Η ποιητική «Προσφυγική ραψωδία (1922)» της Παρθένας Τσοκτουρίδου - (Αποσπάσματα)

Βαριά 'τανε η εποχή, μαύρη 'κείνη η μέρα

μαύρα' ταν τα σύμπαντα, τ' ουράνια χωρίς αέρα

ο ήλιος δεν φαινότανε, μαύρος ήταν κι εκείνος

το χρώμα κειό το μελανί αναρωτιέμαι, είν' τίνος;



-                   Ήλιε μου γιατί κρύβεσαι; Σκιά είσαι στο χώμα

            κρύφτηκες να μη φαίνεται το μελανί σου χρώμα;



Αλίμονο τι είδαν τα μάτια του!.Τι άκουσαν τ' αυτιά του!

Τα' λεγε, ανατρίχιαζε και πάνιαζε η θωριά του!.



-                   Ήλιε μου, τι είδαν τα μάτια σου; Τι άκουσαν τ' αυτιά
σου;

            Πες τα μου, μην αναριγάς κι αλλάζει η θωριά σου!



-                      Ο Κεμάλ ήταν.χαιρόταν στο αίμα των Ποντίων.

            όλων των Μικρασιατών μα και των Αρμενίων.

            Ποτάμι θολό χυνότανε στην γη την πονεμένη.



-                      Κεμάλ, που είναι η μάνα μου κι αυτήν έχω χαμένη;

            Το αίμα της σαν ν'  άκουσα να κλαίει, η καημένη!.



-                    Θα σας τα πω μα αναριγώ κι αλλάζει η θωριά μου

            λυγμοί μες την ψυχούλα μου, αίμα τα δάκρυα μου

            είδα, που λέτε, τον Κεμάλ, ολημερίς χαιρόταν

            για το ποτάμι που' χυνε το αίμα κειος βιαζόταν

            αμέτρητο να πότιζε στην γη την πονεμένη

            στη γη μας την ελληνική, την παραπονεμένη.

            Είδα, που λέτε, τον Κεμάλ να σφάζει και να διώχνει

            τους άτυχους μας Έλληνες στο θάνατο να σπρώχνει

            με το στρατό το μουσουλμανικό, το χιλιομανιασμένο

            που σάρκα δεν εχόρτασε, στο αίμα διψασμένο.



-                    Κεμάλ, που είναι ο πατέρας μου κι αυτόν έχω χαμένο;

            Το αίμα του σαν ν'  άκουσα να κλαίει, τον καημένο!.



-                    Για όλα φταίει ο Κεμάλ, ο εξολοθρευτής μας

            εκείνος ο απάνθρωπος, φονιάς είν' της φυλής μας

            στον Χάρο που οδήγησε, στη δίψα και στην πείνα

            Έλληνες, ελληνόπουλα, δίχως φωτός αχτίνα

            και άλλους που εκδίωξε και πήρανε το δρόμο

            άφησαν κει τα χώματα, η λύρα τους στον ώμο

            βαριά που έγινε πολύ απ' τον τρανό το σπαραγμό

            σπίτια, βουνά αφήσανε με λύπη και βαρύ καημό

            πίσω δεν κοίταξαν ποτέ, ο πόνος τους μεγάλος

            το αίμα που χυνότανε, οι βιασμοί, ένας σάλος.



-                    Μα έγινε τρανό  κακό! Πες μου, τι πήραν άλλο;

            Να υποθέσω δεν μπορώ! Ωιμέ, κακό μεγάλο!



-                    Πήραν, που λες, της Παναγιάς την όμορφη εικόνα

            που κείτονταν στ' όρος Μελάς, η όμορφη Μαντόννα

            και του Χριστού μας τον σταυρό, τ' αγιόξυλο του πήραν

            και με ποτάμια δάκρυα τα βήματα τους σύραν

            για μια Πατρίδα άγνωστη σ' αυτούς μα τιμημένη

            για την Ελλάδα που' τανε στους Τούρκους δουλωμένη

            πήραν με τη ψυχούλα τους χώματα αγιασμένα

            τα φίλησαν, τα έραναν με δάκρυα πικραμένα

            κι έφυγαν για παντοτινά, έφυγαν γυμνωμένοι

            καιγόταν η ψυχούλα τους, ήτανε νικημένοι.



-                   Ξεριζωθήκαμε όλοι μας. ναι.όλη η γενιά  μας

            οι γέροι, οι μεσήλικες, οι νέοι, τα παιδιά μας!.

            Για τη γενοκτονία μας, Κεμάλ Χαροσταλμένε

            συ που' κανες εγκλήματα, συ διαβολοσταλμένε

            εσύ που δεν σεβάστηκες, βαρύ που' δωσες πόνο

            θύματα συ της προσφυγιάς, θρήνο έδωσες μόνο

            να πας τώρα στην Κόλαση, δώσε απολογία

            για τα κακά που έκανες κάνε ομολογία

            στον Ύψιστο, τον Ένα μας, της πίστης τον Χριστό μας

            γιατί συ τρομοκράτησες τον άτυχο λαό μας

            γιατί αυτόν αφάνισες και θύματα ένα σωρό

            εσύ τα εξαφάνισες πάνω στου μίσους το βωμό..

            Τα Τάρταρα γεμίσανε, νεκροί πολλοί χιλιάδες

            πήρανε την Ελλάδα μας οι Τούρκοι οι φονιάδες.

            Τάρταρα, σεις μη σκέφτεστε που' χετε πεθαμένους

            στα μαύρα χώματα της γης, τους χιλιοαγιασμένους

            τους Έλληνες που κείτονται στη δόξα την τρανή

            σκεφτείτε πως τα κόκαλα για σας είναι τιμή

            μέσα σας ν' αναπαύονται γιατί είναι ιερά

            αλίμονο σε όλους μας, σ' όλη την προσφυγιά.

            Όλοι μας ας θρηνήσουμε Ασιάτες και  Ποντίους

            που σφάχτηκαν και πέθαναν και ειν' με τους αγίους.

            Ας θυμηθούμε τα παλιά, κείνα τα περασμένα

            ας σεβαστούμε όλοι μας κόκαλα πεθαμένα

            που βασανίστηκαν πολύ, κείνα που εξοριστήκαν

            όσα δολοφονήθηκαν κι άλλα π' εκτοπιστήκαν.

            Γι' αυτό το τέλος το κακό, γι' αυτή την προσφυγιά

            Ας κάνουμε όλοι σιγή με δέος στην καρδιά.



........................



Μαύρη κατάρα η προσφυγιά, μαχαίρι μέσα στην καρδιά

πόνος αβάσταχτος, καημός, θρήνος βαρύς και στεναγμός

καυτό το δάκρυ, σπαραγμός, φριχτός της γης μας ο χαμός

ο δρόμος γι' όλους μακρινός, άγριος ο ξεριζωμός.

Ξεκληριστήκανε γενιές, κλείσανε σπίτια κι οι πλαγιές

μείνανε όλες μοναχές με τις ψυχές τους αδειανές

γυμνοί, φτωχοί, δίχως ψωμί, χωρίς φωτιά, λίγο φαΐ

πήραν τη μοίρα θαρρετά, ο ιδρώτας έγινε δουλειά.

Σκληρή ζωή που τυραννάς τους Έλληνες της προσφυγιάς

μέσα στο χιόνι, τη βροχή, στήσε της γης τους το σκαλί.

Πρόσφυγες, άγνωστοι αδελφοί που δεν σας βρήκε η σφαγή

στήστε το δέντρο της ζωής στα όνειρα της νέας γης

μα μη ξεχνάτε τις ωδές για τις Πατρίδες τις καλές

να τις θυμόσαστε μ' ευχές και νοσταλγίες στις ψυχές. 





Η «ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΡΑΨΩΔΙΑ (1922)» παρουσιάστηκε πέντε (5) φορές σε εκδηλώσεις
Μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας ως εξής: 



1.        Στις 18/4/2009 ως Ποιητικός θρήνος συγχωνευμένη  με τη στήριξη της
Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης στο θέατρο «Αλέξανδρος» στην Κοζάνη, με
συνδιοργάνωση  της ««ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ» και της «ΕΝΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ
ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ. Καλύφθηκε τηλεοπτικά σε όλη τη Δυτική Μακεδονία.
Συμμετείχαν στη μελοποίηση οι εξής: Στη λύρα ο Σταύρος Μιχαηλίδης, στη
φλογέρα Γρηγόρης Σιδεράς, στην ψαλτική ο Κων/νος Κόττης, Φωτογραφική
Επιμέλεια - Συμπαρουσίαση: Ευαγγελία-Αγγελική Πεχλιβανίδου με συγχωνευμένη
την ποιητική της υμνωδία «Προσφυγιά-Αρμονίας κατάλυση» και σκηνοθεσία της
Παρθένας Τσοκτουρίδου. Ακούστηκαν τα τραγούδια «Αιμάτινα δάκρυα» και «Αιωνία
η μνήμη» του ποιητή Θεόδωρου Βουτσικάκη σε μουσική του Θεόδωρου Τσαμπαζίδη
από την Αναστασία Χ. Παπαδοπούλου.



2.        Στις 16/5/2009 ως ποιητικός θρήνος συγχωνευμένη και πάλι με την
ποιητική υμνωδία της Ε.-Α. Πεχλιβανίδου με τη στήριξη της «ΕΝΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ
ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ» στη Θεσ/νίκη στο θεατράκι ΧΗΛΗΣ 12 (1ο Γυμνάσιο
Καλαμαριάς).





3.        Στις 20/5/2011 στην τηλεοπτική εκπομπή «ΠΑΡΑΚΑΘ» του Δημήτρη
Τσαβδαρίδη στο κανάλι "FLASH TV" σε απαγγελία της Παρθένας Τσοκτουρίδου.



4.        Στις 22/5/2011 ως ποιητικός θρήνος συγχωνευμένη και πάλι με την
ποιητική υμνωδία της Ε.-Α. Πεχλιβανίδου στον Μητροπολιτικό Ναό Καλαμαριάς -
Κρήνης στη Θεσ/νίκη. Συμπαρουσιαστής στην ψαλτική ήταν ο Κων/νος Κόττης.
Συμμετείχε επίσης καλλιτεχνική μουσική ομάδα με υψίφωνο στο τραγούδι. 



5.        Στις 19/5/2013 ως ποιητικός θρήνος στην τέλεση του ετήσιου
μνημόσυνου της Ποντιακής Γενοκτονίας από την  Απαγγελτική Ομάδα «ΠΡΟΓΟΝΙΚΗ»
της Παρθένας Τσοκτουρίδου: (Βούλα Κόκλη-Τσοκτουρίδου , Σοφία
Καραμανλίδου-Μποζ, Νόπη Τεληγιαννίδου, Μαρία Τσιλφίδου-Σμυρλόλου), που
πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Κομνηνών Εορδαίας σε συνεργασία και με τη
συμμετοχή της νεολαίας του Πολιτιστικού Ποντιακού Συλλόγου Κομνηνών και
πλήθος κόσμου.



Βιβλιογραφία: 

-          «Η ΚΑΜΠΑΝΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ», Φίλωνα Κτενίδη

-          «ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ», Στάθη Ευσταθιάδη

-          «ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΨΙΣ»

-          ΠΟΙΗΣΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΑΡΘΕΝΑΣ ΤΣΟΚΤΟΥΡΙΔΟΥ



-----------------------------------------------------------------

(«Σαρκοφάγου οιμωγές», 2015, εκδ. «εχέδωρος»)