Κάθε Σεπτέμβρη που ανοίγουν τα σχολεία…
Θανάσης Τσιριγώτης
Κάθε Σεπτέμβρη που ανοίγουν τα σχολεία χιλιάδες προσδοκίες περπατούν μαζί με τα παιδιά στο δρόμο.
Οι γονείς τους, οι συγγενείς φορτώνουν και φορτώνονται με ελπίδες για τη σοφία που καραδοκεί κρυμμένη στων βιβλίων τις σελίδες. Αλλά τι γνώση θα λάβει η νέα γενιά; Και πώς η γνώση αυτή θα οδηγήσει σε δουλειά και μια καλύτερη ζωή; Πώς ο κόπος που αρχίζει από την παιδική ηλικία μπορεί να μετασχηματισθεί σε άπλωμα του νου, σ’ ατσάλωμα της θέλησης, στης βούλησης τις κορυφές;
Κι οι δάσκαλοι σημαδεμένοι από τον τυφώνα της κρίσης, φτωχότεροι σίγουρα, λιγότεροι σιγουρότερα αλλά πιο σοφοί; Πορεύονται κι αυτοί με το «στίγμα» του λαμπρότερου επαγγέλματος που άλλοτε το τιμούν και άλλοτε όχι, άλλοτε «της νεολαίας οι γδαρτάδες» και μερικές φορές σαν καιόμενη βάτος για να παραδειγματίσουν με την ίδια τη ζωή τους. Έχουν γραφεί πολλά για το ρόλο των γονέων σε κάθε κοινωνία. Το σίγουρο είναι ότι οι γονείς δε μαθαίνουν τίποτα για την ανατροφή των παιδιών. Ό,τι κάνουν το πράττουν από μίμηση, από στιγμιαία ανάγκη, από άσοφη αγάπη για τα παιδιά τους που δεν είναι κι ο καλύτερος οδηγός. Ο γονιός και ο δάσκαλος, όσο κι αν λέγονται τόσα για το ρόλο των σύγχρονων ΜΜΕ, είναι αναντικατάστατοι ρόλοι για το μεγάλωμα και την ανατροφή των παιδιών. Μπορεί να μην υπάρχει «γονεϊκό κίνημα» με την πραγματική έννοια του όρου, ωστόσο τίποτα δεν ακυρώνει τη δύναμη του καθημερινού παραδείγματος, του ιδεοτύπου. Είναι αλήθεια, επίσης, ότι η διαφορά γονιού-δασκάλου είναι πως ο πρώτος αναφέρεται στον «κόσμο ενός παιδιού», ενώ ο δεύτερος στα «παιδιά του κόσμου» και πως η χυδαία αστική πολιτική εντελώς ξεδιάντροπα θέλει να μετατρέψει τους γονείς σε ρουφιάνους κόντρα στους δασκάλους. Όπλο των χυδαίων αστών η λεγόμενη αξιολόγηση και σύμμαχοί τους κάτι αμόρφωτοι μικροαστοί, ανθρωπάρια που ξεγελιούνται αντί πινακίου φακής και κομμάτια του όχλου που νομίζει πως η αυλοδουλεία στα παλάτια των αστών είναι κατόρθωμα. Αλλά η εκπαίδευση ως θεσμός και η παιδεία ως τμήμα του πολιτισμού είναι αναγκαία για κάθε κοινωνικό σχηματισμό. Οι φυλακές και οι εκκλησίες μάλλον θα καταργηθούν. Τα σχολεία ποτέ! Στις κοινωνίες που οραματιζόμαστε και αγωνιζόμαστε γι αυτές θα υπάρχει θέση για εργάτες, αγρότες, γιατρούς, νοσοκόμους, δασκάλους αλλά καμιά θέση για βασανιστές, απατεώνες, αεριτζήδες και σπιούνους. Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στο προκείμενο. Σ’ αντίθεση με την «αντιαυταρχική σχολή» που ευαγγελίζεται πως η γνώση είναι χαρά και παιχνίδι (αναφερόμενη στις πρώιμες ηλικίες) εμείς λέμε πως τα παιδιά ωριμάζουν βιολογικά, νοητικά και συναισθηματικά και πως το αρχικό παιχνίδι πρέπει να αντικατασταθεί από την προσπάθεια και το ανέβασμα του νου και της θέλησης σ’ ένα ποιοτικότερο και άρα ανώτερο επίπεδο. Οι προοδευτικοί παιδαγωγοί και τα αντίστοιχα επιστημονικά ρεύματα ποτέ δεν υποτίμησαν το κατακτημένο πεδίο της γνώσης, αγωνίστηκαν για νάχουν όλα τα παιδιά ένα δημόσιο σχολείο. Οι αστοί μπορεί να θέλουν για τα παιδιά τους ιδιώτες δασκάλους και οι αφελείς οπαδοί του Ρουσσώ επιστροφή στην παιδική ηλικία, τη φύση και την αθωότητα. Είναι το σχολείο αστικό, αυταρχικό και εγγράφει στα μυαλά των παιδιών αστική γνώση; Βεβαιότατα. Αλλά το χειρότερο δημόσιο σχολείο είναι απείρως καλύτερο από την -τάχα- αναμελιά των δρόμων, τη συνύπαρξη με τους παππούδες και την ΤV, τη σαπουνόπερα και την αμορφωσιά. Εμείς αγωνιζόμαστε για το σχολείο που χωράει όλα τα παιδιά, όλη τη γνώση και όλους τους δασκάλους, φωτεινό, ανοικτό και δημοκρατικό. Αν οι αστοί έχουν τα κλειδιά του σχολείου ας ανατρέψουμε την κυριαρχία τους. Αν ο αγέρας είναι ορμητικός και αντιδραστικός –μπροσώρας- ας προετοιμαστούμε κατάλληλα για την επόμενη φάση. Σε κάθε περίπτωση υπερασπιζόμαστε κάθε σπιθαμή εδάφους που κατέκτησε μ’ αίμα ο λαός μας, η νεολαία και η κοινωνία. Το δημόσιο και δωρεάν σχολείο είναι από κάθε άποψη προοδευτικός θεσμός, απλώς οι αστοί εκμεταλλευόμενοι την προσωρινή υποχώρηση της αριστεράς προσπαθούν να πάρουν πίσω ό,τι έχασαν. Αλλά η αμορφωσιά, σύντροφοι, είναι πολύ κακός οδηγός, ας ετοιμάζουμε καθημερινά την ήττα της!
από την εφημερίδα ΛΑΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ
