Ενα «δώρο» που… σκοτώνει
Δάνης Παπαβασιλείου
Ας κάνουμε μια απλή υπόθεση εργασίας. Ας πούμε ότι η επιστημονική έρευνα για το φάρμακο που θεραπεύει τον καρκίνο γίνεται με χρηματοδότηση της φαρμακευτικής εταιρείας Χ.
Και ας πούμε ότι οι ερευνητές του συγκεκριμένου προγράμματος βρίσκουν το φάρμακο που θα λυτρώσει όλη την ανθρωπότητα. Και τίθεται το ερώτημα: Θα παραχθεί αυτό το φάρμακο ώστε να το πάρουν όλοι όσοι το χρειάζονται;
Πριν απαντήσετε στο ερώτημα, θα σας θυμίσουμε την ιστορία με το φάρμακο για το AIDS, το οποίο μόλις ανακαλύφθηκε, πατενταρίστηκε από την εταιρεία που το κατασκεύασε και πουλιώταν σε ιδιαίτερα υψηλή τιμή. Τόσο υψηλή, μάλιστα, που άνθρωποι οι οποίοι ήταν φορείς του ιού πέθαιναν γιατί δεν μπορούσαν να το αγοράσουν. Σε εκατομμύρια υπολογίζονται οι άνθρωποι (κυρίως σε Αφρική και Ασία) που έχασαν ζωή τους επειδή η εταιρεία (μαζί με την εταιρεία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) επέμενε ότι προέχει το δικό της κέρδος.
Βλέπετε κανένα λόγο για να έχει η εταιρεία Χ, του παραδείγματος μας, διαφορετική συμπεριφορά;
«Εμείς, κύριοι κάναμε επενδύσεις εκατομμυρίων για να βρούμε το φάρμακο. Και τώρα, που το βρήκαμε, μας ζητάτε να το μοιράσουμε δωρεάν σε όλο τον κόσμο;», θα επιχειρηματολογήσουν. Και εύλογα, αφού το φάρμακο (όποιο φάρμακο) έπαψε να είναι κοινωνικό αγαθό, που το δικαιούνται όλοι ανεξαιρέτως, και έγινε εμπόρευμα που παράγεται και πωλείται όπως κάθε εμπόρευμα στον καπιταλιστικό κόσμο που ζούμε.
Ετσι, και ενώ το φάρμακο για τον καρκίνο θα έχει βρεθεί, εκατομμύρια καρκινοπαθείς θα πεθάνουν αφού δεν θα μπορούν να το αγοράσουν. Και αυτό θα γίνεται μέχρι η εταιρεία Χ κάνει την απόσβεση της επένδυσης της και αποκομμίσει ένα σεβαστό κέρδος, από την εκμετάλλευση της ανακάλυψης. Μετά μπορεί να επιτραπεί η παραγωγή «γεννόσημου», αλλά για πολλούς θα είναι πολύ αργά…
Η ιστορία που προσπαθούμε να σας πούμε σήμερα έχει να κάνει με την πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης, η οποία στο πλαίσιο των περικοπών των δαπανών, αποφάσισε να παραδώσει την επιστημονική έρευνα στις πολυεθνικές που θα χρηματοδοτούν τα ερευνητικά προγράμματα και θα έχουν, επομένως, τη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται τα αποτελέσματα τους.
Διαλέξαμε να μιλήσουμε για τον τομέα του φαρμάκου αφού απ΄ αυτό εξαρτάται η υγεία και η ζωή του ανθρώπου. Ωστόσο δεν είναι μικρής σημασίας οι ανάλογες επιπτώσεις από την εκχώρηση της επιστημονικής έρευνας στις πολυεθνικές και σε άλλους τομείς όπως η πολεμική βιομηχανία, οι επικοινωνίες, η παραγωγή τροφίμων, η ενέργεια κ.ά.
Ενα πρόσφατο παράδειγμα αφορά στην, με απόφαση της κυβέρνησης, διάλυση του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ). Αφού λοιπόν βγήκε από τη μέση το ΙΓΜΕ, που θα μπορούσε να εχει πρωτεύοντα ρόλο στην έρευνα για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η έρευνα ανατέθηκε σε μια πολυεθνική που έχει τώρα στα χέρια της όλο τον ενεργειακό χάρτη της χώρας και διαπραγματεύεται τα αποτελέσματα των ερευνών με τις άλλες εταιρείες που ενδιαφέρονται για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων…
Η επιστημονική έρευνα μόνο δημόσια μπορεί να είναι γιατί μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα της θα έχουν κοινωνικό χαρακτήρα και θα αφορούν στο σύνολο της κοινωνίας, χωρίς αποκλεισμούς πάσης φύσεως. Διαφορετικά, στα χέρια των πολυεθνικών η έρευνα μετατρέπεται σε μέσο αύξησης των επιχειρηματικών κερδών, εργαλείο για το ξεκαθάρισμα των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών, μέσο οικονομικής και κοινωνικής επιβολής σε χώρες και λαούς, τελικά θανατηφόρο «δώρο» για την ανθρωπότητα.
