Γερμανία, αποζημιώσεις και Χρυσή Αυγή
Δημοσιεύτηκε: Κυριακή, 13 Ιουλίου 2014 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΚΑΛΟΥ, ομότιμου καθηγητή Παιδαγωγικής ΑΠΘ
Παρακολουθώ τις πρόσφατες συζητήσεις για τις αποζημιώσεις που οφείλει να παράσχει η Γερμανία σε όσους βίωσαν
τις εγκληματικές και καταστροφικές πράξεις των ναζιστών στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και διαπιστώνω ότι οι νεότεροι στην ηλικία έχουν την εντύπωση ότι η διατύπωση απαιτήσεων και η διεκδίκησή τους από τη Γερμανία αποτελούν διαχρονική θέση όλων των πολιτικών παρατάξεων της χώρας.
Ομως αυτό, δυστυχώς, δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Η αλήθεια είναι ότι η δεξιά παράταξη που κυβερνούσε την Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο -«υποτελής» και ιδεολογικά συγγενής με τις πρώτες δυτικογερμανικές κυβερνήσεις- ικανοποιούνταν με ψίχουλα, τα οποία αποκαλούνταν «οικονομική βοήθεια», ενώ στα θέματα της τιμωρίας των ναζί εγκληματιών –Γερμανών και Ελλήνων συνεργατών τους- συμφωνούσε σε μια πολιτική «άφεσης αμαρτιών».
Ομως, ενώ η καταστροφική πολιτική διαχείριση του θέματος βαρύνει αποκλειστικά τη δεξιά πολιτική παράταξη, αλήθεια είναι επίσης ότι ολόκληρη η ελληνική κοινωνία έδειξε αδιαφορία για την ανάγκη αποζημίωσης των ανθρώπων που βίωσαν τη ναζιστική θηριωδία, όπως ήταν π.χ. οι Εβραίοι (που, πέραν όλων των άλλων, είδαν να κλέβονται οι περιουσίες τους από Ελληνες συνεργάτες των κατακτητών και να μην επιστρέφονται ποτέ), οι κρατούμενοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και οι πολίτες που στάλθηκαν σε καταναγκαστικά έργα. Ισως γι’ αυτό ελάχιστοι στη χώρα μας γνωρίζουν ότι οι αποζημιώσεις των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας από την αρχή είχαν έντονα στοιχεία προκλητικής αδικίας και μέσα στην ίδια τη Γερμανία. Για το θέμα αυτό είχα γράψει πριν τριάντα τρία χρόνια και ένα μέρος του σχετικού άρθρου, με τίτλο «Αποζημίωση», αναδημοσιεύω παρακάτω, καθώς θεωρώ ότι αποτελεί στοιχείο της γερμανικής πολιτικής που πρέπει να γνωρίζουμε.
«Οι αποζημιώσεις για τους κρατούμενους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης προκαλούσαν πάντα το φθόνο, όπως πρόσφατα το φθόνο προκάλεσε και η απόφαση για αποζημίωση των αλλοδαπών σκλάβων-εργατών στη βιομηχανία του Γ’ Ράιχ. Είναι αλήθεια ότι οι κρατούμενοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης που επέζησαν απέκτησαν στη μεταπολεμική Γερμανία το δικαίωμα αποζημίωσης για τα χρόνια που πέρασαν στα στρατόπεδα: δύο έως τρία μάρκα (σ.σ. ένα έως ενάμισι ευρώ) για κάθε μέρα κράτησης. Δηλαδή έξι χρόνια Αουσβιτς, Νταχάου, Μπέργκεν-Μπέλσεν, Μαουτχάουζεν, Μπούχενβαλντ ''αποζημιώθηκαν'' με περίπου πέντε χιλιάδες μάρκα. Αυτά τα ποσά ήταν που προκαλούσαν και προκαλούν το φθόνο.
»Αντίθετα, δεν αμφισβητήθηκε ποτέ και δεν προκάλεσε το φθόνο ένα άλλο γεγονός: ότι τα μέλη της φασιστικής Λεγεώνας Κόντορ, που μέσα σε λίγες ώρες κατέστρεψαν τη Γκουέρνικα και εξόντωσαν τον πληθυσμό της (ήταν η πρώτη στην ιστορία αεροπορική επίθεση ενάντια σε άμαχο πληθυσμό), απέκτησαν το δικαίωμα πολεμικής σύνταξης, και ανάλογα δικαιώματα σύνταξης και επιδομάτων προσφέρθηκαν στις οικογένειες των νεκρών πολεμιστών της φασιστικής λεγεώνας, ως ''θύματα πολέμου''. Περιττό να ειπωθεί ότι αντίστοιχα δικαιώματα δεν απέκτησαν ποτέ τα μέλη των διεθνών ταξιαρχιών που στις ίδιες μάχες βρίσκονταν από την πλευρά των υπερασπιστών της δημοκρατικής Ισπανίας και της Γκουέρνικα.
»Προφανώς η χορήγηση και το ύψος των συντάξεων σε όλες τις περιπτώσεις εκτιμήθηκε με βάση την αξία της υπηρεσίας που προσφέρθηκε στο κοινωνικό σύνολο στη διάρκεια του πολέμου: έτσι, στη Λίνα Χάιντριχ, τη χήρα του ''δήμιου της Πράγας'', υπαρχηγού των Ες-Ες Ράινχαρτ Χάιντριχ, με απόφαση δικαστηρίου το 1956 χορηγήθηκε σύνταξη χήρας υφυπουργού εν ενεργεία».
Βλέπει, λοιπόν, κανείς ότι στο θέμα των αποζημιώσεων υποβόσκει αφενός η κρατική αναγνώριση του «συστημικού» χαρακτήρα των ναζιστών και των πράξεών τους και, αφετέρου, η απαξίωση των θυμάτων του ναζισμού και των μαχητών του αντιφασιστικού αγώνα. Στη διαιώνισή τους συμβάλλει η αποϊδεολογικοποίηση των σχετικών απαιτήσεων και η παρουσίασή τους ως θέμα οικονομικού, κυρίως, χαρακτήρα, που αφορά αποκλειστικά κράτη και όχι, ταυτόχρονα, ως υποχρέωση απέναντι στα θύματα του ναζισμού. Στο πλαίσιο αυτό οι σημερινοί ντόπιοι ναζιστές προσπαθούν να ενταχθούν στο «εθνικό» μέτωπο, υπερκερνώντας μάλιστα τα αιτήματα των άλλων, ενώ ιστορικά και ιδεολογικά ανήκουν στην πλευρά εκείνων που πρέπει να πληρώσουν. Γι’ αυτό η Χρυσή Αυγή και οι εθνικιστές, όχι μόνον δεν έχουν θέση στο μέτωπο για τις αποζημιώσεις, αλλά με την παρουσία τους υπονομεύουν την επιτυχία.
