Το τροπάριο του Αγίου Γεωργίου (Απόσπασμα από το βιβλίο «Η καμπάνα του Πόντου χτυπάει στο Βέρμιο» της Παρθένας Τσοκτουρίδου)

Μέσα απ' τα τζάμια του μεγάλου παράθυρου της καλύβας της κυρίας Παρθένας,
μπορούσε κανείς να δει απέναντι

στη λοφοπλαγιά τις μεταμορφώσεις της νυχτερινής δασοχώρας του βουνού κάτω από το σεληνόφωτο και τα αραχνοΰφαντα
βουκολικά σύννεφα, που είχαν σχήματα σαν κολοκύθες σε θολωτή διάταξη.

Δημιουργούνταν μια μυστηριακή εικόνα και ταυτόχρονα ειδυλλιακή για τους
αθεράπευτα ρομαντικούς Ίωνες, που ονειρεύονταν την ορεινή εκείνη περιοχή του
Βερμίου σαν τη χαμένη τους Πατρίδα, που λίγο - πολύ έλεγαν πως είχαν αρκετές
ομοιότητες τα μέρη μεταξύ τους. 

Ήταν πολλές οι φορές που κάποιοι ονειρεύονταν ανάμεσα στα καλοαναθρεμμένα
άλογα και στα μουλάρια Περσικές καμήλες, που θα τους μετέφεραν στις ράχες
τους, οδηγώντας τους στα αλησμόνητα μέρη των παιδικών τους χρόνων στην
Πατρίδα.

Εκείνη τη νύχτα των αναμνήσεων, ακούγονταν έξω στη σιγαλιά της νύχτας τα
τραγούδια κάποιων βοσκών που συνοδεύονταν από τις μελωδίες της λύρας. 

Η κυρία Παρθένα καθότανε μπροστά στο τζάκι μαζί με την συνονόματη εγγονή
της. Κάτι σιγοψιθύριζε κάτω απ' τα δόντια της, αλλά η εγγονή της δεν
μπορούσε να ξεχωρίσει τα λόγια.

-Τι λες, γιαγιά; την ρώτησε.

-Ψέλνω, μικρή μου!

-Δεν καταλαβαίνω τα λόγια! Τι λες; Πες το δυνατά να τ' ακούσω!

-Το τροπάριο του Αγίου Γεωργίου! Το έμαθα στην Πατρίδα στα παιδικά μου
χρόνια κι ενώ πήγαινα στο σχολείο!

-Πες το μου, σε παρακαλώ γιαγιά, να το γράψω! Είναι μεγάλο;

-Ναι, αρκετά!.  Πάρε μολύβι και χαρτί, λοιπόν και γράφε!

-Είμαι πανέτοιμη, γιαγιά!...

-Λοιπόν, άκου!...

« Άγιε Αϊ-Γιώργη αφέντη μου και αφέντη καβαλάρη

 Αρματωμένε με σπαθί και με χρυσό κοντάρι

 Άγγελος είσαι στην θωριά και άγιος στη θειότη.

 Παρακαλώ βοήθημαι, άγιε στρατιώτη

 Από το άγριο θεριό και δράκοντα μεγάλο

 Όπου του πήγεν άνθρωπο κάθε πρωί στην ώρα

 Κανέναν αυτός δεν άφηνε, νερό να πιει στην χώρα.

Εκάνανε ταμπουλετιά τίνος θέλουν να τύχουν

Και τύχανε ταμπουλετιά εις την βασιλοπούλα

Όπου την είχε η μάνα της μίαν και ακριβούλα.

Ο βασιλιάς που το 'μαθε, πολύ βαρύ του εφάνη.

- Το βιο μου όλο πάρτε το και το παιδί μου αφήστε.

Λαός σηκώθη αρίθμητος, στο βασιλιά πηγαίνει.

- Για δόσμας το παιδάκι σου, την παίρνουμε απ' εσένα.

- Πάρτε το και στολίστε το μ' ατίμητα λιθάρια

  Και με χρυσά και με αργυρά και με μαργαριτάρια

  Και κάντε το και νύφη και δώστε το στον δράκοντα

  Να το γλυκομασήσει.

Στα μάρμαρα του πηγαδιού ρίξαν την αλυσίδα

Δέσαν εκεί την όμορφη κι άτυχη κορασίδα.

Αϊ-Γιώργης εβουλήθηκε, θέλει να την εσώσει

Και από το άγριο θεριό να την ελευθερώσει.

Το γρυβαντό καβάλησε και τον εδυποδίζει

Στο χείλος μες του πηγαδιού πηγαίνει και καθίζει

Και η κόρη τον εκοίταξε με παγωμένο αίμα

Και δακρυσμένο βλέμμα.

- Φεύγα - φεύγα αφέντη μου, μήπως φάει και σένα

  Τούτο το άγριο θεριό, όπου θα φάει εμένα.

  - Άσε με κόρη, άσε με λίγον ύπνο να πάρω

    Κι εγώ φονεύω το θεριό και από δω σε βγάνω.

Αϊ-Γιώργης εκοιμήθηκε και το θεριό ανεβαίνει

Τα όρη όλα τρέμουνε και τα κλαδιά σαλεύουν

Της κόρης τα ματάκια της, οσάν της βρύσης τρέχουν.

- Σήκω - σήκω αφέντη μου, τι το νερό αφρίζει

  Και ο δράκοντας τα δόντια του για μένα τ' ακονίζει. 

Αϊ-Γιώργης εσηκώθηκε σαν παραλογιασμένος

Και το κοντάρι άρπαξε, σαν που ήταν μαθημένος

Μια κονταριά του έδωσε, του πήρε μες το στόμα

Και παρευθείς το ξάπλωσε χάμου στης γης το χώμα.

- Σύρε κόρη στο σπίτι σου, σύρε εις τους γονείς σου

  Και πες τους ποιος σου έδωσε σήμερον την ζωήν σου.

  Χαίρου την βασιλείαν μου, χαίρου και το παιδί μου

  Χαίρου και την κορώνα μου, που έχω στην κεφαλήν μου.

  Χαίρου την βασιλείαν σου, χαίρου και το παιδί σου

  Χαίρου και την κορώνα σου, που έχεις στην κεφαλήν σου.

- Πες με άγιε ένδοξε, πως λέγουν τ' όνομα σου

  Ίνα σου κάνω χάρισμα, να' ναι της αρεσκειάς σου.

- Γεώργιον με λέγουνε απ' την Καππαδοκίαν

  Θέλεις να κάνεις χάρισμα, κάνε μιαν εκκλησία

  Και βάλε και ζωγράφιζε Χριστόν και Παναγίαν

  Και στην δεξιά του την μεριάν βάλε έναν καβαλάρη

  Αρματωμένον με σπαθί και με χρυσό κοντάρι».

-Πολύ ωραίο, γιαγιά! . Απορώ, πως το θυμάσαι όλο! Μα, πως σου ήρθε τώρα να
το ψάλλεις αυτό; Γιατί το θυμήθηκες; 

-Σαν σήμερα, πριν από χρόνια, έφυγε από τη ζωή ένας άνθρωπος που αγαπούσα
πάρα πολύ και τον έλεγαν Γιώργο. 

-Ήταν συγγενής σου, γιαγιά;

-Όχι! Αλλά αν ζούσε, θα γινόταν!...

-Γίνε πιο ξεκάθαρη!...Δεν σε καταλαβαίνω!... Δεν θέλεις να μου μιλήσεις;

-Θα σου μιλήσω. Ο Γιώργος ήταν μια ανάμνηση πικρή, δυστυχώς!...Άκου,
Παρθενούλα μου!... Είχα δυο αδερφούς και μια αδερφή. Τον πατέρα μου τον
σκότωσαν οι Τούρκοι στην Πατρίδα, όταν ήμουν ακόμη νήπιο.

-Δεν μου μίλησες καθόλου γι' αυτό!... Ώστε, ήσουν ορφανή, καλή μου γιαγιά;

-Ναι! Μετά τη δολοφονία του πατέρα μου, ήθελαν λοιπόν να σκοτώσουν και τη
μάνα μου, την οποία κυνηγούσαν για χρόνια. Κάποτε όμως, την κυνήγησαν πολύ
άγρια κι εκείνη κατέφυγε στο βουνό μαζί με άλλους χωριανούς της, όπου και
πέθανε από την πείνα. 

Ήμουν δώδεκα χρόνων τότε. Ο πατέρας της μάνας μου πληροφορήθηκε τον θάνατο
της κόρης του και ήρθε τότε αμέσως στο σπίτι μας, όπου δήθεν τυχαία είχαν
έρθει κι άλλοι συγγενείς, επειδή πληροφορήθηκαν τα κακά μαντάτα.  

Εμένα δεν μου είπε κανείς τίποτα γι' αυτό το θέμα. Σκούπιζα όταν ήρθε ο
παππούς μου, ο οποίος μου είπε ν' αφήσω τη σκούπα να του κάνω καφέ.

Υπάκουσα πρόθυμα κι ετοιμάστηκα να ψήσω καφέ. Καθώς λοιπόν τον έψηνα, άκουσα
τον παππού μου να συνομιλεί κρυφά με τους συγγενείας. 

Από τα λεγόμενα τους κατάλαβα πως η μάνα μου ήταν νεκρή κι όσο το άκουγα να
επαναλαμβάνεται από τα στόματα τους συνειδητοποιούσα την τραγική αλήθεια. 

Το μπρίκι με τον καφέ έπεσε μονομιάς από τα χέρια μου καταγής μαζί με το
φλιτζάνι. Πήγα στον παππού μου και τον ρώτησα με αγωνία:-Τι λες, παππού;
Πέθανε η μάνα μου;

-Όχι, ψέματα είναι! Ποιος το είπε; αρνήθηκε εκείνος.

-Το άκουσα την ώρα που το έλεγες! επέμενα.

Παρά τις συνεχείς αρνήσεις του όμως, μετά από λίγες μέρες πληροφορήθηκα το
θάνατο της μάνας μου. Είχα μείνει πλέον πεντάρφανη! 

Αγνοούσα την τύχη των άλλων αδερφιών μου, που είχαν εξαφανιστεί στον πόλεμο
κι επιπλέον φοβισμένη από τους άγριους βιασμούς των Τούρκων στις Ελληνίδες
Πόντιες, έφυγα από την περιοχή της Τραπεζούντας στην Κερασούντα.

Πήγα στον θείο μου Κωνσταντίνο, αδερφό του πατέρα μου, ο οποίος ήταν πολύ
πλούσιος εκείνη την εποχή. Ήταν ιδιοκτήτης πενταόροφου σπιτιού, στο υπόγειο
του οποίου λειτουργούσε υφαντήριο με προσωπικό πενήντα με εξήντα υπαλλήλους.
Δούλευα πολύ σκληρά μαζί τους, αλλά οι τσιγκούνηδες θειοι μου με αδικούσαν. 

Δεν με πλήρωναν ούτε φρόντιζαν για την ενδυμασία μου. Δούλευα για ένα
ξεροκόμματο, ίσα με πέντε υπαλλήλους. Ήμουν υπηρέτριά τους και από κάποτε
έτρωγα κανένα τακούνι στο κεφάλι από τη θεία μου.

Κάποιο γειτονόπουλο μου μ' αγαπούσε πολύ. Τον έλεγαν Γιώργο. Τα ίδια
αισθήματα έτρεφα κι εγώ για εκείνον. Η αγάπη ήταν κρυφά φωλιασμένη μέσα μας.
Φοβόμασταν να την εξωτερικεύσουμε, επειδή φοβόμασταν και ντρεπόμασταν. 

Κάποτε ήρθε διαταγή να καταταγεί ο Γιώργος τον Τουρκικό στρατό να πολεμήσει
εναντίον των Κούρδων. Με δάκρυα στα μάτια αποχαιρέτησε τη μάνα του, η οποία
έκλαιγε ασταμάτητα για την τύχη του γιου της. 

Ο Γιώργος ανέβηκε πάνω σ' ένα κόκκινο άλογο κι ετοιμάστηκε να φύγει. Προτού
φύγει όμως, πέρασε μπροστά από ένα μικρό παραθυράκι του υφαντηρίου και μου
έδωσε κρυφά μια σοκολάτα. Καθώς τον κοιτούσα συγκινημένη, μου είπε:

-Παρθένα, αντίο! Φεύγω στην τύχη σου! Αν έχω τύχη και γυρίσω, θα έρθω να σε
παντρευτώ.

Καταντράπηκα από τα λόγια και δεν μίλησα ούτε τον ευχαρίστησα για τη
σοκολάτα που μου έδωσε. Συγκινημένη πολύ καθώς ήμουν, έτρεξα στο διπλανό
δωμάτιο και έκλαψα. Ήμουν τότε μεγάλη κοπέλα, δεκαοχτώ χρόνων.

Η θεία μου είδε κρυφά όλη τη σκηνή αποχωρισμού που έγινε μεταξύ των δύο μας
και καυγαδίζοντας μαζί μου, με χτύπησε με το τακούνι στο κεφάλι μου,
δημιουργώντας ένα μεγάλο καρούμπαλο με πύον, το οποίο θα έχω μέχρι τον
θάνατο μου και θα το καθαρίζω πάντα, όπως μου είπε ο γιατρός.

-Τι απέγινε ο Γιώργος, γιαγιά;

-Πήγε στον πόλεμο και με τα πρώτα πυρά σκοτώθηκε. Σημερινή μέρα και
ημερομηνία. Είχαν έρθει οι ειδήσεις για το ποιοι ζούσαν, ποιοι
τραυματίστηκαν και ποιοι σκοτώθηκαν κι έτσι, μαθεύτηκαν και τα άσχημα νέα
για τον Γιώργο.

Η μάνα του έκλαιγε σπαραχτικά. Ερχότανε καθημερινά σε μένα και μου έλεγε:

-Αχ, Παρθένα μου, δεν είχες τύχη να έρθει ο γιος μου να σε παντρευτεί!

Κλαίγαμε κι οι δυο μαζί.εκείνη φανερά κι εγώ κλεισμένη κρυφά.

-Τι λυπητερή ιστορία, γιαγιά!... Πόσο λυπάμαι!... Ήσουν άτυχη.πολύ άτυχη..
είπε η Παρθενούλα ξεσπώντας σε κλάματα.

-Μη κλαις, γλυκιά μου!...Σε παρακαλώ! Δεν θα σου ξαναπώ τίποτα πια αν
ξανακλάψεις!...

-Εντάξει, γιαγιά! είπε η μικρή σκουπίζοντας τα δάκρυα της. Πες μου όμως, τι
απέγινες μετά; Πως παντρεύτηκες τον παππού μου τον Γιάννη;

-Μετά από εκείνο το επεισόδιο, ήρθε είδηση ότι οι Τούρκοι θα σκότωναν τους
Έλληνες. Φοβισμένα τα ξαδέρφια μου, πρότειναν στον πατέρα τους να παρατήσουν
τα σπίτια τους και σώζοντας λίγο από το βιός τους να φύγουν, επειδή γνώριζαν
πως οι Τούρκοι θα σκότωναν πρώτα αυτούς, που ήταν πλούσιοι.

Ο θείος μου όμως ήταν ανένδοτος. Δεν δεχότανε τις προτάσεις τους. Αυστηρός
καθώς ήταν, τους διέταξε να δουλεύουν και να μη μιλούν. Τα παιδιά του όμως
επέμεναν να σώσουν τουλάχιστον εμένα. Εκείνος δέχτηκε κι έτσι, μ' έβαλαν σ'
ένα καΐκι να φύγω στη Ρωσία. 

Την επόμενη μέρα ακριβώς που έφυγα στη Ρωσία, οι Τούρκοι κατάσχεσαν όλη την
περιουσία του θείου μου. Έβαλαν τους θειους μου και τα ξαδέρφια μου σε
βαρέλια ποτισμένα με πετρέλαιο και τους έκαψαν ζωντανούς.

Κατάφερε όμως να γλιτώσει η θεία μου μ' ένα γιο της και να έρθει κρυφά στην
Αθήνα, φέροντας μαζί της όσες λίρες πρόλαβε ν' αρπάξει, από εκείνες που είχε
κρυμμένες στο σπίτι της. Μ' εκείνες τις λίρες αγόρασε σπίτι και σπούδασε τον
γιο της εδώ στην Ελλάδα.

-Κι εσύ, γιαγιά, τι απέγινες μετά;

-Όταν έφτασα στη Ρωσία, δεν είχα γνωστό σπίτι να μείνω. Ήμουν άγνωστη μεταξύ
αγνώστων!... Ευτυχώς, όμως, με φιλοξένησαν κάποιοι Ρωσοπόντιοι και έμενα
πότε στο σπίτι του ενός και πότε στου άλλου! Κλοτσοσκούφι, δηλαδή! 

Αυτό, βέβαια, δεν ήταν δυνατό να συνεχιζόταν για πολύ καιρό! Οι άνθρωποι που
με φιλοξενούσαν, ήθελαν να με παντρέψουν για να έχω προστάτη. Κι έτσι, αφού
οι προξενήτρες πήγαν και ήρθαν, μου βρήκαν τον παππού σου τον Γιάννη, ο
οποίος ήταν χήρος δίχως παιδιά και μας πάντρεψαν.

-Και τι έγινε μετά; Πως ήρθατε στην Ελλάδα;

-Ήρθαμε με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Πήγαμε πρώτα στην Αθήνα κι από εκεί
διαλέξαμε μέρος και ήρθαμε στην περιοχή του Βερμίου. Μη ρωτάς όμως για την
ζωή μας εδώ, γιατί ήταν ακόμη πιο δύσκολη και τραγική με την πείνα και την
φτώχια που μας θέριζε τις κοιλιές και τα στομάχια. Επιπλέον έχασα και την
τρίχρονη κόρη μου, που δηλητηριάστηκε τρώγοντας μούρα.και. πολύ αργότερα μας
δόθηκε κλήρος και στέγη..

-Μη τα θυμάσαι τώρα, γιαγιά!... Αρκετά συγκινήθηκες για σήμερα.. 

-Ναι, μικρή μου εγγονή!... Έχεις δίκιο!... Εξάλλου, αυτά είναι περασμένα
πια!. Όχι όμως, ξεχασμένα!..