Απότομη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος
Η διετία 2008-2009 σημαδεύτηκε από την αγγλοσαξονική κρίση, το 2011-2012 από την κρίση στην ευρωζώνη και το 2005, όπως όλα δείχνουν, ξεκίνησε ένας νέος γύρος κρίσης στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στη λεγόμενη περιφέρεια του καπιταλισμού δεν σημαίνει προφανώς ότι το «κέντρο» ζει αμέριμνα μια νέα «εποχή παχιών αγελάδων».
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της ευρωζώνης που ανέρχονταν στο τέλος του 2014 σε 1 σχεδόν τρισ. ευρώ ή 10% περίπου του ΑΕΠ, σε υπερδιπλάσια δηλαδή επίπεδα από το 2009, όπως επισήμανε πρόσφατα το ΔΝΤ, ή η βαθιά εμπλοκή της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Φολκσβάκγκεν στην κερδοσκοπία με το 44% του τζίρου της να προέρχεται από χρηματοπιστωτικές εργασίες που κανείς δεν ξέρει πώς θα αλληλεπιδράσει με τη συρρίκνωση της εταιρείας, αποτελούν ορισμένες μόνο από τις πιθανές σεισμικές εστίες που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχθούν.
Στις αναδυόμενες αγορές όμως υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ύφεσης, όπως είναι για παράδειγμα η πτώση στις τιμές των λεγόμενων βασικών εμπορευμάτων. Η μειούμενη ζήτηση από χώρες ατμομηχανές της παγκόσμιας μεγέθυνσης όπως η Κίνα δημιουργούν στη συνέχεια αλλεπάλληλους φαύλους κύκλους, με πτώση στα δημόσια έσοδα και εισαγόμενες υφέσεις. Κάπου εκεί έρχονται και κλυδωνισμοί σε εταιρείες μεγαθήρια που ειδικεύονται στις εξορύξεις όπως η Glencore, που οι μετοχές της έχουν χάσει το 64% της αξίας τους από τον Ιούνιο, προκαλώντας πτώση σε κορυφαίους γενικούς δείκτες χρηματιστηρίων όπως ο FTSE100, κατακτώντας έτσι το χαρακτηρισμό «Lehman Brothers του 2015».
Τα χειρότερα έπονται για τις αναδυόμενες αγορές προειδοποίησε το ΔΝΤ με αφορμή την διετή έκθεσή του για τη παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα (εδώ η σχετική ανακοίνωση κι ορισμένα κεφάλαια) σημαίνοντας το καμπανάκι του κινδύνου για την υπερχρέωση του ιδιωτικού τομέα (εξαιρουμένων των τραπεζών) στον αναδυόμενο κόσμο καθώς τα χρέη του το 2014 ξεπέρασαν τα 18 τρισ. δολ. ή 75% του ΑΕΠ (από 4 τρισ. δολ. ή 50% το 2003), όπως φαίνεται στο διάγραμμα. Η βέβαιη άνοδος των αμερικάνικων επιτοκίων τις επόμενες εβδομάδες θα εντείνει την τάση φυγής κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές, θα αυξήσει το κόστος του χρήματος και θα οδηγήσει χιλιάδες επιχειρήσεις στη χρεοκοπία. Ήδη, καθώς όλοι ανέμεναν την άνοδο των αμερικάνικων επιτοκίων από την περιοχή του 0,25% τον Σεπτέμβρη, το τρίτο τρίμηνο έφυγαν από τις αναδυόμενες πάνω από 40 δισ. δολ. Είναι χρήματα που περιμένουν να τοποθετηθούν στο δολάριο, σε αναμονή εύκολων κερδών.
Την ίδια ώρα οι προοπτικές της παγκόσμιας μεγέθυνσης αναθεωρούνται επί τα χείρω, με το 2015 να προβλέπεται πως θα κυμανθεί στο 2,3%, χαμηλότερα δηλαδή κι από το 2014, προκαλώντας την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας.
