Οι επαρχιακές πόλεις της ενδοχώρας

Παλιά συνήθεια οι ταπετσαρίες. Κατά κανόνα, πολύχρωμες, λουλουδάτες και γεωμετρικές. Μαθαίνω τελευταία ότι επανέρχονται στη μόδα,

αλλά δεν πιστεύω ότι η δική του εμμονή είχε καμία σχέση με τη μόδα – παλιά ή νέα. Η ταπετσαρία που αυτός επέλεξε ήταν εντελώς έξω από τα συνηθισμένα αισθητικά καλούπια, υπό μία δε έννοια θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν καλλιτεχνική μαθητεία στη γλωσσολογία, στη μεταφυσική και στην οντολογία της φαινομενολογίας, κι ας τον θεωρούσαν όλοι –μηδέ του γράφοντος εξαιρουμένου– ψώνιο. Γιατί πράγματι, ο Τζότζος, αλλιώς Λευτέρης, επισήμως Ελευθέριος, διετέλεσε για δεκαετίες ο χαζός, ο ηλίθιος και ο τρελός της πόλης - αλλά μ’ αυτό το είδος της αποδεκτής απόκλισης, που άλλοτε γίνεται αντικείμενο διασκέδασης και άλλοτε στιγματισμού, αλλά ευτυχώς για τον ίδιο όχι φόβου.

Έτσι μπορούσε να υπάρχει λάθρα ανάμεσά μας. Αποφεύγοντας την προσοχή ή κεντρίζοντάς την μόνο όσο διαρκούσε η καζούρα των αργόσχολων και έχοντας κατά τ’ άλλα εξασφαλισμένη την ανοχή, ακόμη και τη συμπάθεια των υπολοίπων. Δεν έβριζε, δεν φώναζε, δεν χειρονομούσε, δεν πείραζε όπως κάποιοι άλλοι, μόνο συνήθιζε να μιλάει σε έναν ατέλειωτο μονο-διάλογο με τον εαυτό του ή ακριβέστερα με τους τρίδυμους εαυτούς του, όπως κάνουν τα πολύ μικρά παιδιά όταν παίζουνε μονάχα τους παιχνίδια κατασκευής και χειροτεχνίας. Και δεν ήταν λίγες οι φορές που έτυχε να τον ακούω από πίσω μου στο πεζοδρόμιο να μαλώνει με τον εαυτό του και να καλοπιάνει τον εαυτό του και να νουθετεί τον εαυτό του, χρησιμοποιώντας μια φράση στην αργκό, μια στην καθομιλουμένη, μια στη λόγια κι όλα μαζί ένα ανάκατο κουβάρι από «άντε και γαμήσου», «τι έπαθες στα καλά καθούμενα και βρίζεις;», «μα καθόλου δεν αισχύνεστε;» κτλ. κτλ.

Στεκόμουν εγώ στο πλάι, άλλος εξυπνάκιας, «Καλημέρα στους εκλεκτούς, Τζότζο, Λευτέρη και Ελευθέριο» τον πείραζα, αλλά ούτε που μου έδινε σημασία αφοσιωμένος στον μονο-διάλογό του μέχρι την επόμενη κολόνα, οπότε έκανε τη στάση του, καρφίτσωνε με συρραπτικό το κηδειόχαρτο και συνέχιζε στην παρακάτω κολόνα –απ’ όπου προερχόταν η μία και μοναδική πηγή των εσόδων του, ντιλίβερι δηλαδή των γραφείων κηδειών ή αλλιώς δημόσιος αγγελιαφόρος του θανάτου επ’ αμοιβή δέκα ευρώ στις εκατόν πενήντα αναρτήσεις. Επέλεγε το σημείο, κάρφωνε, ξανακάρφωνε, τέντωνε το αγγελτήριο, κάρφωνε και ξανακάρφωνε έριχνε μια ματιά, έπιανε πάλι την κουβέντα με τους τρίδυμους εαυτούς του και συνέχιζε το δρομολόγιό του.

Δυο τρεις φορές γυρόφερνε κάθε μέρα την πόλη, δυο τρεις φορές στεκόταν κάθε μέρα μπρος στην ίδια κολόνα, ψάχνοντας δεξιά και αριστερά, πάνω και κάτω λίγο χώρο για τις θλιβερές αγγελίες του, οπότε ξεκολλούσε ό,τι είχε ήδη παλιώσει ή από μια μακάβρια αίσθηση του χιούμορ κολλούσε τα αγγελτήρια πάνω σε διαφημιστικές αφίσες τοπικών πολιτευτών, πολιτικών κομμάτων και σκυλάδικων. Και όχι σπάνια βλέπαμε κάτι σπαρταριστούς συνδυασμούς με τη φάτσα του δημάρχου συνοδευμένη απ’ το σαρανταήμερο μνημόσυνο ενός δημότη του ή το κηδειόχαρτο μιας ηλικιωμένης τοποθετημένο ακριβώς πάνω από το καυτό μίνι μιας τραγουδίστριας του ελαφρού ρεπερτορίου ή την ανακοίνωση του ετήσιου μνημόσυνου ενός αθίγγανου πάνω ακριβώς από τα εγκαίνια των νέων γραφείων της τοπικής φασιστικής οργάνωσης.

Μπορεί τότε να μην το είχα συνειδητοποιήσει, αλλά έτσι όπως τώρα τα κλωθογυρίζω στο μυαλό μου θαρρώ ότι όλες οι επαρχιακές πόλεις της ενδοχώρας, που ζέχνουν μικροαστική ανία, απογευματινές βόλτες στον πεζόδρομο και σαββατιάτικα σκυλάδικα στα πέριξ, έχουν τους αγαθούς τρελούς που τους ταιριάζουν. Κι είναι αυτοί οι αγαθοί τρελοί απείρως πιο αντιπροσωπευτικοί του κλίματος απ’ όσους ματαιόδοξα επιχειρούν να συνδυάσουν τ’ όνομά τους με την ίδια ακριβώς περιοχή, όπως δήμαρχοι, επίσκοποι, βουλευτές ή ακόμη και οι ομότεχνοί μου συγγραφείς. Το αποδίδω στην παντελή έλλειψη πόζας και προσποίησης, που επιτρέπει να εγγράφουν και να εξωτερικεύουν ολοκάθαρα τους υπόγειους ρυθμούς, τις σκοτεινές αντιφάσεις και τις ασυνάρτητες φωνές της ημιαστικής επαρχίας, μαζί με τους περισπασμούς, τις μοναξιές και τις οδύνες των προαστίων τους.

Έζησα τη ζωή μου σε μια τέτοια επαρχιακή πόλη της ενδοχώρας, διανύοντας μαζί της το χωριάτικο, το νεοπλουτίστικο και το απροσδιόριστο τωρινό παρόν της. Ίσως να ηχεί αφοριστικός ο χαρακτηρισμός αλλά είδα την ξιπασιά, τις αγωνίες και τις αντιστάσεις της. Και τώρα όπως προσπαθώ να συμμαζέψω τη σκέψη μου, για να τελειώσω τούτο το διήγημα με έναν γενικό χαρακτηρισμό, θα έλεγα ότι τίποτα δεν εικονίζει τις επαρχιακές πόλεις της ενδοχώρας, στην προκειμένη δε τη δική μου επαρχιακή πόλη της ενδοχώρας από την ταπετσαρία στο σπίτι του Τζότζου, Λευτέρη και Ελευθέριου. Όταν κάνοντας στο πλάι του πεζοδρομίου μετά τον γνωστό μου χαιρετισμό τον είδα να δυσκολεύεται στο βάδισμα, να τρεκλίζει για λίγο και να ψάχνει στήριγμα σε μια κολόνα. Θέλοντας και μη, άφησα στη μέση τα δικά μου τα τρεξίματα για να τον μεταφέρω στο σπίτι του, μια τρισάθλια μονοκατοικία στο κέντρο της πόλης, με βαθουλωμένο κεραμίδι, μισογκρεμισμένο μπαλκόνι και ετοιμόρροπους σοβάδες.

Με το που άνοιξα την πόρτα βρέθηκα μπροστά στην πιο ευφάνταστη ταπετσαρία που έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Με όλους τους τοίχους του διαδρόμου, της κουζίνας, του σαλονιού και του υπνοδωματίου καλυμμένους από τα κηδειόχαρτα που τόσα χρόνια κολλούσε στις κολώνες, διατεταγμένα μάλιστα σε χρονολογική σειρά έτσι που να παριστούν την πιο πρόσφατη ιστορία του τόπου. Γύρισα το κεφάλι μου δεξιά-αριστερά, είδα γνωστά μου ονόματα, ανακάλεσα κάποιες θαμπές φυσιογνωμίες και αφού τον απέθεσα ημιλιπόθυμο στο κρεβάτι, σηκώθηκα σχεδόν τρέχοντας και έφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω.

Κατά καιρούς, τον ξαναείδα στους δρόμους, χωρίς ασφαλώς να με αναγνωρίζει ο ίδιος. Συνέχιζε την δουλειά του, αλλά εμφανώς καταβεβλημένος. Εγώ απ’ την πλευρά μου έπαψα να τον πειράζω. Πάνε πέντε έξι χρόνια απ’ όταν πέθανε. Δεν νομίζω ότι πρόλαβε να προσθέσει και το δικό του αγγελτήριο στην ιδιότυπη αυτή ταπετσαρία, εκτός και αν ήταν τόσο προνοητικός ώστε εγκαίρως να μεριμνήσει. Εν πάση περιπτώσει, ας εκληφθεί τούτο το διηγηματάκι ως η δική μου συνεισφορά στην ταπετσαρία του σπιτιού του, που συνεχίζει να παραμένει ένα γκρέμισμα στο κέντρο της πόλης, με ετοιμόρροπη τη σκεπή, το μπαλκόνι και τους σοβάδες, αλλά για κληρονομικούς ή κάποιους άλλους αδιευκρίνιστους λόγους διατηρείται ακόμη στη θέση του, λες και φοβούνται να το γκρεμίσουν εντελώς.

Ας είναι, θαρρώ ότι έχει ανάγκη από μπόλικα σήματα η μνήμη και από ακόμη παραπάνω γκρεμίσματα η μεταφυσική, κυρίως στις επαρχιακές πόλεις της ενδοχώρας. Ειδάλλως, ελλοχεύει η ύβρις – που, εδώ που τα λέμε, ενδημεί παντού τριγύρω.

 Πηγή: artinews.gr