Έρευνα: οι πανάρχαιες θεραπευτικές ιδιότητες του σαφράν
Είναι προφανές ότι υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο στο άνθος του φυτού που ονομάζεται Κρόκος ο ήμερος (Crocus sativus), από το οποίο προέρχεται το μπαχαρικό σαφράν.
Αν η εντυπωσιακή ομορφιά του δεν καταφέρει να αιχμαλωτίσει αμέσως την προσοχή κάποιου, τότε αρκεί να το δοκιμάσει ως μπαχαρικό. Παρ’ όλο που το σαφράν είναι πολύ ακριβό διότι χρειάζονται περίπου 150 λουλούδια για να δώσουν μόλις 1.000 mg αποξηραμένες ίνες σαφράν και κοστίζει περίπου 1.000 δολάρια ανά κιλό, τα οφέλη του εμφανίζονται γρήγορα.
Η μοναδικότητά του, επίσης, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι έχει ξεφύγει από τη βιομηχανοποίηση, απαιτώντας από τους επίδοξους κατόχους του να συλλέγεται προσεκτικά με το χέρι, όπως γίνεται εδώ και δεκάδες χιλιάδες, αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Επειδή κάθε Κρόκος φέρει όχι περισσότερα από 4 άνθη όπου το καθένα έχει 3 στίγματα από τα οποία προέρχεται το μπαχαρικό, παράγονται το πολύ μόνο 12 στίγματα που δίνουν 30 mg φρέσκο ή 7 mg αποξηραμένο σαφράν.
Είναι τεκμηριωμένο ότι το σαφράν χρησιμοποιείται ως φάρμακο από την αρχαιότητα. Το 2004, ερευνητές που μελετούσαν τοιχογραφίες στη Σαντορίνη ηλικίας 3.500 ετών βρήκαν εικόνες μιας θεάς που επέβλεπε τη χρήση ενός φαρμάκου που προερχόταν από το λουλούδι Κρόκος. Ακόμη πιο εκπληκτικές είναι οι 50.000 ετών απεικονίσεις προϊστορικών χώρων στο βορειοδυτικό Ιράν που περιέχουν χρωστικές ουσίες από σαφράν, αποδεικνύοντας ότι η σχέση του ανθρώπου με το σαφράν είναι τόσο παλιά όσο ο ίδιος ο χρόνος.
Η χημική σύσταση του Κρόκου εμφανίζει μια περίεργη πολυπλοκότητα. Περιέχει πάνω από 150 πτητικές και αρωματικές ενώσεις – ένας βιοχημικός συνδυασμός που εξασφαλίζει ότι το μυστήριό του δεν πρόκειται ποτέ να λυθεί εντελώς, τουλάχιστον στον βαθμό που η τεράστια φαρμακευτική του δύναμη ανθίσταται στην απλουστευτική ερμηνεία της σύγχρονης φαρμακολογίας. Ποια μπορεί να είναι αυτή η δύναμη τελικά;
Αν και η πρόσφατη κύρια αποκάλυψη ότι το σαφράν βοηθά στην απώλεια βάρους (μέσω καταστολής της όρεξης) έχει προκαλέσει ένα αρκετά μεγάλο κύμα ανανεωμένου ενδιαφέροντος γι’ αυτό το εξωτικό μπαχαρικό, ο Κρόκος έχει πολύ περισσότερα να προσφέρει πέρα από αυτό. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ελπίδες για σοβαρές νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Μια τυχαιοποιημένη, διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη δοκιμή διάρκειας 22 εβδομάδων σχετικά με τη συμβολή του Κρόκου στην αντιμετώπιση της νόσου (ήπια έως μέτρια) του Αλτσχάιμερ που δημοσιεύτηκε το 2010, έδειξε ότι η λήψη 15 mg 2 φορές την ημέρα ήταν εξίσου αποτελεσματική με τη λήψη δονεπεζίλης (Aricept) των 5 mg 2 φορές την ημέρα και μάλιστα με σημαντικά λιγότερες παρενέργειες (εμετός). Μια άλλη τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διάρκειας 16 εβδομάδων που δημοσιεύτηκε επίσης το 2010, έδειξε ότι 15 mg Κρόκου 2 φορές την ημέρα ήταν και ασφαλές και αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ήπιας έως μέτριας νόσου του Αλτσχάιμερ.
Έχει επίσης αποδειχτεί ότι τα πέταλα του φυτού έχουν σχεδόν ισάξιες δυνατότητες με το Prozac (φλουοξετίνη) στη θεραπεία της κατάθλιψης. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Progress in Neuropsychopharmacology and Biological Psychiatry το 2007, 15 mg από τα πέταλα του Κρόκου ήταν εξίσου αποτελεσματικά με 10 mg Prozac στη θεραπεία της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης, με το 25% των ασθενών να παρουσιάζει πλήρη ύφεση. Μια άλλη μελέτη για την κατάθλιψη που δημοσιεύτηκε το 2004 έδειξε ότι 30 mg σαφράν την ημέρα ήταν εξίσου αποτελεσματικά με 100 mg ιμιπραμίνης την ημέρα στη θεραπεία της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης.
Άλλες επιβεβαιωμένες μέσω πειραμάτων φαρμακευτικές ιδιότητες του Κρόκου είναι:
• Σε διαταραχές άγχους
• Στην ασθενοζωοσπερμία (πολύ χαμηλή κινητικότητα των σπερματοζωαρίων)
• Στην καρδιακή υπερτροφία
• Στην ηπατοτοξικότητα λόγω χημειοθεραπείας
• Στον καρκίνο του παχέος εντέρου
• Στη διαβητική νευροπάθεια
• Στη δυσμηνόρροια
• Στη στυτική δυσλειτουργία
• Στην υπέρταση
• Στις φλεγμονές
• Στον καρκίνο του ήπατος
• Στην απόφραξη της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας
• Στη σκλήρυνση κατά πλάκας
• Στην εξάρτηση από οπιοειδή
• Στον καρκίνο του παγκρέατος
• Στην ψωρίαση
• Σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος
• Στην επούλωση τραυμάτων
Ο Κρόκος έχει αποδειχτεί ότι ρυθμίζει τουλάχιστον 22 βιολογικές οδούς μέσω των ακόλουθων φαρμακολογικών δράσεων
• Αγχολυτική
• Αντιφλεγμονώδης
• Αντικαρκινική
• Αντικαταθλιπτικη
• Αντιμεταλλαξιογόνος
• Αντιοξειδωτική
• Αντιπολλαπλασιαστική
• Αφροδισιακή
• Αποπτωτική
• Βρογχοδιασταλτική
• Αναστολέας των διαύλων ασβεστίου
• Καρδιοπροστατευτική
• Χημειοαποτρεπτική
• Χημειοθεραπευτική
• Αναστολέας της κυκλοοξυγενάσης
• Αγωνιστής υποδοχέων διεγερτικών αμινοξέων
• Υπνωτική και κατασταλτική δράση
• Υποτασική δράση
• Νευροπροστατευτική δράση
• Ανταγωνιστής υποδοχέων προσταγλανδίνης
• Αναστολέας του παράγοντα νέκρωσης όγκων Α
Πρέπει να υπάρχει προσοχή στη χρήση του σαφράν, όπως και με κάθε φυτό που διαθέτει τόσο μεγάλο αριθμό δράσης και υψηλή βιολογική δραστηριότητα σε τόσο εξαιρετικά μικρές ποσότητες. Σε πολύ μικρές ποσότητες, ένα βότανο όπως ο Κρόκος μπορεί να επαναφέρει την ισορροπία ενός συστήματος ή να το οδηγήσει προς μια θετική κατεύθυνση. Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει όταν ο Κρόκος χρησιμοποιείται σε ένα πιάτο ως μπαχαρικό ή καταναλώνεται στο τσάι.
Ωστόσο, σε υψηλότερες «φαρμακολογικές δοσολογίες» και ειδικά όταν αναμιγνύεται με συνταγογραφούμενα και μη φάρμακα, υπάρχει κίνδυνος γα σοβαρές βλάβες. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί και να συμβουλεύεστε έναν γιατρό βοτανολόγο ή / και γιατρό όποτε είναι δυνατόν πριν το χρησιμοποιήσετε για άλλους λόγους εκτός διατροφής.
Πηγές:
1. www.nytimes.com/2004/03/02/science/02MEDI.html?ex=1393563600
2. http://www.greenmedinfo.com/blog/ancient-saffron-magical-healing-powers-confirmed-science?page=1
