Θεσσαλονίκη: Νέες προοπτικές στην αποκατάσταση της βαρηκοΐας – κώφωσης με τα επιτεύγματα της ιατρικής τεχνολογίας

Νέες προοπτικές στην αποκατάσταση της βαρηκοΐας- κώφωσης ανοίγει η πρόοδος στους τομείς της ιατρικής τεχνολογίας. Σήμερα οι ειδικοί γιατροί έχουν στην φαρέτρα τους το κοχλιακό εμφύτευμα,

μια ηλεκτρονική συσκευή που αντικαθιστά όλο το αισθητήριο όργανο της ακοής, το αυτί.  
Οι έρευνες για την αποκατάσταση της ακοής σε άτομα που τη στερούνται, με τη χρήση βλαστοκυττάρων, συνεχίζονται με ενθαρρυντικά αποτελέσματα, ωστόσο βρίσκονται ακόμη σε πειραματικό επίπεδο και θα χρειαστεί ακόμη χρόνος για να αρχίσουν οι κλινικές δοκιμές ώστε να έχουν εφαρμογή.

Στο μέλλον θα μπορούσε να γίνει και γονιδιακή διόρθωση της ακοής.  
Ωστόσο, η ανάγκη για ακοή τον πρώτο χρόνο της ζωής, ώστε να ακολουθήσει το παιδί μια φυσιολογική ακουστική εξέλιξη και να αποκτήσει τη μητρική του γλώσσα, υπάρχει τώρα και τη λύση δίνουν τα κοχλιακά εμφυτεύματα, τα οποία μετατρέπουν τους ήχους σε ηλεκτρικά σήματα, που ερεθίζοντας το ακουστικό νεύρο, δίνουν σχεδόν φυσιολογική ακοή. Τα παραπάνω επισημάνθηκαν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με αφορμή την «Ημέρα Ατόμων με Κοχλιακά Εμφυτεύματα», που διοργανώνει η Α’ Ωτορινολαρυγγολογική (ΩΡΛ) Κλινική του ΑΧΕΠΑ στις 23 Απριλίου (10.30 πμ) στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών.

Ένα στα 1000 νεογέννητα παρουσιάζει βαρηκοΐα

Υπολογίζεται ότι ένα στα 1000 νεογέννητα παρουσιάζει βαρηκοΐα και η συχνότητα αυτή αυξάνεται 30-40 φορές στα νεογνά με υψηλό κίνδυνο, σ΄ εκείνα δηλαδή που έχουν ιστορικό κληρονομικής βαρηκοΐας, η μητέρα αρρώστησε κατά την εγκυμοσύνη από ερυθρά, έρπη, λοίμωξη με μεγαλοκυτταροϊό, τοξοπλάσμωση. Ακόμη, όταν το νεογνό είναι πρόωρο και έχει βάρος μικρότερο των 1.500 γραμμαρίων, έχει υψηλό επίπεδο χολερυθρίνης, παρουσιάζει ασφυξία, υποστηρίζεται μηχανικά για περισσότερες από τέσσερις μέρες, έχει βακτηριακή μηνιγγίτιδα και του έχει γίνει αναγκαστική χρήση ωτοτοξικών φαρμάκων. Σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες υψηλού κινδύνου εμπίπτει το 6-8% των νεογνών, όμως από αυτά μόνο το 2%-5% παρουσιάζει βαρηκοΐα. Επίσης μέχρι την εφηβεία ένα στα 1000 παιδιά θα έχει αναπτύξει μια μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα.

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της βαρηκοΐας

Η ακοή αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη του προφορικού λόγου. Η χρονική περίοδος των πρώτων τριών ετών της ζωής είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την ψυχοκινητική εξέλιξη των παιδιών, αφού στο διάστημα αυτό γίνεται η εκμάθηση της γλώσσας.

«Η μέση ηλικία διάγνωσης της συγγενούς βαρηκοΐας έχει μειωθεί από τα
2,5 χρόνια στους τρεις με έξι μήνες. Αυτό σημαίνει ότι η απώλεια ακοής μπορεί να προσδιοριστεί πριν από την κρίσιμη ηλικία κατάκτησης των προφορικών γλωσσικών δεξιοτήτων. Σήμερα, σε όλες τις προηγμένες χώρες, γίνεται προληπτικός έλεγχος σε όλα τα νεογνά, για την έγκαιρη διάγνωση της βαρηκοΐας, πριν από την έξοδό τους από την κλινική. Δυστυχώς στην Ελλάδα, παρά τις πιέσεις, δεν είναι ακόμα υποχρεωτική η εξέταση και γίνεται σε ελάχιστα μαιευτήρια» επισήμανε ο διευθυντής της Α΄ ΩΡΛ κλινικής του ΑΧΕΠΑ, καθηγητής Ιωάννης Κωνσταντινίδης.

Τα κοχλιακά εμφυτεύματα

Τα κοχλιακά εμφυτεύματα είναι ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούνται εδώ και 20 χρόνια με επιτυχία για την αποκατάσταση της ακοής. Οι συσκευές αυτές μετατρέπουν τη μηχανική ηχητική ενέργεια σε ηλεκτρικά σήματα, που φτάνουν με τη βοήθεια ηλεκτροδίων κατευθείαν στο κοχλιακό νεύρο, παρακάμπτοντας όλο το αφτί, που δεν λειτουργεί σωστά, δίνοντας σχεδόν φυσιολογική ακοή.

«Όλα τα εμφυτεύματα κατασκευάζονται από ιστοσυμβατά υλικά (σιλικόνη, κεραμικά, τιτάνιο. Με μια λεπτή χειρουργική επέμβαση, τοποθετείται το κοχλιακό εμφύτευμα στο κροταφικό οστό και τα ηλεκτρόδιά του μέσα στον κοχλία. Το εμφύτευμα διαρκεί εφ’ όρου ζωής. Παρόλα αυτά, σε λίγα χρόνια με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας θα είναι ταχύτερα, μικρότερα και όλο το εμφυτεύσιμο σύστημα θα είναι μη ορατό. Πιστεύω ότι τα ίδια τα άτομα με κοχλιακό εμφύτευμα θα επιθυμούν την επανεμφύτευση με ένα νεότερο. Να σημειωθεί ότι οι σημερινοί επεξεργαστές ήχου είναι αδιάβροχοι, και δεν κινδυνεύουν από βλάβες στην θάλασσα, από ιδρώτα, σκόνες κλπ. Επίσης το γεγονός ότι κατασκευάζονται σε διάφορα έντονα χρώματα, αποδεικνύει την κοινωνική πρόοδο και την άμβλυνση των στοχοποιήσεων της αναπηρίας» πρόσθεσε ο κ Κωνσταντινίδης.

Οι ενδείξεις για τη χρήση κοχλιακών εμφυτευμάτων

Τα κοχλιακά εμφυτεύματα ενδείκνυνται για ασθενείς άνω των 12 μηνών με αμφοτερόπλευρη κώφωση ή με μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με την εφαρμογή σύγχρονων ακουστικών βαρηκοΐας, εξήγησε ο υπεύθυνος Εργαστηρίου Ωτονευρολογίας του ΑΧΕΠΑ, επίκουρος καθηγητής Γεώργιος Ψύλλας.

«Η καταλληλότερη ηλικία εμφύτευσης είναι γύρω στο 1ο έτος, γιατί από αυτή την ηλικία εξελίσσεται και το κεντρικό νευρικό τμήμα του ακουστικού συστήματος. Τα παιδιά στα οποία τοποθετήθηκε κοχλιακό εμφύτευμα σε ηλικία 12 -18 μηνών είχαν καλύτερα αποτελέσματα και δεν παρουσίασαν καθυστέρηση στη γλώσσα τους. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, κατάλληλοι υποψήφιοι είναι οι λεγόμενοι μεταγλωσσικοί ασθενείς, δηλαδή τα άτομα που έχασαν την ακοή τους αφού απέκτησαν ομιλία και ομιλούν πλέον στηριζόμενοι στην χειλεοανάγνωση. Η προσαρμογή και η ρύθμιση του κοχλιακού εμφυτεύματος απαιτεί υπομονή και επιμονή από μέρους του γιατρού, ο οποίος κάνει κατά διαστήματα τις ρυθμίσεις, προσπαθώντας να το προσαρμόσει στις αντοχές του ακουστικού νεύρου και τις απαιτήσεις του εγκεφάλου, ώστε να φτάνει στον εγκέφαλο ένα κατάλληλο φάσμα και εύρος ακουστικών συχνοτήτων, για ευχάριστη και φυσιολογική ακοή» πρόσθεσε ο κ. Ψύλλας.

Η ζωή με ένα κοχλιακό εμφύτευμα

Μια φυσιολογική ζωή, που δεν διαφέρει από εκείνη των άλλων ανθρώπων, ζει σήμερα η 22χρονη φοιτήτρια Ιατρικής στο ΑΠΘ, Κωνσταντίνα Λαμπούδη, της οποίας η ακοή αποκαταστάθηκε με κοχλιακό εμφύτευμα. «Μέχρι τα έξι μου χρόνια φορούσα ακουστικά βαρηκοΐας. Το 2001 μου έβαλαν κοχλιακό εμφύτευμα. Δεν συγκρίνεται το πριν με το μετά. Χρειάστηκε μετά πολλή δουλειά, λογοθεραπεία και μουσικοθεραπεία για να ασκήσω την ακοή μου.  
Όμως δεν έμαθα ποτέ τη νοηματικη, δεν πήγα ποτέ σε ειδικό σχολείο. Δεν θεωρώ ότι ξεχωρίζω από τους άλλους» λέει η Κωνσταντίνα Λαμπούδη η οποία σήμερα μιλάει τρεις γλώσσες και ανυπομονεί να βάλει το μικρότερο νέας τεχνολογίας επεξεργαστή στο κοχλιακό της εμφύτευμα

Η οικονομική κρίση καθυστερεί τις κοχλιακές εμφυτεύσεις

Η πρώτη κοχλιακή εμφύτευση στο Κέντρο Κοχλιακών Εμφυτεύσεων του ΑΧΕΠΑ έγινε το 1997. Ως Κέντρο αναγνωρισμένο από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) ξεκίνησε τις τακτικές εμφυτεύσεις το 2000. Σήμερα είναι κέντρο αναφοράς στην Ελλάδα, με πάνω από 370 άτομα με κοχλιακό εμφύτευμα, από όλες τις περιοχές της χώρας και τα μισά είναι παιδιά.  
Είναι το μοναδικό κέντρο που παρακολουθούνται ασθενείς με εμφυτεύματα εγκεφαλικού στελέχους, δηλαδή άτομα με αγενεσία ή άτομα στα οποία αφαιρέθηκε το ακουστικό νεύρο. Ακόμα είναι το μοναδικό πιστοποιημένο κέντρο από τις εταιρίες κοχλιακών εμφυτευμάτων για την διαπίστωση, τεκμηρίωση και αποκατάσταση των βλαβών των εμφυτευμάτων και των επεξεργαστών ήχου.

«Η χειρουργική τοποθέτηση του εμφυτεύματος, το σύστημα του κοχλιακού εμφυτεύματος και τα follow up, καλύπτονται 100% από τα ασφαλιστικά ταμεία, αρκεί να δοθεί η έγκριση από την αρμόδια επιτροπή του ΚΕΣΥ.  
Δυστυχώς όμως το κονδύλι που δίνεται στο νοσοκομείο μας συνεχώς μειώνεται, άρα μειώνονται οι επεμβάσεις ετησίως, που δεν καλύπτουν πια το νούμερο των υποψηφίων για κοχλιακά εμφυτεύματα με αποτέλεσμα τις καθυστερήσεις, που αφήνουν μόνιμες αναπηρίες. Παλαιότερα κάναμε 36 κοχλιακές εμφυτεύσεις στο χρόνο αλλά τώρα έχουν μειωθεί στις 19-22 ετησίως» ανέφερε ο υπεύθυνος του Κέντρου Κοχλιακών Εμφυτευμάτων, Γεώργιος Κυριαφίνης.

Αγγέλα Φωτοπούλου
ΑΠΕ-ΜΠΕ