήσει στην ανάθεση τη κατασκευής της υπόψη πεζογέφυρας ικανοποιώντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο το αίτημα της τοπικής κοινωνίας.
Η ΣΕ δεν κατανόησε την απραξία της απερχόμενης Περιφερειακής Αρχής καθότι επί επτά μήνες δεν τοποθετήθηκε επί του θέματος. Τα μέλη της ένιωσαν πικρία και απογοήτευση. Πώς δηλαδή; Το καθολικό αίτημα της σύνδεσης με πεζογέφυρα που πέρασε τόσους σκοπέλους και έφθασε στην τελική ευθεία να συναντήσει από την Περιφεριακή Αρχή αδιαφορία. Γιατί να είναι δύσκολο το αυτονόητο και πρέπον ;
Εκφράζει την ικανοποίηση από τη θετική στάση και ενέργειες που αποφασίστικαν από τις συναντήσεις με τον Περιφερειάρχη Δυτ. Μακεδονίας και Αντιπεριφεριάρχη Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνη. Σεπτέμβριος, Οκτώβριος 2014
-Από την 6χρονη λειτουργία της πορείας της ΣΕ και τις δράσεις της αξίζει να αναφέρουμε σκέψεις, ενέργειες, προτάσεις :
Α' – Η ιστορική Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρα – Ζάβορδα (1532-1534) πάνω από 500 χρόνια από την έλευση του ιδρυτή της Οσίου Νικάνορα (1511) στάθηκε φάρος ορθοδοξίας για την περιοχή με τεράστια προσφορά στους αγώνες για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό και την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
“Ακρόπολης, ιερόν παλλάδιον και οφθαλμός τηλαυγής κατά την διαδρομή των αιώνων εις τον χώρο της Δυτικής Μακεδονίας” “Χαρισματικό το όλο τοπίο, αριστούργημα φύσεως, τοπίο προσκυνηματικό με πολλή μεγαλοπρέπεια και αγιοσύνη”. Πρέπει να ξαναβρεί την παλαιά της αίγλη. Θα είναι όφελος να επανδρωθεί με ευσεβείς ιερομόναχους και να λειτουργήσει ως μοναστήρι συνεχίζοντας την λαμπρή παράδοσή του.
Β' – Στον ευρύτερο περιαστικό χώρο που ορίζεται σήμερα από την νέα τεχνητή λίμνη του Ιλαρίωνα με κέντρο τα θρησκευτικά μνημεία
Σκήτη Οσίου Νικάνορα
Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Ζάβορδα
Παναγία Τουρνικίου
Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Βουνάσας
Ευρίσκονται ναοί μεταβυζαντινής περιόδου (17ος – 19ος αι) εναπομείναντες μάρτυρες της ιστορίας και λατρείας του τόπου μας οι οποίοι έχουν ανάγκη επισκευής, επιδιόρθωσης, συντήρησης και είναι :
1. Ιερός Ναός Ταξιαρχών Ζάβορδας
2. Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Ζάβορδας
3. Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου παλαιού χωριού Παλιοτούρνικο
4. Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Τουρνικίου
5. Ιερός Ναός Παναγίας Παλιουριάς
6. Ιερός Ναός Κοίμησης Φρουρίου
7. Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Βογγοπετρας, παλαιού χωριού Πάδη ή Βογγόπετρα
8. Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Ελάτης
-Επί πλέον το παλαιό πέτρινο τοξωτό γεφύρι Σαρακίνας – Κέντρου
Από τη ΣΕ έγινε μια πρώτη καταγραφή των αναγκών και απαραίτητων εργασιών.
Αποτελεί για μας πρώτη προτεραιότητα η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς για την αποκατάσταση των παραπάνω μνημείων.
Γ. Ο μεγαλύτερος σε χωρητικότητα ποταμός Αλιάκμονας δεν υπάρχει πλέον. Ο Ιντζέ Καρασού, ο Βίστριτσα, ο Λωλοπόταμος γεμάτος θρύλους και γεγονότα έγινε μια σειρά από λίμνες και φράγματα.
Μέλη και φίλοι της ΣΕ επεξεργάστηκαν σχέδιο για δημιουργία λιτού μνημείου πλησίον της πεζογέφυρας με τις παρακάτω ενότητες.
α. Αλιάκμονας : Το ποτάμι δεν υπάρχει πλέον
Τα περάσματά του, πόροι, σπαρτίνες, γέφυρες
Η προσφορά στην Εθνική οικονομία "Ηλεκτρική ενέργεια, Άρδευση, Ύδρευση, Αποθέματα νερού.
Η ύπαρξη του ποταμού μέσα από ιστορικές αναφορές
β. Γεωλογία της περιοχής : Όπως αυτή αναδείχθηκε από έρευνες, επισκέψεις, χαρτογραφήσεις, εργασίες συλλογής πετρωμάτων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, γεωλόγων και αποστολών.
γ. Μακεδονικός Αγώνας - Βαλκανικοί πόλεμοι.
δ. Θρησκευτική λατρεία και παράδοση.
Δ. Με την κατασκευή της πεζογέφυρας συγκεντρώνονται στο χώρο εκείνο νοτιοδυτικά της περιφέρειας της Δυτικής Μακεδονίας ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα ανάδειξης προβολής και αξιοποίησης του Φυσικού περιβάλλοντος, της ιστορίας, των μνημείων. Έγιναν και θα συνεχίσουν επαφές με στελέχη και παράγοντες της περιοχής του οδικού άξονα Ε65 για κάθετη πρόσβαση στους χώρους μέσω Δεσκάτης, Λίμνης, Ζάβορδας, Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, Βούρινος, Αιανή, μπουχάρια, νοχτάρια Μικρόβαλτου.
Ε. Για τα μέλη και τους φίλους της ΣΕ ήρθε το πλήρωμα του χρόνου ύστερα από εξαετή δράση της εξέλιξης της, σε φορέα.
Τα βήματα μας και την πορεία μας οδηγούσε η σεβάσμια μορφή του Οσίου Νικάνορα και ο Δάσκαλος Κωνσταντίνος Σιαμπανόπουλος, του οποίου η Αρετή και το έργο του ήτανε το παράδειγμά μας. Έτσι σύντομα η ΣΕ μέσα από τις νόμιμες διαδικασίες θα πάρει την μορφή “Σύλλογος μνήμης του Δασκάλου Κων/νου Σιαμπανόπουλου”
Τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής
| Αποστόλου Β. |
| Βασιλόπουλος Α. |
| Γκούμας Ν. |
| Ζιούζιος Ν. |
| Λαμπαδάς Β. |
| Μαστρογιάννόπουλος Γ. |
| Μπούντας Αχιλ. |
| Ντοβόλης Α. |
| Παλούκας Ε. |
| Παναγιώτου Δ. |
| Παπαϊωάννου Δ. |
| Παφίλης Α. |
| Σιαμπανόπουλος Ε. |
| Σιαμπανόπουλος Ελ. |
| Σφαλήρας Ν. |
