Που να καταλάβουν αυτοί από αλληλεγγύη! Στιγμιότυπα. Του Γιώργου Τσιάκαλου
Εδώ γεννήθηκε, στην Ειδομένη, στις 6 Μαϊου. Η μητέρα της έλαμπε, υπερήφανη για
την ομορφιά του,
ο δίχρονος αδερφός της έπαιζε μ' έναν τενεκέ και
παρακολουθούσε με κρυφό ενδιαφέρον τους ξένους που θαύμαζαν τη νεογέννητη
αδερφή του. Υπάρχει κι ένα ακόμη, λίγο μεγαλύτερο, αγοράκι στην οικογένεια.
Ο πατέρας βρίσκεται στο Αμβούργο, δεδομένη είναι η επανένωση της οικογένειας
αλλά πότε;
Δύσκολη θα ήταν η καθημερινότητα για τη μητέρα όπου κι αν βρισκόταν. Με τρία
μικρά παιδιά, δύσκολα τα βγάζεις πέρα αν δεν έχεις βοήθεια. Εδώ όμως, στην
Ειδομένη, είχε. Για τις άλλες οικογένειες δίπλα που μαζί πήραν το δρόμο της
προσφυγιάς, μαζί νίκησαν τη θάλασσα, μαζί έφτασαν ως εδώ και μαζί γεύτηκαν
την πίκρα του αιφνίδιου σφραγίσματος των συνόρων, το μωρό ήταν και δικό τους
μωρό, τα μικρά παιδιά αυτής της μονογονεϊκής οικογένειας ήταν και δικά τους
παιδιά. Ό,τι είχαν το μοιράζονταν.
Της προτείναμε να έρθει σ' εμάς με τα μικρά. Αρνήθηκε χαμογελαστά και με
ευγένεια λέγοντας «είμαστε άλλα 21 άτομα, δεν θα χωρέσουμε».
Στις σημειώσεις μου έγραψα εκείνη την ημέρα: «Σε καμιά περίπτωση δεν θα
δεχτούν να χωρίσουν και να διασκορπιστούν σε διαφορετικά κέντρα προσφύγων.
Με την αλληλεγγύη μεταξύ τους τα έβγαλαν μέχρι σήμερα πέρα. Σ' αυτή τη
συνοχή της ομάδας θα στηριχτούν και στο μέλλον. Να μπορούσαν να βγάλουν και
οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ένα συμπέρασμα!». Εννοούσα να βγάλουν το
συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι δεν είναι άτομα, είναι οικογένειες, είναι ομάδες
που αλληλοβοηθιούνται, κι αυτό πρέπει να το κατανοήσουν και να το πάρουν
υπόψη τους. Θα ήταν καλύτερα για όλους. Όμως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν
το κάνουν. Ούτε η δική μας κυβέρνηση.
Τους έχασα μετά την «αναίμακτη εκκένωση» της Ειδομένης. Μέρες τώρα ψάχνω στα
στρατόπεδα να βρω το μωρό, ενός μηνός έγινε χθες, ελπίζοντας ότι θα το
συναντήσω να κοιμάται δίπλα στη μητέρα και τα' αδερφάκια του, και δίπλα στα
υπόλοιπα εικοσιένα άτομα της «οικογένειάς» του. Αρχίζει πια ν' αναγνωρίζει
πρόσωπα, ας είναι αυτά, τα πρώτα, τα πρόσωπα των ανθρώπων που του
συμπαραστάθηκαν πριν ακόμη δει το φως αυτού του κόσμου. Το πρόσωπο αυτού του
κόσμου μακάρι να καθυστερήσει να το δει και να το αναγνωρίσει.
--------------------
Lieferschein λέγεται, κ. Υπουργέ!
Στην περιοχή της Κολωνίας, όπου διαμένουν, εργάζονται (εθελοντικά και
αμισθί) για τη στήριξη και την κοινωνική ένταξη των προσφύγων, κυρίως από
αφρικανικές χώρες. Πριν ένα μήνα πήραν ένα μέρος της ετήσιας άδειάς τους,
φόρτωσαν σ' ένα φορτηγάκι φάρμακα, ιατρικό υλικό και καροτσάκια για βρέφη
και μικρά παιδιά (όλα είχαν μαζευτεί από τα μέλη της ευαγγελικής εκκλησίας
της περιοχής τους) και ήρθαν στην Ειδομένη. Τα παρέδωσαν, και τις επόμενες
μέρες ψώνιζαν στα καταστήματα της περιοχής ό,τι διαπίστωναν ότι είναι
απαραίτητο -από τρόφιμα έως είδη υγιεινής- και τα μοίραζαν κατευθείαν σε
προσφυγικές οικογένειες. Συνήθισαν ακόμη και τους ελέγχους της αστυνομίας
(«όλα τα τελευταία χρόνια μαζί δεν ελέγχθηκαν τα διαβατήριά μας τόσες φορές
όσο αυτές τις μέρες").
Την προτελευταία μέρα της παραμονής τους στην Ελλάδα κάτι διαφορετικό συνέβη
στον έλεγχο, κάτι τους ζητούσαν επίμονα και με βλοσυρό ύφος οι αστυνομικοί.
Δεν κατάλαβαν ακριβώς τι τους ζητούσαν. «Σκεφτήκαμε κάποια στιγμή ότι ήταν
έτοιμοι να μας συλλάβουν», μου είπαν αργότερα γελώντας αμήχανα. Που να
ήξεραν ότι πολύ κοντά έπεσαν με την υποψία τους, καθώς αυτό που τους ζητούσε
η αστυνομία ήταν οι αποδείξεις αγοράς των προϊόντων (κυρίως ψωμί, γάλα,
μπανάνες) και το δελτίο αποστολής. Ακόμη κι όταν τους εξήγησα περί τίνος
επρόκειτο και τι αδίκημα έκαναν, αδυνατούσαν να το καταλάβουν («μα οι
άνθρωποι τα έχουν ανάγκη, κι εμείς από τα δικά μας χρήματα τα πληρώσαμε»).
Φυσικά, ο αρμόδιος υπουργός (στο πλαίσιο της οργανωμένης εκστρατείας
καταπολέμησης «παράνομων ενεργειών αλλοδαπών αλληλέγγυων»), θα μπορούσε να
εφοδιάσει την αστυνομία με τη σχετική μετάφραση του όρου σε όλες τις ξένες
γλώσσες. Lieferschein (όπως λέγεται το «δελτίο αποστολής» στα γερμανικά)
έπρεπε να απαιτήσει η αστυνομία μας από το ζευγάρι των Γερμανών (και να το
οδηγήσει στο αυτόφωρο, αν δεν είχαν).
Να είναι άραγε θέμα ολιγωρίας ότι ο υπουργός μας δεν το έκανε ακόμη; Ή μήπως
είναι αποτέλεσμα αυτογνωσίας; Διότι, η αλήθεια είναι ότι, ακόμη και με
άπταιστη χρήση της γλώσσας των «ξένων αλληλέγγυων», εκείνοι θα συνέχιζαν να
μην καταλαβαίνουν- άλλος ο δικός τους κόσμος, και άλλος ο κόσμος των δικών
μας «αρμόδιων» υπουργών (όπου αυτό που ευδοκιμεί είναι η παρεμπόδιση και η
ποινικοποίηση της ανιδιοτελούς αλληλεγγύης).
Πάντως, ο Thomas και η Angela απτόητοι συνεχίζουν να μην ενδιαφέρονται ούτε
για δελτία αποστολής ούτε για Lieferscheine, μόνο για πρακτική αλληλεγγύη
ενδιαφέρονται. Ναι, υπάρχει κι αυτός ο κόσμος και -ό,τι κι αν λένε- αποτελεί
την πλειοψηφία των ανθρώπων.
-------------------
«Μια κάπως παράξενη στάση»
Συναντήθηκα πριν τρεις-τέσσερεις εβδομάδες με εκπροσώπους ενός από τα
ιδρύματα του εξωτερικού που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Πολύ φιλικά
πρόσωπα. Χρειάστηκαν λιγότερο από 20 λεπτά για να καταλάβουμε και οι δύο ότι
δεν μπορεί να υπάρχει ούτε η ελάχιστη συνεργασία μεταξύ μας.
Η αλήθεια είναι ότι από την άλλη πλευρά καταβλήθηκαν φιλότιμες προσπάθειες
για να μου αλλάξουν τις απόψεις μου για πρόσωπα, καταστάσεις και πράγματα
στην Ελλάδα, και για να με διαφωτίσουν για τη θέση και την προοπτική των
προσφύγων στη χώρα μας, για τους θεσμούς και τις οργανώσεις που παίζουν
σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, και για τη σημασία
«των» ΜΚΟ.
Πράγματι ενημερώθηκα (για την άγνοιά τους) και διαφωτίστηκα για τη βοήθεια
που μπορούν να προσφέρουν (καμία).
«Έλα, παππού μου, να σου δείξω τ' αμπελοχώραφά σου», έλεγε η γιαγιά μου σ'
αυτές τις περιπτώσεις.
Παλιότερα ήμουν πιο υπομονετικός και ευγενικός, γνωρίζοντας ότι πολύ συχνά
οι ανίδεοι είναι ταυτόχρονα υπερφίαλοι μέσα στην άγνοιά τους, και αδυνατούν
ν' ακούσουν και να μάθουν. Αυτή τη φορά όμως δεν άντεξα, «μου κλέψατε το
χρόνο μου» είπα κι έφυγα. Ο χρόνος είναι ό,τι μου λείπει περισσότερο τον
τελευταίο καιρό.
Αργότερα διάβασα το «πόρισμά» τους για το πρόσωπό μου: «Έχει μια κάπως
παράξενη, σχεδόν μηδενιστική στάση σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με τις
υπηρεσίες της τοπικής αυτοδιοίκησης ακόμα και με τις Μη Κυβερνητικές
Οργανώσεις».
Θα το βάλω στο βιογραφικό μου.
--------------------
Ισορροπημένος
«Δεν αισθάνεσαι λίγο περιορισμένος με έξι επιπλέον άτομα μέσα στο σπίτι;»,
με ρωτούν συχνά τον τελευταίο καιρό. Φαντάζομαι ότι έτσι θα έπρεπε να
αισθάνομαι, όμως η Ζίγκριντ με έκανε κοινωνό της δικής της διαπίστωσης:
«Χρόνια είχα να σε δω τόσο ισορροπημένο (ausgeglichen) και ήρεμο μέσα στο
σπίτι. Από τότε που ήρθαν τα παιδιά άλλαξες».
Εμ, η ευθύνη αλλάζει τους ανθρώπους, και, τελικά, η πρακτική αλληλεγγύη
αποδεικνύεται αμφίδρομα ωφέλιμη. Τόσο στις κοινωνίες όσο και στους
ανθρώπους. Αλλά που να το καταλάβουν αυτό οι κυβερνήσεις και οι
γουρουνοκεφαλές!
Γιώργος Τσιάκαλος
