Κάποιοι Ακόμα Υποχρεώνονται να Λαδώσουν για να Πάρουν Δίπλωμα Οδήγησης στην Ελλάδα
Μελπομένη Μαραγκίδου
Γύρισες από τις διακοπές και η πρώτη σου δουλειά πριν καλά καλά γραφτείς στην Πανεπιστημιακή Σχολή που πέρασες, ήταν να γραφτείς στη Σχολή Οδηγών. Περίμενες πώς και πώς
η ταυτότητα να δείξει 18 και να αποκτήσεις το πολυπόθητο access για την απόκτηση διπλώματος οδήγησης που θα σου εξασφάλιζε το αυτοκίνητο του μπαμπά. Αυτό όμως που ίσως να είχες παραλείψει είναι αυτά τα 200 ευρώ λαδώματος που χρειάστηκε να δώσεις για να αποκτήσεις τον απόλυτο πόθο κάθε 18άρη. Και ίσως ήταν η πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή σου (η οποία εδώ που τα λέμε μετρά άντε 2-3 μήνες) που θα ερχόσουν αντιμέτωπος με λέξεις που μέχρι τώρα άκουγες στα δελτία των οχτώ: «φακελάκι», «ρουσφέτι», «λάδωμα», «σάπιο σύστημα».
Επειδή λοιπόν η ιστορία με το λάδωμα κρατάει χρόνια κι όσα κι αν έχουν αλλάξει σε αυτή τη χώρα, το 200ευρω επιβιώνει σαν τις κατσαρίδες, αποφάσισα να πάω σε μία Σχολή Οδηγών και να ρωτήσω τον ιδιοκτήτη της τι ακριβώς συμβαίνει με το λάδωμα. Για προφανείς λόγους μου ζήτησε να κρατήσει την ταυτότητά του ανώνυμη.
Vice: Πως ξεκίνησε όλο αυτό το σύστημα του λαδώματος;
Όταν εγώ ξεκίνησα αυτή τη δουλειά πριν 30 χρόνια, δεν ήταν πολύ μεγάλο το ποσοστό που λάδωνε, ήταν περίπου 20-30%. Έπαιζε όμως ένα 10% ρουσφέτι, μέσον δηλαδή. Το ρουσφέτι διατηρείται μέχρι σήμερα στα ίδια επίπεδα. Το λάδωμα κορυφώθηκε πριν το 2000, δεν είναι όμως σε όλες τις περιφέρειες το ίδιο. Στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι πολύ περισσότερο. Στις επαρχίες μπορεί να μην έχει και καθόλου, επειδή είναι μόνο 2-3 εξεταστές όλοι από το ίδιο χωριό και φοβούνται. Εκεί δουλεύει πιο πολύ το ρουσφέτι.
Το λάδωμα πριν την κρίση σε αστικές περιφέρειες μπορεί να έφτανε και το 80%. Τώρα, έχει πέσει γύρω στο 50%, διότι κανείς δεν έχει χρήματα για να "λαδώσει". Γι’ αυτό πολλές σχολές έχουν συγχωνεύσει τα πακέτα του διπλώματος, λέγοντας στους μαθητές ότι θα κάνεις πιο λίγα μαθήματα από τα προβλεπόμενα, θα υπολογίσουμε ένα ποσό για τους εξεταστές και θα σου έρθει μία η άλλη.
Και με το λάδωμα τι γίνεται;
Το λάδωμα ευνοεί και τις Σχολές και τους εξεταστές αλλά και τους ίδιους τους μαθητές που το ζητούν. Πρώτον, στον κλάδο μας τουλάχιστον οι μισοί είναι ακατάλληλοι για δάσκαλοι. Πως γίνανε δάσκαλοι; Με φακελάκι και αυτοί, πολύ μεγαλύτερο βέβαια από αυτό που δίνουν οι υποψήφιοι για ένα δίπλωμα. Οι καινούριοι εκπαιδευτές βγαίνουν με τη νοοτροπία «δώσαμε λεφτά, θα πάρουμε λεφτά». Έτσι αυτό το σύστημα τους ευνοεί γιατί κουκουλώνει τις δικές τους ελλείψεις. Δεύτερον, διευκολύνει μια μερίδα υποψηφίων, οι οποίοι ακόμα και αν είναι καλά προετοιμασμένοι, λόγω άγχους, τους κόβονται τα πόδια. Και τρίτον διευκολύνει τους εξεταστές, οι οποίοι αυξάνουν το εισόδημα τους.
Κι όποιος δεν θέλει να λαδώσει;
Το κακό είναι ότι αν σε μια εξάδα υποψηφίων, οι πέντε λαδώσουν, ο έκτος κόβεται επειδή πρέπει να κόβεται και κάποιος. Δεν μπορεί να περνάνε συνέχεια όλοι. Το ότι κάποιοι μαθητές προτιμούν την εύκολη οδό, κάνει πολύ πιο δύσκολη την εξέταση των υπολοίπων.
Οι ίδιοι οι μαθητές το ζητάνε ή οι εξεταστές το απαιτούν;
Ρωτάνε όλοι για το λάδωμα. Έρχεται ο άλλος να πάρει πληροφορίες και σε ρωτάει για το λάδωμα από τη πρώτη μέρα. Πλέον ακόμα κι ο δεκαοχτάχρονος που θα έρθει, σε ρωτάει αμέσως «και πόσο πάει το λάδωμα;»
Και πόσο πάει το λάδωμα;
Είναι στα 200 ευρώ. Από αυτά τα 200 ευρώ, τα 100 τα παίρνει η σχολή και από 50 ο κάθε εξεταστής. Για τα σήματα το λάδωμα παλιά ήταν πολύ φθηνό, γιατί ήταν ένα φύλλο. Με το που άλλαξε το 2000 το σύστημα και μπήκε το κομπιούτερ, εκτινάχθηκε 10 φορές το φακελάκι στις εξετάσεις των σημάτων γιατί έγινε πιο δύσκολη η διαδικασία. Πλέον κοστίζει 700 ευρώ.
Λαδώνονται όλοι οι εξεταστές;
Λαδώνεται περίπου το 70% των εξεταστών. Από αυτούς, το 20% αν δεν «τα πάρουν» δεν υπάρχει καμία περίπτωση να περάσουν κάποιον.
Κάποιοι μαθητές όμως λαδώνουν από την πρώτη φορά με το σκεπτικό να αποφύγουν τα έξοδα παράστασης της επαναληπτικής εξέτασης που είναι σχεδόν το ίδιο ποσό.
Όταν ξαναδίνεις εξετάσεις υπάρχει μία παραπλάνηση και μια μεγάλη απάτη με την παράσταση. Η παράσταση λοιπόν σαν κόστος είναι 10 ευρώ που είναι ένα παράβολο για να πάρεις ημερομηνία εξέτασης. Από εκεί και πέρα υπάρχει η αμοιβή του εκπαιδευτή επειδή θα έρθει εκείνη την ημέρα και θα χάσει τρεις ώρες από τη δουλειά του. Το πόσο που θα πάρει ο εκπαιδευτής εξαρτάται από αυτόν. Οι περισσότεροι ζητούν 150 ευρώ. Και μετά λένε τι 150 τι 200, λάδωσε από την αρχή να τελειώνουμε. Δηλαδή στο θέμα της παράστασης υπάρχει μια πλάνη, ότι οι εξεταστές σε κόβουν για να ξαναπάρουνε λεφτά. Οι εξεταστές δεν ξαναπαίρνουνε λεφτά. Έχουν στάνταρ μισθό.
Δεν αισθάνεσαι τύψεις όταν για παράδειγμα παίρνει δίπλωμα με αυτό τον τρόπο κάποιος «δημόσιος κίνδυνος»;
Δεν έχω τύψεις. Σε τρανταχτές περιπτώσεις τους λέω να συνεχίσουν τα μαθήματα ή παίρνω τους γονείς τηλέφωνο και τους λέω να βγουν στο δρόμο τον πρώτο καιρό μαζί με τα παιδιά τους.
Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο υπεγράφη απόφαση από τον Υφυπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Μιχάλη Παπαδόπουλου, σύμφωνα με την οποία δημιουργείται στο Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Μηχανογραφικό Σύστημα Καταγραφής Αποτελεσμάτων των δοκιμασιών προσόντων και συμπεριφοράς των υποψηφίων οδηγών, εξεταστών και εκπαιδευτών. Όταν θελήσαμε να επικοινωνήσουμε με τον Υφυπουργό, αρνήθηκε λέγοντας ότι θα τοποθετηθεί πάνω στο ζήτημα τέλη Σεπτέμβρη, που θα έχει μία εικόνα για το αν το μέτρο αυτό βοηθάει στην εξάλειψη του φαινομένου.
Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της Σχολής Οδηγών, δεν βοηθάει: «Η νέα καταγραφή δεν έχει αρχίσει τώρα, έχει αρχίσει από την αρχή του χρόνου. Τι είναι; Ένα στατιστικό στοιχείο. Φοβάμαι ότι το μέτρο αυτό μπορεί να είναι στη λάθος κατεύθυνση, διότι αν δουν ότι από έναν εξεταστή περνάνε όλοι οι μαθητές, δύο ενδεχόμενα υπάρχουν: ή λαδώνεται ή είναι πολύ ελαστικός. Αυτό λοιπόν το στατιστικό στοιχείο μπορεί να είναι σαν να σου λένε δε γίνεται να περνάνε όλοι, πρέπει κάποιον να κόβεις. Και αναγκαστικά να αρχίζεις να κόβεις αυτούς που δε λαδώνουν. Όταν εξετάζεις για παράδειγμα 6, και τα πάρεις από τους 4, ε τους άλλους 2 θα τους κόψεις για τα στατιστικά».
Φωτογραφία: Νικόλας Τσάκρης
