Όταν αδυνατούμε να μαζέψουμε τα αδέσποτα από τους δρόμους θα κάνουμε την Κοζάνη πρότυπο κλιματικά ουδέτερης και έξυπνης πόλης ; (Γράφει ο Ευάγγελος Καρλόπουλος)

Το Χόλυγουντ, γνωστό και ως «Μέκκα του κινηματογράφου», ξεκίνησε την ιστορία του το 1903 ως χωριό αγελαδοτρόφων της

Καλιφόρνιας και εξελίχτηκε σε έδρα μιας πανίσχυρης βιομηχανίας.

Το μικρό αυτό χωριό διέθετε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Υψηλή ηλιοφάνεια, ξηρό κλίμα και λαμπερό ήλιο. Ιδανικές συνθήκες για την τότε ανερχόμενη κινηματογραφική βιομηχανία. Προφανώς, δεκάδες χωριά στην Καλιφόρνια διέθεταν και διαθέτουν ανάλογες κλιματολογικές συνθήκες αλλά δεν έγιναν «Hollywood». Αυτό σημαίνει ότι το όποιο συγκριτικό πλεονέκτημα από μόνο του, δεν αρκεί.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1900, το Χόλυγουντ είχε την τύχη να διαθέτει μια ομάδα αυτοδιοικητικών και επιχειρηματιών με ΟΡΑΜΑ. Φρόντισαν και πίεσαν να περάσει από το μικρό χωριό τους ο σιδηρόδρομος, μίλησαν σοβαρά με κινηματογραφικούς παραγωγούς, δημιούργησαν υποδομές φιλοξενίας, κράτησαν τις τιμές των ακινήτων προσιτές, ξεπέρασαν τοπικισμούς και ενσωματώθηκαν στον δήμο του Los Angeles για να έχουν επάρκεια σε πόσιμο νερό, δομές καθαριότητας και κυρίως, πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Βέβαια, στην αρχή οι κάτοικοι χλεύαζαν τον δήμαρχο και τον λοιδορούσαν ότι ασχολείται με «χαζομάρες». Δεν συμφωνούσαν με την έλευση του σιδηροδρόμου επειδή πίστευαν οτι θα ενοχλούσε τα κοπάδια τους, δεν ήθελαν να ενσωματωθούν στο μεγάλο δήμο της περιοχής και ξεσηκώθηκαν εναντίον του δημάρχου όταν ανακοίνωσε ότι δεν θα επιτρέπει πλέον τα κοπάδια των αγελάδων να κυκλοφορούν μέσα στο χωριό !

Η εμβληματική περίπτωση του Χόλυγουντ συγκέντρωσε όλα τα εχέγγυα ενός πετυχημένου εγχειρήματος μετάβασης μακράς πνοής. Ένα τοπικό πλεονέκτημα μετουσιώθηκε σε αναπτυξιακό Όραμα, η αυτοδιοίκηση το υποστήριξε μέσω υποδομών και θεσμικών παρεμβάσεων, η τοπική κοινωνία σταδιακά αντιλήφθηκε τα οφέλη και προσαρμόστηκε στις εξελίξεις, ενώ η επιχειρηματική κοινότητα μέσω εξωστρεφών συνεργασιών το μετέτρεψε σε άκρως ανταγωνιστικό προϊόν και υπηρεσία.

Υπάρχουν αρκετά ανάλογα παραδείγματα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά ας έρθουμε στα της Κοζάνης.

Με καθαρά ποδοσφαιρικούς όρους, η συμμετοχή του δήμου Κοζάνης στην ευρωπαϊκή αποστολή για «100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030», μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως ευκαιρία συμμετοχής στα δύσκολα και απαιτητικά γήπεδα του Champions League.

Το πρώτο βήμα έγινε ήδη και ο δήμος Κοζάνης πέρασε με επιτυχία τον προκριματικό γύρο και φιλοδοξεί να παίξει στην τελική φάση. Να σημειωθεί βεβαίως ότι η προκριματική φάση δεν έγινε μέσω απλής «αίτησης» του δημάρχου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπως κάνουμε για το επίδομα θέρμανσης ή το voucher των διακοπών. Κατατέθηκε αναλυτικότατο Τεχνικό Δελτίο όπου τεκμηριώθηκαν η βούληση, το όραμα, τα κίνητρα, τα κρίσιμα σημεία, τα εμπόδια, οι προσδοκίες, οι διαδικασίες προσέγγισης, η επάρκεια και ικανότητα του δήμου Κοζάνης να κάνει το άλμα στο μέλλον.

Ο φάκελος της πρότασης αξιολογήθηκε θετικά από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οι επιλογές του δημάρχου για συγκεκριμένες συνεργασίες, όπως το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας, κρίνονται εκ του αποτελέσματος ορθές.

Πριν κατηγορηθώ ότι λιβανίζω τον δήμαρχο, θα καταθέσω μερικούς προσωπικούς προβληματισμούς. Πριν από μήνες ξεκίνησα από το σπίτι μου στον Αγ. Νικάνορα με κατεύθυνση το Δημαρχείο, για συνάντηση με αντικείμενο ακριβώς το φάκελο υποψηφιότητας της Κοζάνης για τις κλιματικά ουδέτερες πόλεις. Στην κατηφόρα για το φανό της Σκ’ρκας περιφερόταν μια αγέλη αδέσποτων, γαυγίζοντας λυσσαλέα διερχόμενο μηχανάκι ντελιβερά που έψαχνε εναγωνίως κάποια διεύθυνση. Στο γυμναστήριο κάτω από το φανό και στο χώρο της λαϊκής, αυτοκίνητα διπλοπαρκαρισμένα στα πεζοδρόμια και πάνω στις διαβάσεις, θύμιζαν μικρογραφία Βομβάης σε ώρες αιχμής. Μια έρμη νεαρή μητέρα με μωρό στο καροτσάκι και με μικρό παιδί δίπλα της, έψαχνε μάταια διέξοδο για να μετακινηθεί.

Εύλογα αναρωτήθηκα ότι «εδώ δεν μπορούμε να μαζέψουμε τα αδέσποτα από τους δρόμους θα γίνει η Κοζάνη πρότυπο κλιματικά ουδέτερης και έξυπνης πόλης;».

Η απάντηση είναι ναι. Αυτός είναι ο απώτερος στόχος του εγχειρήματος. Να αλλάξει νοοτροπίες και συμπεριφορές. Να δρομολογήσει, μεταξύ πολλών άλλων, συνθήκες σεβασμού και προστασίας του Δημόσιου Χώρου. Να εκσυγχρονίσει τον τρόπο διακυβέρνησης σε τοπικό επίπεδο. Οι νέες τεχνολογίες, οι δράσεις και τα έργα που θα εφαρμοσθούν και θα υλοποιηθούν είναι τα μέσα δεν είναι ο στόχος.

Βεβαίως και συμφωνώ ότι ο δήμος έχει την ευθύνη διαχείρισης των αδέσποτων. Όπως ακριβώς η Πολιτεία είχε την ευθύνη διαχείρισης της πανδημίας COVID 19. Όμως, η Πολιτεία είχε και έχει συγκεκριμένη ικανότητα να υποδέχεται βαριά περιστατικά και σίγουρα δεν μπορούσε να στελεχώσει και να λειτουργήσει δεκάδες χιλιάδες κλίνες ΜΕΘ. Η διαχείριση του προβλήματος, σε όλες τις χώρες, νομοτελειακά στόχευσε στο αίσθημα προσωπικής και συλλογικής ευθύνης των πολιτών.

Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα αδέσποτα. Η κεντρική ευθύνη ανήκει στο δήμο. Για το λόγο αυτό εκπονήθηκε σχετικό επιχειρησιακό σχέδιο και ανατέθηκαν αρμοδιότητες σε επίπεδο αντιδημάρχου. Οι δήμοι έχουν συγκεκριμένη ικανότητα να διαχειριστεί αδέσποτα. Αν για παράδειγμα ο κάθε ανεύθυνος πολίτης παίρνει ένα κουταβάκι και στη συνέχεια το βαριέται και το παρατάει να αναπαράγεται ανεξέλεγκτα, όσες δομές και να δημιουργήσει ο δήμος, ποτέ δεν θα είναι αρκετές. Πίσω από κάθε αδέσποτο κρύβεται ένας ανεύθυνος και κακομαθημένος συμπολίτης μας, ένας δήμος με διαχρονικές διαχειριστικές αδυναμίες και μια κεντρική Κυβέρνηση που απλά επιμερίζει ευθύνες και υποχρεώσεις.

Ένα αδιέξοδο μίγμα συνύπαρξης που είναι ανιχνεύσιμο όχι μόνο στα αδέσποτα, αλλά και στην προσβασιμότητα, στην κινητικότητα, στην ποιότητα και λειτουργικότητα των κοινόχρηστων χώρων και κυρίως, μη ικανό να δημιουργήσει συνθήκες Βιώσιμης Μετάβασης όπου η συλλογικότητα, η υπευθυνότητα και η αποτελεσματικότητα αποτελούν κρίσιμοι παράμετροι επιτυχίας.

Εν κατακλείδι, ο δήμος Κοζάνης άδραξε την ευκαιρία και ξεκίνησε το δύσκολο αλλά αναγκαίο άλμα στο μέλλον. Εάν το κατανοήσουμε και το προσπαθήσουμε συλλογικά έχει καλώς. Εάν όχι, θα συνεχίζουμε να παίζουμε σε «ξερά» γήπεδα παρακολουθώντας εκ του μακρόθεν και από τους καναπέδες μας το Champions League. Το πολύ-πολύ να κερδίζουμε κάνα χαρτζιλίκι στο στοίχημα.

 

Ευάγγελος Καρλόπουλος

Χημικός Μηχανικός