Σακχαρώδης Διαβήτης: Η μάστιγα του 21ου αιώνα!, της Ελένης Μπαρμπαλιά
Ανύπαρκτες πολιτικές υγείας για πρόληψη και θεραπεία!
Η 14η Nοέμβρη ήταν η παγκόσμια ημέρα για την μάστιγα του 21ου αιώνα, τη χρόνια νόσο του σακχαρώδη διαβήτη. 14 Νοέμβρη ήταν η ημέρα που γεννήθηκε ο σπουδαίος επιστήμονας που ανακάλυψε την ινσουλίνη, Frederick Banting (14 Νοεμβρίου 1891, στον Καναδά) και με την ανακάλυψη αυτή έσωσε και συνεχίζει να σώζει καθημερινά τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Μέρα ευαισθητοποίησης ενημέρωσης και πρόληψης για τον σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ), τη χρόνια νόσο που έχει χαρακτηριστεί ως η μάστιγα του 21ου αιώνα.
Ναι είναι θέμα πρωταρχικά πολιτικό. Ο καπιταλισμός και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ανθρώπων.
Ορισμένοι ενδιαφέροντες αριθμοί: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμούσε ότι το 2010 περίπου 285 εκατομμύρια άνθρωποι έπασχαν από διαβήτη και ότι ως το 2030, 438 εκατομμύρια άνθρωποι θα εμφανίσουν διαβήτη. Στην Ελλάδα σχεδόν 800.000-1.000.000 άτομα (8%-10% του πληθυσμού) πάσχουν από διαβήτη, ενώ 95% των περιπτώσεων ΣΔ είναι τύπου 2. Αυτός ο τύπος εμφανίζονταν στις μεγάλες ηλικίες ενώ τώρα πια ανησυχητική είναι η εκδήλωση του σακχαρώδη διαβήτη των γερόντων, τύπου 2 δηλαδή, σε παιδιά μικρής ηλικίας εξαιτίας νέων διατροφικών συνηθειών (McDonalds, έτοιμα φαγητά, περιβαλλοντικοί παράγοντες, άγχος ακόμα και στα παιδιά κ.α. ) Το 50% δεν είναι διαγνωσμένοι. Η νόσος είναι πιο συχνή σε μεγάλες ηλικίες (ίσως και 25% σε άτομα άνω των 75 ετών). Σύμφωνα με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, από τα άτομα με διαβήτη το 30%-40% είναι ηλικίας 65 ετών και άνω. Το κακό είναι ότι μόλις οι μισοί (50%) από τους ασθενείς επιτυγχάνουν τους θεραπευτικούς στόχους, δηλαδή τον γλυκαιμικό έλεγχο, όπως αυτός ορίζεται από τις διεθνείς επιστημονικές εταιρείες σχετικά με το επίπεδο σακχάρου στο αίμα.
Και οι επιπλοκές βρίσκονται προ των πυλών, όταν ο διαβήτης δεν ρυθμίζεται, δηλαδή τα επίπεδα γλυκόζης είναι υψηλά ή ανεβοκατεβαίνουν, με τις τιμές σακχάρου να αποτυπώνονται σε μία τεθλασμένη γραμμή. Επιπλοκές διαβήτη. Σοβαρές δευτερογενείς παθήσεις που οδηγούν σε βαριές αναπηρίες όπως: τύφλωση, διαβητική νεφροπάθεια που φτάνει στο τελευταίο στάδιο, αγγειοπάθειες, στεφανιαία νόσο, νευροπάθειες, διαβητικό πόδι κ.ά.
Το υπουργείο Υγείας αναμένει με την ενημέρωση μιας ημέρας όλης κι όλης να αφυπνίσει και να ευαισθητοποιήσει την ελληνική κοινωνία. Μιας κοινωνίας που συνεχίζει σε μεγάλο βαθμό ακόμα και σήμερα να αποκαλεί τον καρκίνο με τη λέξη «αρρώστια» ή «η κακιά αρρώστια».
Το υπουργείο Υγείας βέβαια έλαμψε δια της απουσίας του από τις εκδηλώσεις που πραγματοποίησαν τις προηγούμενες ημέρες δύο Σύλλογοι Διαβητικών, οι οποίοι δραστηριοποιούνται μακροχρόνια στο νομό Αττικής.
Το υπουργείο Υγείας που ευθύνεται διαχρονικά για τις πολύ σημαντικές ελλείψεις, που συναντούν οι διαβητικοί και όλοι οι άνθρωποι που ζουν στη χώρα ανεξαρτήτως εθνικότητας με πρώτα και μεγάλα θύματα όσους ανήκουν στις χαμηλά εισοδηματικές τάξεις του πληθυσμού.
Ας παραθέσουμε συνοπτικά και επιγραμματικά τα σημαντικότερα προβλήματα που διαιωνίζονται και επί της τωρινής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, προβλήματα τα οποία οδηγούν στην εμφάνιση επιπλοκών σε πολλούς διαβητικούς.
· Σημαντική υποστέλεχωση των λιγοστών Διαβητολογικών Κέντρων, που υπάρχουν στα νοσοκομεία της χώρας, κυρίως σε πόλεις της περιφέρειας με αποτέλεσμα οι διαβητικοί να ταξιδεύουν χιλιόμετρα επί χιλιομέτρων για να επισκεφθούν δημόσιο ιατρείο. Αυτή η κατάσταση οδηγεί τους διαβητικούς έως και στην παραίτησή τους από την θεραπευτική αγωγή, γεγονός καταστροφικό για την ψυχική και σωματική υγεία τους.
· Έλλειψη σχεδιασμού για την εκπαίδευση των διαβητικών, και εν γένει των χρονίως νοσούντων. Αλλοίμονο, η εκπαίδευση που αποτελεί το κλειδί για την αυτορρύθμιση και αυτοέλεγχο του πάσχοντα προϋποθέτει οργανωμένα Διαβητολογικά Κέντρα και στελεχωμένα με εξειδικευμένους γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους και διατροφολόγους στη νόσο του σακχαρώδη διαβήτη. Αρκεί να σημειώσουμε ότι ο κλινικοί ψυχολόγοι είναι ελάχιστοι στα νοσοκομεία και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να καλύψουν τις ψυχικές ανάγκες των διαβητικών της χώρας. Το ίδιο συμβαίνει και με τους διατροφολόγους, εξειδικευμένους στις διατροφικές ανάγκες των διαβητικών τύπου 1 (αγωγή με ινσουλίνη) και τύπου 2 (αγωγή με χάπια ή συνδυασμός ινσουλίνης και αντιδιαβητικών δισκίων). Τρανταχτό παράδειγμα το μεγαλύτερο νοσοκομείο των Βαλκανίων «Ευαγγελισμός» το οποίο δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή εξειδικευμένο διατροφολόγο για τον σακχαρώδη διαβήτη.
· Τα εξειδικευμένα ιατρεία «Διαβητικού Ποδιού» που μπορούν να βάλουν φρένο στο κόψιμο των κάτω άκρων των διαβητικών είναι ελάχιστα και λειτουργούν κυρίως στις πόλεις Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
· Με το …στανιό διορίζονται σχολικοί νοσηλευτές για να μπορέσουν οι γονείς παιδιών με Σ.Δ και κυρίως οι μανάδες να μην εγκαταλείπουν την εργασία τους για να βρίσκονται έξω από τα κάγκελα του σχολείου να προλάβουν τυχόν υπογλυκαιμία* του παιδιού τους. Οι σχολικοί νοσηλευτές στην Ελλάδα του σήμερα προσλαμβάνονται μέσω ΕΣΠΑ, εξυπηρετώντας ο καθένας αρκετές σχολικές μονάδες ενώ στις περισσότερες των περιπτώσεων αγνοούν ακόμη και τα στοιχειώδη για την συγκεκριμένη πάθηση. Τα στοιχειώδη, οι κακοπληρωμένοι από τα ΕΣΠΑ σχολικοί νοσηλευτές, τα μαθαίνουν από τους ίδιους τους γονείς των παιδιών!
· Σε καλύτερη μοίρα βρίσκονται οι διαβητικοί σε ότι αφορά την κάλυψη της φαρμακευτικής τους αγωγής και των αναλωσίμων υλικών τους, όπως είναι οι ταινίες μέτρησης σακχάρου, βελόνες πένας ινσουλίνης, σκαρφιστήρες, αντλία συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης και αναλώσιμα αυτής.
Οι ανασφάλιστοι, όμως, όσο κι αν θέλουν τα στελέχη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να μας πείσουν ότι βρίσκονται σε ίση μοίρα με τους ασφαλισμένους, εξακολουθούν να τρέχουν από κοινωνικό ιατρεία σε κοινωνικό ιατρείο για να προμηθευτούν τα αναλώσιμά τους. Όσο για τις νέες τεχνολογίες οι ανασφάλιστοι δεν έχουν καμία ελπίδα. Τα φαρμακεία των νοσοκομείων δεν έχουν το κατάλληλο μπάτζετ για να προμηθεύονται επαρκείς ποσότητες ταινιών μέτρησης του σακχάρου στο αίμα. Ακόμα, όμως, και όταν προμηθεύονται ταινίες μέτρησης σακχάρου και σακχαρομετρητές επιλέγουν προϊόντα χαμηλού κόστους.
Η σχέση κόστους αγοράς και θεραπευτικού οφέλους είναι άγνωστη για τους νέους τεχνοκράτες που διοικούν τα νοσοκομεία. Η απόκλιση των τιμών που δίνουν οι μετρητές και ταινίες μέτρησης χαμηλού κόστους εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους αφού η δόση ινσουλίνης υπολογίζεται από τον ίδιο τον θεραπευόμενο, σύμφωνα με την τιμή σακχάρου που δείχνει ο μετρητής.
Όσο για το αίτημα της θεσμοθέτησης της ομαδικής εκπαίδευσης των διαβητικών για την καλύτερη διαχείριση της πάθησής τους ή και της εξατομικευμένης φαντάζει άπιαστο όνειρο σε ένα υποστελεχωμένο δημόσιο σύστημα υγείας. Οι μόνες προσπάθειες οφείλονται στον εθελοντισμό γιατρών νοσηλευτών και ψυχολόγων. Αλλοίμονο όμως σε εκείνο το σύστημα υγείας που επαφίεται στον εθελοντισμό των επαγγελματιών υγείας!
Το βέβαιο είναι ότι στο άγριο κυνήγι του κέρδους οι χρόνια πάσχοντες θέτουν τα αιτήματά τους και αγωνίζονται με σθένος επιμονή και υπομονή. Παλεύουν για να έχουν το φάρμακό τους να εξασφαλίσουν την παροχή υπηρεσιών φροντίδας και αποκατάστασης.
Ήδη, οι νέες τεχνολογίες και η ραγδαία εξέλιξή τους, που θα φέρουν στο κοντινό μέλλον ακόμα και την οριστική θεραπεία για τον διαβήτη, φαντάζουν άπιαστο όνειρο για τους διαβητικούς. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το 2016 στην ελληνική αγορά φαρμάκου κυκλοφόρησε νέα μέθοδος συνεχούς καταγραφής γλυκόζης, με την οποία οι διαβητικοί όχι μόνο δεν τρυπιούνται πέντε έως και οκτώ φορές την ημέρα αλλά έχουν και τη δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης των τιμών γλυκόζης στο αίμα τους. Αυτό το νέο προϊόν εντάχθηκε στον Κανονισμό του ΕΟΠΥΥ μόλις πριν ένα μήνα. Δύο χρόνια οι ασφαλισμένοι μάτωσαν οικονομικά πληρώνοντας από την τσέπη τους 120 ευρώ το μήνα. Ας σημειωθεί ότι ακόμα και σήμερα το νέο τεχνολογικό προϊόν συνεχούς καταγραφής των τιμών γλυκόζης δεν συνταγογραφείται, παρόλο που έχει εγκριθεί η ένταξή του στον Κανονισμό του ΕΟΠΥΥ.
Αυτή είναι η σημερινή κατάσταση του δημοσίου συστήματος υγείας, όχι μόνο για τους διαβητικούς αλλά για όλους τους συνανθρώπους μας με χρόνια νοσήματα, μεταξύ των οποίων μετανάστες και πρόσφυγες.
Ελάχιστες έως ανύπαρκτες οι πολιτικές πρόληψης για τα χρόνια νοσήματα όπως αυτό του σακχαρώδη διαβήτη. Ανυπολόγιστο το ψυχικό κόστος για τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους. Οι επιπλοκές για τον διαβήτη απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού για την υγεία. Ένα σύγχρονο σχέδιο πολιτικών πρόληψης για όλα τα χρόνια νοσήματα θα έσωζε ανθρώπινες ζωές. Το υπέρογκο κόστος που κατευθύνεται στις σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη θα μπορούσε να κατευθυνθεί σε άλλους ευαίσθητους κοινωνικούς τομείς. Μόνο που ένας τέτοιος σχεδιασμός δεν μπορεί να υπάρξει σε μια κοινωνία που οι ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία.
*Υπογλυκαιμία: Σοβαρό σύμπτωμα του σακχαρώδη διαβήτη που οδηγεί σε αδυναμία συγκέντρωσης, εφίδρωση, πανικό, έως και σε απώλεια αισθήσεων.
