Καλύτερα «γελοία υποκείμενα» παρά σοβαρά αντικείμενα
Νικόλας Κολυτάς
Είναι τόσο ωραίο όταν καταρρέει το εθνικό τους αφήγημα.
Είναι τόσο ωραίο όταν αμφισβητείται ακόμη και το τελετουργικό που δίνει υπόσταση στους κάθε λογής εθνικούς vip της εξέδρας και της διαπίστευσης. Είναι τόσο ωραίο ότι αυτό το έκαναν νέοι άνθρωποι απέναντι σε μαθουσάλες και αιωνόβιους. Είναι τόσο ωραίο ότι το έκαναν κορίτσια σε ένα ανδροκρατούμενο μιλιταριστικό πλαίσιο. Είναι τόσο ωραίο που κάποιος ηθοποιός(;), δήμαρχος(;), αεκολόγος(;), δημοσιοσχετίστας(;) τις αποκάλεσε «γελοία υποκείμενα»…
Η παρέλαση είναι ένας αναχρονιστικός, στρατιωτικός και υποκριτικός θεσμός. Μια τελετουργία εθνικής προσήλωσης κατά την οποία νέοι άνθρωποι ντύνονται ομοιόμορφα, περπατούν με βηματισμό, υποτάσσουν το σώμα τους σε εμβατήρια, και γυρίζουν το κεφάλι τους στους επισήμους κρατώντας τη σημαία που τους φορτώσανε. Η παρέλαση είναι ένα θεσμικό δρώμενο που αναπαράγει και μεταλαμπαδεύει όλη την κυρίαρχη ιδεολογία σε μισή ώρα. Οι ψηλοί μπροστά οι κοντοί πίσω, τα αγόρια ξεχωριστά από τα κορίτσια, οι καλύτεροι μαθητές κρατούν τη σημαία και οι χειρότεροι χώνονται με τους υπόλοιπους, οι γεροδεμένοι γίνονται διμοιρήτες και οι κοκκαλιάρηδες στη μέση για να μη φαίνονται.
Όλο αυτό το μοτίβο καταναγκασμού, εξαναγκασμού και ψυχαναγκασμού ντυμένο στα γαλανόλευκα παρελαύνει μπροστά από δημαρχαίους, παπαδαριό, κάθε λογής πολιτευτές και τοπικούς παράγοντες που απαιτούν το σεβασμό χωρίς να τον κερδίζουν. Απλώς γιατί έτσι. Γιατί στο έθνος που γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου με τιμή και περηφάνεια, κάποιοι κάθονται στις εξέδρες ψηλά και κάποιοι είναι υποχρεωμένοι να τους χειροκροτούν στο δρόμο χαμηλά. Γιατί αυτή η ανυπόφορη ταξικότητα που βιώνουμε καθημερινά βάζει τα καλά της και αποτυπώνεται σε ένα εθνικό πανηγύρι. Σε ένα πανηγύρι που χωρίζει τους ανθρώπους σε σοβαρούς και «καθωσπρέπει» και σε «γελοία υποκείμενα».
Κι όμως σε ένα κόσμο αυτοματοποιημένο, σε ένα κόσμο γεμάτο νουθεσίες, κατευθύνσεις και κουτάκια, είναι τόσο όμορφα αυτά τα γελοία υποκείμενα. Είναι τόσο αναπάντεχα αλλόκοτα που καταλήγουν γοητευτικά. Γιατί αποδομούν με ένα περπάτημα όλη τη θεσμική υποκρισία και την εθνική ματαιοδοξία. Γιατί γεννάνε ένα νέο κόσμο μέσα στις στάχτες του παλιού. Αυτού που χρησιμοποίησε τις σημαίες που μοιράζει τώρα στις παρελάσεις για να διχάσει και να πνίξει στο αίμα τους φτωχούς. Όπως άλλωστε έλεγε ο Κώστας Βάρναλης, ένα γελοίο υποκείμενο μιας άλλης εποχής, «να σκοτώνονται οι λαοί για τ’ αφέντη το φαΐ».
Τα πιτσιρίκια που παρέλασαν αλα monty python είναι ό,τι ήταν οι τεντιμπόηδες στα ‘50s, οι Λαμπράκηδες στα ‘60s, τα κομμούνια στα ‘70s, τα πανκιά στα ‘80s, οι καταληψίες στα ‘90s και οι τεμπέληδες και απάτριδες της νέας χιλιετίας. Είναι το παράπλευρο της κανονικότητας, η λοξοδρόμηση στην ευθεία, το φάλτσο στο ίσιο πεντάγραμμο. Γιατί σε κάθε εποχή τα γελοία υποκείμενα έχουν υπόσταση. Και αυτό είναι ευτύχημα σε μια καμουφλαρισμένη δυστυχία.
Η παρέλαση λοιπόν είναι μια πασαρέλα υπάκουων, μια προβολή ιδανικών και αξιών προσαρμοσμένη στην πιο άσχημη χορογραφία. Πολλοί βρίσκουν μια όμορφιά ότι σε αυτή τη χορογραφία μπορεί κάποιο πιτσιρίκι μεταναστάκι να κρατάει το εθνικό λάβαρο. Αν εξαιρέσουμε τη δυσαρέσκεια σε ορισμένες μούρες και την αηδία των Κασιδιάρηδων δε βρίσκω κάτι ελκυστικό. Προτιμώ τα αφρικανάκια να τρέχουν στις παιδικές χαρές, να παίζουν μπάλα σε πλατείες και να αγωνίζονται για τη ζωή τους, παρά ενσωματώνονται στο παραπάνω ετεροκαθορισμένο μοτίβο υποταγής, υποτέλειας και υποκρισίας.
Προτιμώ να παραμείνουν γελοία υποκείμενα, παρά σοβαρά αντικείμενα…
ΠΗΓΗ: www.rproject.gr
