Ομοφυλόφιλος Λαός και Κολωνάκι (μια τεχνοκριτική)

Δεν ήθελα να κάνω άλλη αναφορά περί ομοφυλόφιλης σεξουαλικότητας και των δικαιωμάτων της.

Έχουν ήδη γίνει καταχρηστικά πολλές

, όχι σε σχέση με το πόσο πραγματικά σημαντικό είναι το ζήτημα, αλλά σε σχέση με το πόσο πράγματι απασχολεί αυτούς που το διαχειρίζονται λαϊκιστικά και με ευτελή δημαγωγικά μέσα.

Το θέμα βλέπετε το έχουν αναλάβει πια οι  ομοφοβικοί της προηγούμενης χρονιάς. Βέβαια, ο χαρακτηρισμός ομοφοβικοί μας μπερδεύει, γιατί φυσικά τίποτα δεν φοβούνται πρακτικά από τις σεξουαλικές μειονότητες, οι ξεδιάντροποι αλήτες, αλλά ο όρος αναφέρεται στις εσωτερικές φοβίες και απωθήσεις που υποτίθεται ότι έχουν  οι αδίστακτοι εαυτούληδες.  Άνθρωποι που τους ξέρετε και τους ξέρω και τους έχουμε  ζήσει και τους έχουμε δει και ακούσει πως αντιδρούσαν για όλα αυτά τα θέματα που αναμοχλεύει το σχετικό νομοσχέδιο.

Πριν ξεκινήσει  η σαχλή και αναγουλιαστική κόντρα μεταξύ υποκριτών και επιτήδειων, απ΄ όλο  το  κοινοβουλευτικό φάσμα,  και πριν γίνουν οι περισσότεροι τους Συριζαίοι,  με όλη την κοσμογονική αλλαγή που συνεπάγεται για τον ψυχισμό του ανθρώπου η μετακίνησή του από το Πασοκ ή άλλα κεντρώα παραμορφώματα στον Σύριζα. Αλλάζουν όμως οι άνθρωποι, βαθιά μέσα τους , ξέρετε, κάτι μεταφυσικό τους αλλάζει.

Το επεισόδιο το έχω ξαναδεί άπειρες φορές και σε όλα τα επίμαχα θέματα και δεν μου κάνει καμιά εντύπωση, ελπίζω ούτε σε σας.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά, στα δεκαοκτώ μου μιλούσα με έναν εκδότη του προοδευτικού χώρου, που στο βιβλιοπωλείο του μπαινόβγαιναν τα τρεισήμισι τέταρτα των Εξαρχείων, και γω πήγαινα καταγοητευμένος σαν πιτσιρικάς  από την γενιά του Πολυτεχνείου ( θα γράψω βιβλίο τελικά για αυτή τη γενιά από τη σκοπιά των επόμενων ) και διάβαζα στους πάγκους του από τα μαθήματά μου μέχρι Μαντέλ και Αλτουσέρ (μαρξιστές θεωρητικοί που ανάθεμα κι αν τους γνωρίζουν οι κομμουνιστές της πασαρέλας) . Κάποια στιγμή τέθηκε και το επίμαχο θέμα και ο υγιέστατος τότε μπουρδουκλοδιανοούμενος εκδότης  είχε δηλώσει, παρουσία αρκετών που κρεμόμασταν απ΄τα χείλη και πιο χαμηλά σημεία του εύρωστου τότε σώματός του, ευθαρσώς και απερίστροφα – χωρίς περίστροφο δηλαδή- πως, αν και είχε πάει στο εξωτερικό και είχε δει από βιβλιοπωλεία μέχρι τσοντάδικα για ομοφυλόφιλους, θα γιαούρτωνε ευχαρίστως κάθε ομοφυλόφιλο που θα εκδηλωνόταν σαν τέτοιος μπροστά του. Το βρήκα πολύ μπρουτάλ και γοητευτικό αυτό που είπε και ανέβηκε πόντους στην εκτίμησή μου. Χαθήκαμε και ξαναβρεθήκαμε τυχαία μετά από δεκαπέντε χρόνια.
Οι δουλειές του είχαν ανοίξει, η γενιά όμως του Πολυτεχνείου, ή μάλλον μέλη αυτοδιαφημιζόμενα αυτής της γενιάς, τον περιέβαλλε σταθερά . Αυτό που, για δυσάρεστη μου έκπληξη, είχε αλλάξει ήταν ότι τον βρήκα «μεσ΄ στον πούστη»- για λόγους αυθεντικότητας και μόνο χρησιμοποιώ την αριστερή διάλεκτο της μακρινής εκείνης εποχής, πριν δέκα χρόνια. Εξέδιδε κατά κόρον πούστηδες – σε βιβλία εννοώ, για τα υπόλοιπα δεν έχω ιδέα- με μια έμφαση σε τραβεστί πούστηδες και παντρεμένους πούστηδες, δεν ξέρω αν οι αμόλυβδοι πούστηδες είχαν ανάλογα προνομιακή μεταχείριση. Με ζώσανε από τότε τα φίδια. Είπα μέσα μου «Πάει τους χάνουμε έναν , έναν, τους καλύτερους».

Μάταια χτυπιόταν ο ευπώλητος Ταχτσής όσο ζούσε, «Φιλενάδες που ακτιβίζετε το θεατρικό πρόσχημα της ελληνικής μας κρυπτοομοφυλοφιλίας  θα το κάνετε μεταξύ σας στο τέλος. Η ελληνική κοινωνία είναι από τις πιο ανεκτικές στο ζήτημα αρκεί να μην το κάνετε παντιέρα».

Ο Ταχτσής, όπως πιθανά γνωρίζετε, ήταν εξπέρ και κοσμογυρισμένος και δεν έκανε διακρίσεις σε δεξιά και αριστερά τσόλια, έπαιρνε πελάτες  ως τραβεστί από τον αρχηγό της χωροφυλακής μέχρι με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, μόνο τα υψηλόβαθμα στελέχη από αυτές τις κατηγορίες. Έβλεπε το μέλλον όπως λέμε… και το έβλεπε με δυσαρέσκεια σε ότι αφορούσε την ομοφυλόφιλη εκτόνωση.  

Δεν ήθελα να προσθέσω  λοιπόν άλλη αναφορά στο θέμα αυτό, και γιατί έχει πάρει τέτοια ψευτοπροοδευτική έκταση και γιατί λειτουργεί, με όλο το δίκιο που του αναλογεί,  συσκοτιστικά και παραπλανητικά για όλο το σαθρό μεταπολιτευτικό  οικοδόμημα. 

Δεν ήθελα να κάνω άλλη αναφορά γιατί αν θα την έκανα- και τελικά την κάνω- γιατί θα ήταν βαριά για πολλούς, όπως και ελπίζω να είναι.

Θέλω να ολοκληρώσω την αναφορά μου αποτείνοντας  ελάχιστη εκτίμηση σε έναν  κορυφαίο δημιουργό, τον Φασμπίντερ. Όσον αφορά στο θέμα της ομοφυλοφιλίας – αλλά όχι μόνο-  κατ΄ εμέ δεν υπήρξε πιο βαθύς, πιο αιχμηρός, πιο ουσιαστικός ανατόμος. Άφησε χιλιόμετρα πίσω του την αισθητική ομοφυλοφιλία του Βισκόντι, αλλά και την χριστιανομαρξιστική ματιά του Παζολίνι σχετικά με την ομοφυλοφιλία και τις ρίζες της στο λούμπεν προλεταριάτο, για όσους χρησιμοποιούν τον κινηματογράφο σαν ιδανικό εργαλείο για την μόρφωσή τους.

Είχα έναν φίλο που λέτε, κάπως ομοφυλόφιλο, με τον οποίον χαθήκαμε γιατί δεν άδειαζε να με δει από τα ατελείωτα ψωνιστήρια  και παρσίματα.  Και ενώ εγώ είχα τότε όλη την καλή πρόθεση να προσεγγίσω την καλαίσθητη πλευρά του όλου θέματος, όταν έβλεπα παρέα του ταινίες, όπως το θρυλικό  «Θάνατος στη Βενετία», εγώ τις έβλεπα εκστασιασμένος  και αυτός μετά από μισή ώρα κοιμότανε . Η αλήθεια είναι ότι του έλειπε ύπνος, λόγω υπερδραστηριότητας,  και στον κινηματογράφο κοιμόταν καλύτερα απ΄ οπουδήποτε αλλού, ειδικά αν η ταινία ήταν αριστούργημα για τους κριτικούς. Τον είχα συνηθίσει και έσπαγα πλάκα μαζί του,  χωρίς να του την μπαίνω. Όταν σηκωνόμασταν να φύγουμε, γυρνούσε κατά κανόνα  και μου επαναλάμβανε, με πολύ κουρασμένο απ΄την πνευματική ζωή και τα βάσανά της ύφος, «Δεν βαριέσαι, όπου υπάρχει ομοφυλόφιλη αισθητική φίλε μου,  δεν υπάρχει ομοφυλόφιλη ουσία». Φασμπίντερ απόφευγε να βλέπει,  γιατί τον θεωρούσε  αχρείαστα πολύ καλό και δεν μπορούσε να κοιμηθεί ανενόχλητος  με τις ταινίες του. 

Ο Φασμπίντερ λοιπόν ξεκίνησε άσχετος από σινεμά και σχετικός με ένα σωρό άλλα. Ξεκίνησε με άτεχνες ταινίες πανκ, για να φτάσει σε χρόνο ρεκόρ σε κινηματογραφικά αριστουργήματα. Σε όλη τη διαδρομή καμιά ταινία του δεν είναι αδιάφορη. Ασήκωτη μπορεί, μανιερίστικη μπορεί, υπερβολικά στατική, ή θεατρική, μπορεί, αλλά παρόλα αυτά ποτέ αδιάφορη, γιατί είχε πάντα συγκλονιστικά πράγματα να πει και να δείξει. 

Δεν έχανε ούτε δευτερόλεπτο την ταξική διάσταση των πραγμάτων και αν θες να αντιπαθήσεις ομοφυλόφιλους, αλλά με τον ίδιο τρόπο που αντιπαθείς κάθε καθίκι, οι ταινίες του είναι οι πλέον κατάλληλες. Εύποροι ομοφυλόφιλοι, στυγνοί και κυνικοί, εκμεταλλευτές των πάντων, ναζί ομοφυλόφιλοι, που μπροστά τους ο «Καυγατζής» μαχαιροβγάλτης του Ζενέ είναι αγγελούδι, μαύρο μεν αλλά αγγελούδι. Aντιερωτικοί και απωθητικοί κούκλοι ομοφυλόφιλοι και από δίπλα κακάσχημοι τραγικοί ομοφυλόφιλοι, σπαρακτικοί, διαταραγμένοι ομοφυλόφιλοι, φτωχομπινέδες και αλητόβιοι με καρδιά πιστού σκύλου ομοφυλόφιλοι, η κοινωνία στην ομοφυλόφιλη διάστασή της. Γερμανοί κατά πλειοψηφία, πολλοί μαύροι επίσης. 

Ο Φασμπίντερ με μύησε στην κινηματογραφική σκληρότητα. Ούτε ο Σκορτσέζε που τον λατρεύω , ούτε ο Κρόνεμπεργκ, ούτε οι αδελφοί Κοέν και ο επιδειξίας Ταραντίνο, ούτε οι Κορεάτες και οι σαδομαζοχιστές προς το κίτρινο  Ασιάτες.

Ήμουνα κάθετος νέος στο τι επιτρεπόταν, κατ΄ εμέ,  να γίνεται εικόνα, ήμουνα εντελώς της αρχαιοελληνικής σκηνοθεσίας, όπου λέγονταν τα πιο φριχτά και αληθινά, αλλά απαγορευόταν δια ροπάλου η αναπαράσταση φονικών και το αίμα επί σκηνής. Και σήμερα ακόμα δεν θα δηλώσω σίγουρος για τον ρόλο και το όριο των αναπαραστάσεων. Τα επιχειρήματα του Πλάτωνα, που εξαφάνισε τις νεανικές του τραγωδίες και γύρισε τις πλάτες του (και τη φιλοσοφία του) κατά της τραγωδίας και της εικονικής πραγματικότητας της εποχής του, θεωρώντας ότι όλα αυτά συνεισφέρουν σε μια χειρότερη μόρφωση της  κοινωνίας, είναι για μένα ενεργά και συζητήσιμα, μια και αναγνωρίζω καλύτερα από κάθε ψυχαναλυτή πόσες φοβίες μου, πόση ανάγκη μου για παραμύθιασμα με σπρώξανε στην αγάπη μου για το θέαμα, και πόση μοναξιά και έλλειψη πραγματικής επικοινωνίας ασφαλώς.
Περασμένα και αξέχαστα. 

Το ελληνικό θεατρόφιλο κοινό χάρηκε μια πολύ καλή παράσταση πριν χρόνια με ένα από τα αριστουργήματα του Φασμπίντερ, «Τα καυτά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ».  Είχε δει ταινίες του και υποχρεωτικά γιατί όπως τραγούδησε και ο Τζίμης Πανούσης «Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί», αλλά η θεατρική απόδοση στα ελληνικά επέτρεπε περισσότερη συμμετοχή και ταύτιση. 
Το έργο, όπως όλα του Φασμπίντερ, ήταν σκληρό. Σχέσεις εξουσίας, κανιβαλισμός με το πρόσχημα της αγάπης, οι ηρωίδες άλλαζαν συνεχώς τις ισορροπίες θύτη, θύματος. Ο Φασμπίντερ δεν χάριζε κάστανα, ούτε στη σκύλα δημιουργό μόδας, εντελώς μοναχικής, πέρα απ΄τους κόλακες και τις υπηρέτριες, ούτε στο τσουλάκι που ερωτεύθηκε και βρήκε τον δάσκαλό της, τσουλάκι στα όρια της επιβίωσης, με μόνο εφόδιο ακριβώς την εμφάνιση και το θράσος. 

Η ταινία, που το τρέιλερ της αναρτώ, παίχθηκε με τίτλο στα ελληνικά «Το Παιχνίδι της τύχης»– εννοώντας και τα τζογαδόρικα τυχερά παιχνίδια, αλλά και τα βρώμικα παιχνίδια των ανθρώπινων σχέσεων, είναι πολύ σκληρότερη από το «Καυτά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ». Η περισσότερη σκληρότητά της έγκειται στο ότι ο ένας ήρωας, που υποδύεται ο Φασμπίντερ, είναι πράγματι  αθώος και αυθόρμητος και έτσι γίνεται μαρτυρικός μέσα από την ανέφικτη  επιθυμία του. Φτωχαδάκι και ερωτευμένος με έναν μπατηρημένο μεγαλοαστό γόνο, κερδίζει ένα σημαντικό ποσό στο Λόττο και γίνεται ανυπεράσπιστο έρμαιο της μεγαλοαστικής υποκρισίας και εκμετάλλευσης μέχρι θανάτου. Μελόδραμα υψηλών προδιαγραφών και εντάσεων. 

Τώρα που είναι της μόδας η υιοθεσία αυτών των δικαιωμάτων για όσους στερούνται από όλα τα υπόλοιπα δικαιώματα τους είναι ταμάμ.  Αλλά τελικά καλύτερα να μην το ψάξετε και να μην το δείτε, γιατί και θα σας χαλάσει και βγάζει μάτι ότι θέλει να δείξει πως οι ομοφυλόφιλοι είναι φτυστοί σαν όλους τους υπόλοιπους και όχι αμέτοχοι στην αλλοτρίωση του συστήματος που τους χρησιμοποιεί όπως όλους μας.

 Πόσο να αντέξει μια ευαίσθητη κυρία Δελαφράγκα και μια Συριζαία του πολιτιστικού ρεπορτάζ  ένα τέτοιο φτύσιμο. Εξάλλου δεν είναι «ανώμαλες»  οι ίδιες.

Αυτό λοιπόν που έλεγε ο Γούντι Άλεν στον «Νευρικό Εραστή» είναι η αμετακίνητη για την ώρα αλήθεια, ότι   « Oι άνθρωποι χωρίζονται σε δυο κατηγορίες, σε φρικτούς και σε αξιοθρήνητους».

Δυστυχώς,  δεν βρήκα με ελληνικούς υπότιτλους το τρέιλερ της ταινίας του Φασμπίντερ το «Παιχνίδι της τύχης». Πιστεύω όμως ότι οι πιο πολλοί θα αντιληφθείτε τα νοήματα, από τις σκηνές και το παίξιμο των ηθοποιών. Πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Φασμπίντερ στα νιάτα του. Στα 2 λεπτά του tube πάγωμα και στάση για να προσέξουμε τον κλασικό «Μέτοικο», το αγαπημένο τραγούδι του Ζορζ Μουστακί, που οι στίχοι του στα ελληνικά, γραμμένοι από τον Δημήτρη Χριστοδούλου,  σήμερα μας φαίνονται δραματικά  επίκαιροι. 

Σαν σύννεφο απ’ τον καιρό

μονάχο μες τον ουρανό

θα `ρθω ξανά κοντά σου

Θα `ρθω ξανά απ’ τα παλιά

σαν το πουλί απ’ το νοτιά

την πόρτα να χτυπήσω

Θα `ναι μια άνοιξη πικρή

που όλα θ’ ανοίγουνε στη γη

κι απ’ την αρχή θ’ αρχίσω

ΠΗΓΗ: www.imerodromos.gr