Ο χαιρετισμός του Υπουργού Ενέργειας Πάνου Σκουρλέτη στην ημερίδα για τη μεταλιγνιτική περίοδο. Αναφορά στην μετεγκατάσταση Ποντοκώμης

Χαιρετισμό στην ημερίδα του Δήμου Κοζάνης για τη μεταλιγνιτική περίοδο απέστειλε ο Υπουργός Ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης. Σε σημείο του χαιρετισμού του αναφέρεται πως όσον αφορά στη μετεγκατάσταση

της Ποντοκώμης έχει εκδοθεί μια μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων η οποία δε μπορεί να μη ληφθεί υπόψη.

Διαβάστε τον χαιρετισμό του Υπουργού.

Κυρίες και κύριοι

Θέλω πρώτα απ’ όλα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση την δημοτική αρχή, παρ’ ότι λόγω

ανωτέρας βίας αναγκάστηκα να  ακυρώσω τον ερχομό μου.

Χωρίς υπερβολή, η περιοχή σας είναι η «καρδιά» του Ηλεκτρικού Συστήματος της Χώρας, ο ενεργειακός «αιμοδότης» στον οποίο βασίστηκε η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας τις προηγούμενες δεκαετίες.  Μια περιοχή, η οποία  συνεχίζει να διατηρεί  κρίσιμο ρόλο στο ενεργειακό γίγνεσθαι της πατρίδας μας,  γιατί, πράγματι η  Κοζάνη επιφορτίσθηκε  με μια ιδιαίτερη ευθύνη και  ανταποκρίνεται ακόμη σ’ αυτή. 

Ωστόσο, όλοι όσοι βρίσκεστε σήμερα  εδώ γνωρίζετε ότι τα πράγματα αλλάζουν. Ο σταδιακός περιορισμός της χρήσης του λιγνίτη είναι μια προγραμματική δέσμευση της κυβέρνησης, αλλά και μια υποχρέωση που εντάσσεται στο συνολικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο απόηχος από τη διάσκεψη του Παρισιού για το  Κλίμα είναι ακόμη έντονος και οι αποφάσεις της ορίζουν συγκεκριμένες δράσεις και αποτελέσματα.   Υπό αυτή την έννοια, η  μείωση της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής είναι μια υπόθεση που ξεπερνά τα   σύνορά μας και είναι αναπόδραστη.

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο  μεγάλων αλλαγών στο ενεργειακό τοπίο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κρίνει ότι έχουν ωριμάσει  οι συνθήκες για να προχωρήσει στο επόμενο βήμα της αγοράς με  ένα ενιαίο πλέγμα κανόνων. Στα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί, δική μας δουλεία είναι να εισάγουμε πρόσθετες παραμέτρους εξισορρόπησης και να δημιουργήσουμε συνθήκες λειτουργικότητας και δικαιοσύνης ανάμεσα στην αποκόμιση κέρδους  και στον  χαρακτήρα της ενέργειας ως κοινωνικό αγαθό. 

Αυτό σημαίνει για εμάς ότι η ΔΕΗ διατηρείται  ως μια ισχυρή  -  οικονομικά και ενεργειακά -   επιχείρηση, με αμετάβλητη τη συμμετοχή του δημοσίου στο μετοχικό της κεφάλαιο, ικανή να στηρίξει πολύμορφα τον τόπο μας και τους ανθρώπους του. Η ΔΕΗ μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να εγγυάται την λειτουργικότητα του Ηλεκτρικού Συστήματος της χώρας, ανεξάρτητα από τον επιβαλλόμενο εμπλουτισμό του ενεργειακού μείγματος, λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης, της αναδιαμόρφωσης των ενεργειακών αναγκών και της ωρίμανσης των αγορών.

Κι αυτή είναι η τελική μας απάντηση σε όλους εκείνους που χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για το μέλλον της ΔΕΗ και του ΑΔΜΗΕ. Λέμε λοιπόν σε όλους, ότι: η ΔΕΗ θα αποζημιωθεί για τον ΑΔΜΗΕ όπως κανείς άλλος δεν θα την αποζημίωνε, γιατί  κάθε άλλος υποψήφιος αγοραστής  θα αξιοποιούσε  αρνητικά  τα δεδομένα της  συγκυρίας. Η ΔΕΗ θα προσαρμοστεί στους νέους όρους της αγοράς, βγαίνοντας πιο δυνατή και υγιής. Ο ΑΔΜΗΕ θα παραμείνει κατά 51% στο Δημόσιο, αντί να πωληθεί κατά 66 ή και 100%, ανταποκρινόμενος με τον καλύτερο τρόπο στις υποχρεώσεις του.  Κι αυτές τις δηλώσεις, αν θέλουν  ας τις «διαβάσουν» κάποιοι -  λίγοι -   με τα παραμορφωτικά γυαλιά τους. Οι  υπόλοιποι να  τις κρίνουν στην πράξη κι είμαι σίγουρος ότι αυτή η κρίση θα είναι θετική.      

Μ’ αυτή την  πολιτική λογική  κινούμαστε και στο θέμα της στρατηγικής των συμπράξεων για τη  ΔΕΗ. Ενθαρρύνουμε την εξωστρέφεια της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, η οποία μπορεί να περάσει στη νέα εποχή με νέες  συνεργασίες, αντλώντας και μεταδίδοντας γνώση και εμπειρία, χρησιμοποιώντας την πρωτοπόρα θέση της για να πολλαπλασιάσει το θετικό αποτέλεσμα προς όφελος της ίδιας και των καταναλωτών.  Η συμμετοχή της σε συνεργατικά σχήματα είναι το «κλειδί» για τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων της, ακυρώνει κάθε  σκέψη για «Μικρή ΔΕΗ» και διευκολύνει την αποδοτικότερη αξιοποίηση του ενεργειακού χαρτοφυλακίου της.

Επιτρέψτε μου λίγα λόγια για την συνολικότερη ενεργειακή πολιτική μας.  Σύντομα θα μπει η θεμέλιος λίθος στο ελληνικό τμήμα του  αγωγού φυσικού αερίου TAP, που θα σηματοδοτήσει την έμπρακτη μετατροπή της Ελλάδας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο. Πρόκειται για  επιδίωξη που φιλοδοξεί να εξυπηρετήσει πρώτα και κύρια τις ανάγκες της χώρας σε επαρκή και φθηνή ενέργεια, να εδραιώσει ένα καθεστώς ενεργειακής ασφάλειας, όσο περισσότερο μπορεί να γίνει αυτό στους απαιτητικούς και άστατους καιρούς μας. Μόνο έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για  παραγωγική ανασυγκρότηση και ανάπτυξη. Να εκπληρώσουμε τις θετικές προσδοκίες για  περισσότερες δουλειές,  για   βελτίωση των όρων  εργασίας και αμοιβής,  για δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης με επάρκεια και δικαιοσύνη.

Ο TAP περνά   και από τη δική σας περιοχή. Του προσφέρετε  χώρο διέλευσης  και φιλοξενία, συμβάλλοντας στο γενικότερο καλό. Εμείς, από την πλευρά μας, επιδιώξαμε και καταφέραμε να υπάρξουν επιπρόσθετα ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες μέσω ενός εκτεταμένου προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, το οποίο υπερδιπλασιάστηκε από τα 11 εκατ. ευρώ στα 32 εκατ. ευρώ για όλες τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός.

Η πολυδιάστατη  ενεργειακή πολιτική μας παίρνει σάρκα και οστά, καθώς προωθείται επίσης ο αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας, IGB, ενώ εξετάζονται μια σειρά από ενεργειακά σχέδια,  όπως: το πλωτό τερματικό  LNG στην Αλεξανδρούπολη. Ο EastMed για τη μεταφορά αερίου από Ισραήλ και Κύπρο. Ο IGI ως το τελικό τμήμα μιας εναλλακτικής διαδρομής για την έλευση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας στην Ιταλία. Κάποια έργα θα γίνουν πράξη, κάποια θα μείνουν σχέδια, αλλά είναι πλέον δεδομένο ότι περνάμε σε μια νέα εποχή.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες και για τις  εξελίξεις, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, τις πολύ σημαντικές  παρεμβάσεις στους τομείς του φυσικού αερίου και των  Ανανεώσιμων  Πηγών  Ενέργειας, τις θεσμικές αλλαγές που προωθούμε, την επέκταση των δικτύων. Πρόσφατα μίλησα αναλυτικά  για όλα αυτά και θα μας απασχολήσουν  ακόμη περισσότερο το επόμενο χρονικό διάστημα.

Ανεξάντλητο ωστόσο, μοιάζει επίσης και το θέμα της σημερινής εκδήλωσης. Δεν θέλω να εξωραΐσω την πραγματικότητα, η κυβέρνηση δεν προσεγγίζει έτσι τα προβλήματα και τον κόσμο που  τα υφίσταται.

Η μεταλιγνιτική εποχή έρχεται μέσα σε μια συγκυρία περιορισμένων δυνατοτήτων και αυξημένων αναγκών. Είμαστε εδώ για να βοηθηθούμε στο να βρούμε τρόπους ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτή την εξέλιξη, τόσο για τους κατοίκους της Κοζάνης, όσο και για ολόκληρη την χώρα, η οποία καλείται  να στηρίξει τα μελλοντικά αναπτυξιακά της βήματα σε άλλες πηγές ενέργειας κατά ένα μεγάλο μέρος. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική αλλαγή, την αρχή της διαμόρφωσης μιας διαφορετικής αναπτυξιακής «ταυτότητας»  για τον τόπο μας, έξω από τους περιορισμούς  της γνωστής συνταγής  λιτότητας και  ύφεσης.

Ζούμε το ξέσπασμα της οικονομικής  βίας που προέκυψε από αδυναμίες και λάθη 40 και πλέον χρόνων άσκησης μιας ανισομερούς πολιτικής, η οποία είχε τον άνθρωπο σε δεύτερο πλάνο και – τουλάχιστον  τα τελευταία χρόνια- παραδόθηκε πρόθυμα και άνευ όρων σε αξιώσεις που έβλαψαν καίρια τα συμφέροντα των φτωχότερων, χτυπώντας αδυσώπητα και τα μεσαία στρώματα.  

Η οικονομική κρίση δεν είναι «ορφανή». Έχει «πατέρα» τον νεοφιλελευθερισμό,  ως κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης. Αυτό το μοντέλο, στην πιο ακραία μορφή του, γεννά πολιτικές λιτότητας και κοινωνικής ανισότητας. Τις θεωρεί στοιχεία της λύσης  των οικονομικών αδιεξόδων του. Και, στην περίπτωση της χώρας μας είναι συνυφασμένο με τη διαφθορά και τη διαπλοκή.  

Τα λέω αυτά επειδή σημασία δεν έχουν μόνο οι διακηρυγμένοι στόχοι, αλλά και οι τρόποι   επίτευξής τους. Κι αν η Κοζάνη σήμερα, όπως και οι υπόλοιπες λιγνιτικές περιοχές,  διεκδικεί και απαιτεί δικαίως ανταμοιβή για τη συνεισφορά της και ένα μέλλον,   αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μόνο στο βαθμό που συνολικά η χώρα θα περάσει σε άλλο στάδιο.  

Η συζήτηση  για την μεταλιγνιτική περίοδο  άργησε να γίνει, όπως παραδέχονται πολλοί σήμερα. Ξεκίνησε μόλις τα τελευταία χρόνια και κατάφερε, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, να περιγράψει κυρίως άξονες και κατευθύνσεις, τα βασικά ζητούμενα. Το οικονομικό  όραμα και η χρηματοδότηση είναι τα ζητήματα που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας. Ακολουθούν τα μείζονα θέματα της αποκατάστασης των εδαφών – ένα τεράστιο αυτοτελές κεφάλαιο- της παραγωγικής διαφοροποίησης, της εναλλακτικής ενεργειακής ταυτότητας και φυσικά των χρονοδιαγραμμάτων.

Μίλησα πριν για μεταβατική περίοδο. Δεν θα κρατήσει πολύ και χρειαζόμαστε συγκεκριμένες προτάσεις που θα διασφαλίζουν  μακρόχρονα οφέλη και όχι  αποσπασματικές  πρωτοβουλίες  με κοντινή ημερομηνία λήξης που θα αφήνουν πίσω τους κουφάρια.  Μας ενδιαφέρει πάρα πολύ η συνέχεια και η αειφορία.

Ο δήμος, σε συνεργασία με τις υπόλοιπες περιοχές που αντιμετωπίζουν παρόμοια θέματα, έχει διαμορφώσει μια πρόταση-  που θα ξέρετε όλοι - και πρόσφατα ζήτησε με ιδιαίτερη επιμονή να αναδιαμορφώσουμε την προτεινόμενη ρύθμιση για την διάθεση των εσόδων από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 ώστε το 20% να κατευθύνεται στους πέντε  λιγνιτικούς δήμους για τη διαχείριση της μεταλιγνιτικής περιόδου. Συγκεκριμένοι περιορισμοί ως προς την χρήση του πόρου, αλλά και η φύση του εσόδου, που είναι κυμαινόμενο καθώς εξαρτάται από την εκάστοτε τιμή των δικαιωμάτων, μας οδηγούν σε άλλες επιλογές.

Η  πρόταση του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας για την εφαρμογή ενός ειδικού τιμολογίου που θα καθιστά μικρότερο το ενεργειακό κόστος στην περιοχή,  για συγκεκριμένης φύσης οικονομικές δραστηριότητες, βρίσκεται ήδη σε φάση επεξεργασίας και πιστεύουμε ότι η, ενδεχόμενη, θέσπισή του θα μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά στα ζητήματα της τόνωσης της  παραγωγικής δραστηριότητας.

Παράλληλα με τις υφιστάμενες προβλέψεις υπέρ των λιγνιτικών δήμων  και την πρόταση του ειδικού τιμολογίου, σχεδιάζουμε να αξιοποιήσουμε πρόσθετους πόρους που θα διαχειρίζεται το υπό σύσταση Ειδικό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης. Στο πλαίσιο αυτού του Ταμείου θα υπάρχει ειδική πρόβλεψη για δράσεις υπέρ των λιγνιτικών δήμων. 

Με την ευκαιρία που μου δίνετε, θέλω να αναφερθώ στην  Ποντοκώμη, καθώς, ενώ βρισκόμαστε στην τελική φάση έγκρισης του Προεδρικού Διατάγματος για την μετεγκατάσταση του οικισμού, εμφανίστηκε χθες μια Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας πριν ολοκληρώσουμε τη διαδικασία.

Το ζήτημα της ενίσχυσης των λιγνιτικών περιοχών, δεν εξαντλείται  εδώ από την πλευρά της κυβέρνησης, καθώς συνδέεται  με την συνολική προσπάθεια ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, με μέτρα που θα έχουν καθολικό, υπερτοπικό χαρακτήρα και θα μπορούν να αξιοποιηθούν παράλληλα με τις ειδικότερες δράσεις, καθιστώντας την περιοχή σας  ελκυστική για την ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων. 

Η συζήτηση αυτή  δεν τελειώνει εδώ. Θα συνεχιστεί και μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να ακούμε τις  προτάσεις σας. 

Κλείνοντας, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η αγωνία σας για το αύριο, είναι μια αγωνία που μοιραζόμαστε.

Σας ευχαριστώ