«H διαλεκτική μεταξύ Τραμπ και Κιμ επιβάλλει μια νέα αφήγηση της Ιστορίας» του Κρίσπιν Σάρτγουελ

Όπως πολλοί εξέχοντες διανοούμενοι σε όλο τον κόσμο, προβληματίζομαι πολύ για το σχήμα της ιστορίας. Η αντιπαράθεση μεταξύ Ντόναλντ Τραμπ και Κιμ Γιονγκ-ουν

, που μπορεί να μετατραπεί από φραστικός σε πραγματικό Αρμαγεδώνα, επιβάλλει μια νέα προσέγγιση της ιστορίας. Η Βόρεια Κορέα απαιτεί να διώξουμε τον «παράφρονα» που μας κυβερνά αν δεν θέλουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με την «άβυσσο της καταστροφής», ενώ ο δικός μας αγαπημένος ηγέτης χαρακτηρίζει τον Κιμ «τρελό» σε αποστολή αυτοκτονίας, τον οποίο «θα καταστρέψουμε ολοσχερώς».

Όπως γνωρίζουν όλοι οι εξέχοντες διανοούμενοι, ο Χέγκελ έλεγε ότι η ιστορία είναι η συνειδητοποίηση του Απολύτου. Ο Μαρξ έλεγε ότι είναι το διαλεκτικό ξεδίπλωμα των υλικών συνθηκών παραγωγής. Ο Μισέλ Φουκό υποστήριζε ότι είναι μια διαδοχή «επιστημών», ένα σώμα δηλαδή κοινών πεποιθήσεων. Ο Φουκουγιάμα έλεγε ότι έχει τελειώσει. Και ο Ζαν Μποντριγιάρ έλεγε ότι στην πραγματικότητα δεν έζησε ποτέ.

Προτού εμφανιστούν αυτές οι ανταγωνιστικές θεωρίες, στον χώρο κυριαρχούσε η θεωρία του Μεγάλου Ανδρός. «Η ιστορία του κόσμου δεν είναι τίποτα άλλο από μια βιογραφία μεγάλων ανδρών», έγραψε ο Τόμας Καρλάιλ. «Είναι λογικό να πιστεύουμε στους μεγάλους άνδρες. Φωνάζουμε τα παιδιά μας και τα εδάφη μας με το όνομά τους», έγραψε από την πλευρά του ο Ραλφ Γουόλντο Εμερσον.

Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, οι κινητήρες της ιστορίας δεν είναι οι φυλές ή οι τάξεις ή τα έθνη, αλλά κάποιες στρατιωτικές διάνοιες, θρησκευτικοί μεσσίες, βασιλιάδες, δικτάτορες, εφευρέτες, βιομήχανοι, καλλιτέχνες και άγιοι. Οι Μεγάλοι Ανδρες εισέβαλαν στη σκηνή ο ένας μετά τον άλλο, συλλαμβάνοντας το Πνεύμα της Εποχής. Θα προσέξατε φυσικά ότι η θεωρία των Μεγάλων Ανδρών δεν περιέχει γυναίκες. Κάτι που ταιριάζει απόλυτα με το γεγονός ότι τη θεωρία της ιστορίας τη γράφουν άνδρες.

Το πραγματικό τεστ των φιλοσοφιών της ιστορίας, όμως, είναι η ίδια η ιστορία. Υποπτεύομαι ότι η Θεωρία των Μεγάλων Ανδρών, που έχει ήδη πληγεί από τον μαρξισμό και τον φεμινισμό, δεν θα επιβιώσει από την ιστορική διαλεκτική μεταξύ Ντόναλντ Τραμπ και Κιμ Γιονγκ-ουν. Τα φαινόμενα αυτά επιβάλλουν μια νέα αφήγηση της ιστορίας. Μια αφήγηση που θα λαμβάνει υπόψη όλους τους ανίκανους παλιάτσους που υποδύονται τους ηγέτες και τους ηλίθιους που τους ακολουθούν προς την καταστροφή.

Είναι πλέον σαφές ότι υπερτιμήσαμε την ευφυία ως δύναμη που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Αυτό που κυριαρχεί είναι η ανοησία. Σε μια κακή δεκαετία, ένας ηγέτης μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα έλλειμμα 20 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ή να σκοτώσει όλα τα σπουργίτια στην Κίνα. Οσες φορές κι αν έχουν δει την «Πριγκίπισα και τον Πειρατή», οι υποψήφιοι κατακτητές του πλανήτη εξακολουθούν να εμπλέκονται σε χερσαίους πολέμους στην Ασία. Την ώρα που ο Ναπολέων προήλαυνε μέσα από την Ευρώπη προς Ανατολάς, προκαλώντας καταστροφές για τον ίδιο και εκατομμύρια άλλους, ο Χέγκελ χαιρέτιζε την «παγκόσμια ιστορία πάνω στο άλογο». Ισως να μπέρδεψε τη θεωρία των Μεγάλων Ανδρών.

Η παραδοσιακή κορύφωση μιας φιλοσοφίας της ιστορίας είναι ο εντοπισμός του στόχου ή του προορισμού ολόκληρου του ανθρώπινου έπους. Πιστεύω ότι η διαλεκτική Τραμπ-Κιμ είναι το τελικό στάδιο, όπου η ιστορία συνειδητοποιεί και ταυτόχρονα εκμηδενίζει τον εαυτό της, κι εμάς μαζί της. Μπορεί βέβαια και να συνεχίσουμε για λίγο να σπαρταράμε, καθώς προκύπτουν καινούργιοι παλιάτσοι και οι παλιοί συντρίβονται σαν τα αεροπλάνα.

Όλα αυτά δίνουν πολλή τροφή για σκέψη. Καθώς παρακολουθείτε όμως έκπληκτοι τη συνεχιζόμενη καταστροφή, μπορείτε να παρηγορηθείτε με τη σκέψη ότι τώρα καταλαβαίνετε τις κινητήριες δυνάμεις που οδηγούν σε αυτήν, χάρις στη Θεωρία των Μεγάλων Βλακών. Και μετά μπορείτε να με ευχαριστήσετε. Η, καλύτερα, ευχαριστήστε με τώρα, όσο προλαβαίνετε.

(*) Ο Κρίσπιν Σάρτγουελ είναι αμερικανός φιλόσοφος, αναρχικός και δημοσιογράφος

(Πηγή: The New York Times)

ΑΠΕ-ΜΠΕ