Κλιματική κρίση ώρα μηδέν

Ο Ιούλιος του 2019 σύμφωνα με επιστημονικό πρόγραμμα «Κοπέρνικος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν ο πιο θερμός μήνας

όλων των εποχών με θερμοκρασίες ρεκόρ στη βόρεια Ευρώπη και κύματα καύσωνα τα οποία έφτασαν να επηρεάζουν ακόμη και τον Αρκτικό Κύκλο. Στη Γροιλανδία σε μια μόνο ημέρα έλιωσαν 11 δισεκ. τόνοι πάγου, νούμερο που ισούται με 4.800.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Ολόκληρο τον μήνα Ιούλιο ο παγετώνας της Γροιλανδίας έχει χάσει 197 γιγατόνους πάγου, ενώ η περίοδο τήξης έχει ξεκινήσει πιο νωρίς από κάθε άλλη φορά.

Στη Σιβηρία, οι πυρκαγιές μαίνονται ακάθεκτες εδώ και εβδομάδες χωρίς να υπάρχει κάποιο σημάδι ότι θα σβήσουν σύντομα. Αντιθέτως μάλιστα, οι ρωσικές αρχές εκτιμούν ότι θα σταματήσουν τον Οκτώβριο όταν θα ξεκινήσουν οι πρώτες χιονοπτώσεις. Είχε προηγηθεί μια μακρά περίοδος ξηρασίας και αυξημένων θερμοκρασιών, η οποία σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα δάση της Σιβηρίας είναι πλούσια σε τύρφη, ένα είδος άνθρακα, συνέβαλαν στην επέκταση της φωτιάς σε τεράστιες εκτάσεις. Μέχρι στιγμής έχει καεί μια έκταση μεγαλύτερη από αυτή του Βελγίου εκλύοντας πάνω 300 μεγατόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η αιθάλη από τις πυρκαγιές έχει ήδη μεταφερθεί στον Αρκτικό Κύκλο και επικάθεται στον πάγο αυξάνοντας κατά αυτόν τον τρόπο την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας οδηγώντας στην επιτάχυνση της τήξης των πάγων.

Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν γιατί η θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά 1 βαθμό σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) με την Ειδική Έκθεση για τον 1,5 °C μας προειδοποίησε τον Οκτώβριο του 2018 ότι αν δεν μειώσουμε κατά 45% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030 και δεν τις μηδενίσουμε μέχρι το 2050, θα ξεπεράσουμε το όριο επιφυλακής της ανόδου στον 1,5 °C μπαίνοντας σε αχαρτογράφητα νερά όσον αφορά τις ραγδαίες επιπτώσεις, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού.

Σήμερα το IPCC δημοσιεύει άλλη μια Ειδική Έκθεση αυτή τη φορά για την Κλιματική Αλλαγή και τη Γη (Special Report on Climate Change and Land (SRCCL), η οποία επικεντρώνεται στα κρίσιμα ζητήματα της ερημοποίησης, της υποβάθμισης της γης, της βιώσιμης διαχείρισης των εδαφών και της διατροφικής ασφάλειας.

Τα κυριότερα μηνύματα της μελέτης είναι:

• Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, εκμεταλλευόμαστε τα ¾ της διαθέσιμης ξηράς με αποτέλεσμα να απομυζούμε πόρους από τα οικοσυστήματα σε βαθμό που η απώλεια της βιοποικιλότητας δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.
• Η θερμοκρασία της ξηράς έχει ανέβει πιο γρήγορα από τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη και έχει ήδη επηρεάσει τα γήινα οικοσυστήματα.
• Οι χρήσεις γης για τη γεωργία και τη δασοκομία αντιπροσωπεύουν το 22% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
• Η ερημοποίηση ήδη επηρεάζει το ¼ της ξηράς και το επίπεδο διαβίωσης 1-3 δις ανθρώπων, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
• Το 25-30% των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως οφείλονται στις διατροφικές μας συνήθειες. Αν δεν γίνει καμία παρέμβαση ως προς την αλλαγή τους, οι εκπομπές θα αυξηθούν κατά 30-40% επιπλέον τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Υπάρχουν όμως λύσεις για την άρση του αδιεξόδου;Καταρχάς η βιώσιμη διαχείριση της γης, η ανάσχεση της αποδάσωσης και η βελτίωση των αγροτικών πρακτικών μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών και ιδιαίτερα η μείωση της κατανάλωσης κρέατος και ο περιορισμός της σπατάλης των τροφίμων είναι λύσεις με άμεσο αντίκτυπο.Βέβαια, ενώ η καλή χρήση της γης μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια για την αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης, αυτό δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως αντικατάστατο των δράσεων που απαιτούνται για την αλλαγή του ενεργειακού και παραγωγικού μοντέλου.

Η ενεργειακή μετάβαση σε ένα καθεστώς κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050 το αργότερο και η στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας παραμένει ο βασικός στόχος.Η Ελλάδα δεν θα μείνει ανεπηρέαστη από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στο έδαφος. Σύμφωνα με την Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος περίπου 30% της έκτασης της Ελλάδας μπορεί να απειληθεί από ερημοποίηση ενώ άλλες έγκυρες επιστημονικές μελέτες επισημαίνουν ότι τυχόν άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5°C θα οδηγήσουν σε επέκταση των περιόδων ξηρασίας κατά 3 μήνες.

Όλα τα παραπάνω ενδεχομένως συνηγορούν σε ένα μέλλον δυστοπικό για την Ελλάδα, το οποίο όμως μπορεί να αποτραπεί αν η χώρα μας συμμετάσχει στην κοινή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Μια προσπάθεια που μόνο οφέλη μπορεί να αποδώσει όσον αφορά την οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνική συνοχή.

Για μια μάχη που δεν αφορά πλέον τις μελλοντικές γενιές αλλά και την παρούσα.

ΠΗΓΗ: WWF