Ενεχυροδανειστήριο αξιών
Ανδριανή Στράνη
Η Ειρήνη εδώ και καιρό ακολουθούσε την ίδια μονότονη διαδρομή για τη δουλειά της. Η οδός Αριστοτέλους
είχε χάσει τη λάμψη της. Δεν έχουν τύχη οι φιλόσοφοι στην εποχή μας, σκέφτηκε γελώντας, παρόλο που φέτος γιορτάζουμε τα 2.400 χρόνια από τη γέννησή του. Σχεδόν είχε ερημώσει ο δρόμος.
Σε κάθε τετράγωνο στα μαγαζιά της είχε και από ένα ενοικιαστήριο. Εκείνο όμως που τη φόρτωνε με σκέψεις ήταν το εγκαταλελειμμένο ξενοίκιαστο μαγαζί στο τρίτο στενό. Το θυμόταν βιβλιοπωλείο. Μια βιτρίνα όλο ζωή, με την τέχνη της, τη φιλοσοφία της, την ιστορία της, με τα όλα της. Αλλά ποιος ασχολιόταν μ’ αυτά; Έτσι αναγκάστηκαν να το «εμπλουτίσουν» με χαρτικά, με μικροδώρα, αργότερα, ώσπου ήρθε το τέλος. Με το λουκέτο να το κρατά φυλακισμένο και μελαγχολικό, σκέτη μαυρίλα από την έρμη του τύχη, ήταν πνιγμένο μέσα στη σκόνη, με πεταμένους λογαριασμούς μέσα από τα κατεβασμένα δικτυωτά ρολά.
Πολλές φορές απέφευγε τη θλίψη που της προκαλούσε και περνούσε απέναντι που είχε το καφενείο ο Αντώνης. Τα τελευταία χρόνια εκείνος αγωνιζόταν για το μεροκάματο, είχε όμως άποψη για τη ζωή. Στο δρόμο του φιλοσόφου μπήκε τυχαία πριν από χρόνια. Σιγά-σιγά επηρέασε τη ζωή του. Όλο και κάτι σημαντικό διάβαζε. Η καλημέρα του Αντώνη της έφτιαχνε τη διάθεση.
Το ξαφνικό, λένε, σε βρίσκει απροετοίμαστο. Αυτό έπαθε και η Ειρήνη όταν ένα συνηθισμένο πρωινό με έκπληξη διαπίστωσε τη μεταμόρφωση. Έμεινε να κοιτάζει αποσβολωμένη. Με το λουκέτο να λείπει, καθαρό, τα ρολά ανεβασμένα και το πρώην απογυμνωμένο βιβλιοπωλείο ντυμένο από πάνω μέχρι κάτω στο χρώμα του χρήματος. Από το 2010 και μετά, μέσα στην ένταση της κρίσης, εκεί που άλλα μαγαζιά έβαζαν λουκέτο, αυτά πλήθαιναν σε βαθμό ώστε κάθε γειτονιά να έχει το δικό της ενεχυροδανειστήριο. Στη θέα του, πάγωσε. Όχι πως το έβλεπε για πρώτη φορά, αλλά της ήρθε στον νου μια ιστορία που πρωτοάκουσε από τη γιαγιά της και ζωγράφισε μέσα της τη θλίψη όταν ήταν παιδί ακόμα. Τον παγωμένο χειμώνα του 1941, όταν η Ελλάδα πέθαινε από την πείνα μέσα στη βαρβαρότητα του φασισμού, τα αρπακτικά της νεώτερης ιστορίας, οι μαυραγορίτες συνεργάτες των Γερμανών, της είχαν πάρει το σπίτι για λίγα τρόφιμα. Τότε, 400.000 άνθρωποι έχασαν με τον τρόπο αυτόν τις περιουσίες τους. Έτσι, μετά τον πόλεμο, βρέθηκαν οι αγωνιστές στο «έλεος του θεού» και έγιναν «νοικοκυραίοι» οι γερμανοτσολιάδες και οι μαυραγορίτες. Οι κερδοσκόποι της ανέχειας κάνουν πάντα χρυσές δουλειές.
Η Ειρήνη ταραγμένη ξαναγύρισε στο σήμερα και θυμήθηκε το πρώην βιβλιοπωλείο. Τώρα, αφισοειδείς απεικονίσεις του χρυσού κάλυπταν τις μεγάλες τζαμαρίες της πρόσοψης με ταμπέλα φαρδιά-πλατιά, να φαίνεται από παντού. Ενεχυροδανειστήριο αξιών. Αδιαφανής η πρόσοψη, σκέφτηκε η Ειρήνη, αδιαφανείς και οι συναλλαγές. Ο Αντώνης κούνησε με νόημα το κεφάλι από απέναντι. Από εκείνη τη μέρα, ο δρόμος απόκτησε ζωηρή κίνηση. Οι επισκεπτόμενοι τον χώρο, κρατώντας σφιχτά την τσάντα με τα ενέχυρα, χτυπούσαν ανήσυχοι το κουδούνι της πόρτας και μετά εξαφανίζονταν στο εσωτερικό του. Όταν έβγαιναν είχαν στην όψη τους τη χαρά της προσωρινής ανακούφισης. Οι επισκέπτες-πελάτες εξέπλησσαν τον Αντώνη από απέναντι. Άνθρωποι καθώς-πρέπει στην τοπική κοινωνία. Ο φούρναρης, ο μανάβης, ο εστιάτορας, ο επιστάτης των έργων αλλά και ο βοηθός του, δάσκαλοι και καθηγητές, οι κυρίες του φιλοπτώχου, κάποια στιγμή πέρασε ο δήμαρχος και ο ιερέας. Αλλά αυτό που μπέρδεψε την Ειρήνη ήταν όταν είδε να μπαίνει στο ενεχυροδανειστήριο ο Κ.Μ., επιχειρηματίας αξιοσέβαστος, με μεγάλη περιουσία και χωρίς οικονομικά προβλήματα, όπως ήταν γνωστό σε όλους. Είχε μεταφέρει το εργοστάσιο στα Σκόπια και θησαύριζε με τα ψίχουλα-μεροκάματα που έδινε στους εργάτες.
Φαίνεται πως τελειώσαμε σαν χώρα, σκέφτηκε για μια ακόμη φορά, η Ειρήνη. Όταν όμως είδε κάποιους από τους συναδέλφους της ξανά και ξανά να μπαινοβγαίνουν στο ενεχυροδανειστήριο αξιών, μπήκε στον πειρασμό να μάθει περισσότερα. Μήπως μπορούσε να βοηθήσει κιόλας. Πλησίασε δυο-τρεις διακριτικά, με διάθεση να πουν μια κουβέντα παραπάνω. Συνάντησε τοίχο, ψηλό πολύ. Σκυφτοί, «έκαναν τη δουλειά τους», όπως έλεγαν. Πάει καιρός που παρατηρούσε τη μετάλλαξή τους, αλλά ήλπιζε. Το ποδόσφαιρο, το τζόκερ και η μαγειρική, τους έκανε να αρθρώνουν λόγο. Από τα άλλα τα σημαντικά, τίποτα. Δεν ήθελαν να βασανίζονται, αλλά να περνάνε καλά. Είχαν δώσει τα πάντα και δεν πίστευαν σε τίποτα.
Γι’ αυτό πηγαινοέρχονται στο ενεχυροδανειστήριο αξιών, της είπε ο Αντώνης. Καταλαβαίνουν την έλλειψη και νομίζουν μέσα στον πανικό τους ότι μπορεί εκεί να αγοράσουν και τις αξίες που έχασαν.
Μετά από έξι χρόνια κρίσης ο ενεχυροδανειστής Αργύρης Χρυσός πηγαινοερχόταν σαν φαντάρος στη σκοπιά πέρα-δώθε έξω από το μαγαζί, περιμένοντας μάταια να αγοράσει κάτι, αφού όλα είχαν ξεπουληθεί και καμία κινητή ή ακίνητη αξία δεν είχε μείνει όρθια. Έτσι, έβαλε λουκέτο κι αυτός. Αξίες τέλος.
