kozanitvbanner1363x131pix

banner 728x90 PJC 4

b834pix

ecofloor230

ΤΕΝΤΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 1

pantelidisGIF834pix

asepop 2021 a

artinhouse2

garden hall banner1

musicart834pix

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα

noisi1

Σκέψεις για ένα νέο πολιτιστικό χάρτη στη Δυτική Μακεδονία

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα Αλέξης Λιοσάτος*

Θα ήθελα να καταθέσω κάποιες σκέψεις σχετικά με τη συζήτηση που αναπτύχθηκε στην εκδήλωση της περιφερειακής μας παράταξης για τον Πολιτισμό,

την Πέμπτη 18/12. Η συζήτηση εστιάστηκε στη σχέση μεταξύ  πολιτισμού και τουρισμού, καθώς επίσης και στην πρότασή μας γύρω από τις υλικές υποδομές, τα  μουσεία, τους πολιτιστικούς χώρους. Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω την ανάγκη για τις απαραίτητες υποδομές και τα κονδύλια που πρέπει να αναζητηθούν/αξιοποιηθούν για την υλοποίησή τους, ο πολιτισμός αφορά, όπως το έθεσε ακροθιγώς κι η εισήγηση,  την παιδεία, την καλλιέργεια του ανθρώπου, τη σύνδεσή του με την ατομική και συλλογική ευτυχία, με την ανάπτυξη της κοινωνίας. Η καλλιέργεια, η ευτυχία, η ανάπτυξη ωστόσο προϋποθέτουν  την ανατροπή της σημερινής μαύρης κατάστασης και τη δημιουργία ενός εκ θεμελίων διαφορετικού κόσμου. Ενός κόσμου διαφορετικών προτεραιοτήτων, αξιών, οραμάτων. Ο ίδιος ο πολιτισμός συνδέεται άμεσα με την ίδια την υπόθεση της ανατροπής. Προεκλογικά κινηθήκαμε εντάσσοντας την πρότασή μας για την περιφέρεια στο συνολικό σχέδιο αντινεοφιλελεύθερης-αντιμνημονιακής ανατροπής, στην προοπτική κυβέρνησης της Αριστεράς . Αυτή η διαπίστωση θα έπρεπε, θεωρώ, να διαπερνά το πνεύμα της συζήτησης και των προτάσεών μας.

Δεν μπορούμε να αμφιβητήσουμε οτι ζούμε σε μια περίοδο κρίσης, με τους από πάνω να καταστρέφουν τη ζωή, το μέλλον, τις ελπίδες και τα όνειρα της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας. Η καταπίεση και ο αυταρχισμός φτάνουν σε όλες τους τις μορφές σε πρωτοφανή επίπεδα. Η εξατομικοποίηση, ο κανιβαλισμός, η απαξίωση της δημοκρατίας και της πολιτικής, ο βομβαρδισμός με προϊόντα  υποκουλτούρας, ο φόβος είναι τα ιδεολογικά όπλα της άρχουσας τάξης για να αμβλύνει τις συνειδήσεις μας και να εδραιώνει την κυριαρχία της.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, δεν μπορούν να ευοδωθούν ούτε τα δικά μας πολιτισμικά οράματα, ούτε όμως –πολύ σημαντικότερο- να βρεθεί η πολιτισμική αναγέννηση στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ανθρώπων.

Ειπώθηκε ότι πρέπει να μάθουμε και να αγαπήσουμε την ιστορία μας. Για να γίνει αυτό όμως, δεν αρκεί η δημιουργία ή η αναβάθμιση μουσειακών χώρων. Στα σχολικά μας χρόνια πήγαμε αρκετές φορές σε μουσεία. Οι περισσότεροι ούτε πιο πολύ μάθαμε την ιστορία μας (αν αφομοιώσαμε οτιδήποτε) ούτε πιο καλλιεργημένοι γίναμε, ενώ πολλοί απλώς το βλέπαμε σαν ευκαιρία χαλάρωσης και διασκέδασης. Πόσοι από εμάς διαβάζαμε με ενδιαφέρον (ή διαβάζαμε, απλά) την Ιστορία του σχολείου, τι κατανοούσαμε ή αφομοιώναμε από αυτήν? Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που αποξενώνει τη θεωρία από την χρησιμότητα στην πράξη και την καθημερινότητα, που λειτουργεί σαν ένας καταπιεστικός μηχανισμός εντατικοποίησης, αποστήθισης, ανταγωνισμού για την ένταξη στη σφαίρα της καπιταλιστικής παραγωγής, που έρχεται από «πάνω» σαν μπαμπούλας στο νέο άνθρωπο και δεν εξασφαλίζει τη συμμετοχή και αλληλεπίδραση,  είναι φυσιολογικό να μην υπάρχει ενδιαφέρον για τον πολιτισμό. Ένας βασικός λόγος γι αυτό είναι ότι υπάρχει αδιαφορία, ακόμα και απέχθεια, για το θεσμό –τον εξουσιαστικό θεσμό- που υποτίθεται πως ενθαρρύνει την πολιτισμική μόρφωση.

Μπορούμε να γενικεύσουμε από το παραπάνω παράδειγμα. Δεν μπορεί να υπάρξει πολιτισμική αναγέννηση, σε ένα συνολικότερο περιβάλλον διάλυσης του κοινωνικού ιστού, ήττας, παραίτησης, κρίσης και παρακμής.

Ειπώθηκε ότι στην Πτολεμαΐδα, για παράδειγμα, δεν έχει θέατρο ή σινεμά. Είμαστε σίγουροι ότι αυτό είναι το πρόβλημα, που θα λυθεί με τη σχετική πρόβλεψη? Θυμίζω ότι τη δεκαετία του ’80 και του ’90 υπήρχαν σινεμά στην πόλη, τα οποία έκλεισαν το ένα μετά το άλλο, στις «καλές εποχές» μάλιστα, προ κρίσης. Γιατί? Γιατί ο μέσος πολίτης προτίμησε άλλους τρόπους «ψυχαγωγίας», τα μπουζούκια, τα καφενεία ...

Ήταν η περίοδος της εκφύλισης των αξιών, των οραμάτων και των συλλογικών αγώνων που γέννησε η μεταπολίτευση, η περίοδος αφομοίωσης στο νέο «κοινωνικό συμβόλαιο», η περίοδος που ο κόσμος βολεύτηκε με τις πρώτες κατακτήσεις, με την προσαρμογή στους νόμους της αγοράς. Σε αυτό το πλαίσιο (αρνητικών κατά τη γνώμη μου) κοινωνικών αλλαγών, υπήρξε και οι αντίστοιχες πολιτισμικές. Να το πούμε συμβολικά: ο μέσος νέος της δεκαετίας του ’70 άκουγε Μίκη Θεοδωράκη. Ο μέσος νέος σήμερα ακούει Παντελή Παντελίδη. Γιατί?  Γιατί διαφορετικό πολιτισμό παράγει μια κοινωνία που αφυπνίζεται, που αντιστέκεται, που διεκδικεί και νικάει, διαφορετικό πολιτισμό παράγει  μια κοινωνία που οπισθοχωρεί.Και σήμερα -μη μας ξεγελάνε τα ποσοστά της Αριστεράς- υπάρχουν πολλές ενδείξεις οπισθοχώρησης. Μιας οπισθοχώρησης που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε σε όλα τα επίπεδα, δεν αρκεί η εκλογική νίκη. Σήμερα, όταν μιλάμε για προτάσεις στον τομέα πολιτισμού, επιβάλλεται να τις εντάσσουμε σε ένα σχέδιο ενεργοποίησης, αφύπνισης, κινητοποίησης, συμμετοχικότητας της κοινωνίας των απλών ανθρώπων, ακόμα και  για να επιτελέσουμε τον «αμιγώς εκπολιτιστικό μας» σκοπό. Συνεπώς η σχέση πολιτικής και πολιτισμού είναι άμεση και αμφίδρομη. Ο πολιτισμός μπορεί να γίνει όχημα για την πολιτική ανατροπή, ενώ οι μεγάλες πολιτικές αλλαγές σφραγίζουν και το πολιτισμικό επίπεδο.

Αναφέρθηκε πως στην Πτολεμαΐδα έχουμε φιλότιμες προσπάθειες να καλύψουν τα «κενά» της εξουσίας και των διαχειριστών της, όπως  η Κινηματογραφική Ομάδα. Η πραγματικότητα επιβεβαιώνει ότι ναι μεν υπάρχει μια μικρή μειοψηφία που «διψάει», και ένα τεράστιο σύνολο που αδιαφορεί για την ύπαρξή της, όπως και γι άλλες ποιοτικές προσπάθειες. Τις προάλλες παραβρεθήκαμε σε μια εξαιρετικού επιπέδου συναυλία χορωδιών με το Β.Βέττα, διοργανωτή την Ομάδα Αλληλεγγύης και στόχο τη συλλογή τροφίμων για το κοινωνικό παντοπωλείο, δηλαδή όπως θα έλεγε κανείς «για καλό σκοπό». Η συμμετοχή ήταν απελπιστική, δεν συμμετείχαν καν οι –λεγόμενοι- «καλλιεργημένοι».Αντίθετα τα γνωστά τυποποιημένα μπαράκια και ...υπο-μπαράκια σφύζουν από ζωή με τη μουσική (σε φούλ ντεσιμπέλ) και την αισθητική κονσέρβας κακής ποιότητας.

Μπορεί να ακούγεται «πεζό», αλλά ο  πολιτισμός σήμερα μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα για τη δημιουργία κινήματος και ρεύματος ανατροπής κι εκεί θα πρέπει να συγκεντρώσουμε τις προσπάθειές μας. Και καθώς δεν ελέγχουμε εμείς (ακόμα και αν αλλάξει η κυβέρνηση) την τηλεόραση, το σχολείο και άλλους ιδεολογικούς μηχανισμούς,μια που γνωρίζουμε καλά ότι χωρίς τη συμμετοχή κι αφύπνιση της κοινωνίας δεν μπορεί να υπάρξει η ριζική αλλαγή,  μπορούμε να αναζητήσουμε τους τρόπους εκείνους που θα ενθαρρύνουν τη νεολαία να πολιτικοποιηθεί, τον κόσμο να ξεσηκωθεί και να διεκδικήσει.

Έγινε πολλή συζήτηση για τον τουρισμό. Ο πολιτισμός δεν είναι μόνο ό,τι σχετίζεται με την ιστορία και τα μνημεία, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να λογίζεται σαν προϊόν, σαν ...αντανάκλαση του τουρισμού.  Επιπλέον, καλό είναι –γενικώς- να προγραμματίζεται η αξιοποίηση των μνημείων και της ιστορίας μας, αλλά σε ποιο πνεύμα? Της ανωτερότητας μιας χώρας που «γέννησε τη δημοκρατία και τον πολιτισμό»? Μήπως στο –διόλου «πολιτισμένο»- επιχείρημα «να πέσει χρήμα»?

Καταρχήν ο τουρισμός δεν είναι δεδομένος. Επηρεάζεται αρνητικά από τη διεθνή οικονομική κρίση, από την ανάπτυξη κι άλλων χωρών, από την πολιτική κατάσταση σε μια χώρα (πχ η χώρα μας, με κυβέρνηση της Αριστεράς θα πολεμηθεί από τα μεγάλα συμφέροντα και το διεθνές κατεστημένο). Δεύτερον, η αξιοποίηση της ιστορίας μας μπορεί και πρέπει να ειδωθεί από «άλλη», πλατύτερων οριζόντων και  ριζοσπαστική σκοπιά . Μαθαίνοντας όχι μόνο τη δική μας ιστορία, αλλά και την ιστορία των άλλων λαών με τους οποίους αλληλεπιδράσαμε (όπως όλοι οι λαοί), αρχίζοντας με τους βαλκανικούς λαούς, με τους οποίους είχαμε για πολλούς αιώνες κοινές διαδρομές στην περιοχή, κοινές εμπειρίες και πολιτισμικά στοιχεία. Σε μια, όπως λέγεται, κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή, η αριστερά θα πρέπει να προωθήσει τη διαβαλκανική συνεργασία, την ειρήνη και τη φιλία των λαών, με πρωτοβουλίες σε κατεύθυνση που να φωτίζει την πραγματική ιστορία και τα βάσανα των «απο κάτω», αυτών που δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν και πληρώνουν συχνά το δηλητήριο των εθνικισμών των χωρών και των ηγετών «τους». Σε περιόδους κρίσης οι «πάνω» επιστρατεύουν το ρατσισμό, το φασισμό, τον εθνικισμό. Συνεπώς ο πολιτισμός μας πρέπει να προβάλλει την ανεκτικότητα, την αλληλεγγύη, τα κοινά συμφέροντα, την οικουμενικότητα της εργατικής τάξης, των φτωχών και των συμφερόντων τους. Είναι πολιτισμός άραγε το να λέμε στους πρόσφυγες «να φύγουν να πάνε αλλού», ενώ το δικό μας στρατόπεδο τους βομβαρδίζει στις χώρες τους και τους πνίγει στα θαλάσσια σύνορά μας? Είναι πολιτισμός να μην επιτρέπουμε (για παράδειγμα) στους μουσουλμάνους να έχουν τζαμιά, δηλαδή τόπους λατρείας? Είναι πολιτισμός ο αντισημιτισμός και η συνωμοσιολογία? Είναι πολιτισμός να χρησιμοποιούμε τις λέξεις «λαθρομετανάστης», «γυφτοσκοπιανός», «εαμοβούλγαρος» ή «βρωμοτουρκαλάς»? Είναι πολιτισμός να συνδέουμε το Ισλάμ και τη μπούργκα με τη ...Τζιχάντ, την  ISIS και την τρομοκρατία? Ο πολιτισμός μας έχει να τα βάλει με τις «αξίες»,τα «ήθη κι έθιμα» του συστήματος.

Πέρα από την απλή αναπαραγωγή της «παράδοσης», έχουμε να συμβάλουμε ενεργά στην παραγωγή πολιτισμού που θα φωτίζει εικόνες από το μέλλον, από τον κόσμο που οραματιζόμαστε. Αν δεν είμαστε ικανοί και δεν καταφέρουμε να ανατρέψουμε την ιδεολογική ηγεμονία της άρχουσας τάξης, αν δεν καταφέρουμε να αποσπάσουμε τον κόσμο από την επιρροή του ρατσισμού και του εθνικισμού , αν δε δίνουμε τη μάχη των ιδεών πολυεπίπεδα απέναντι στα «επιχειρήματα» (πιο σωστά, ιδεολογήματα) των εξουσιαστών (που έχουν υλικό συμφέρον να μην αλλάξει τίποτα κι η κατάσταση να μείνει ως έχει σε όλα τα επίπεδα), αν ο πολιτισμός μας δεν αντισταθεί αποτελεσματικά στον τυχοδιωκτικό «πατριωτισμό» των ΓΑΠ και των Σαμαροβενιζέλω ν, τις πολεμοχαρείς κραυγές της ακροδεξιάς ή την ισλαμοφοβία, τότε η νεολαία μας δεν μπορεί παρά να εξακολουθήσει να ηγεμονεύεται από την άρχουσα τάξη και στα υπόλοιπα ζητήματα. Συμπεριλαμβανομένου και  του ότι θα εξακολουθήσει να ακούει Παντελίδη...

Αλέξης Λιοσάτος, μέλος της περιφερειακής παράταξης «Αλλάζουμε Εποχή» και της ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Εορδαίας

www.kozani.tv

Πληροφορίες για τα cookies

Τα cookies είναι σύντομες αναφορές που αποστέλλονται και αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του χρήστη μέσω του προγράμματος περιήγησης όταν αυτό συνδέεται στο Ιντερνέτ. Τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή και αποθήκευση δεδομένων του χρήστη όσο αυτός είναι συνδεδεμένος, για να του παράσχουν τις ζητούμενες υπηρεσίες και που ορισμένες φορές τείνουν να μην διατηρούν. Τα cookies μπορεί να είναι τα ίδια ή άλλων:

  • Technical cookies (τεχνικά cookies) που διευκολύνουν την πλοήγηση των χρηστών και τη χρήση των διαφόρων επιλογών ή υπηρεσιών που προσφέρονται από τον ιστό, όπως προσδιορίζουν τη συνεδρία, επιτρέπουν την πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές, διευκολύνουν τις παραγγελίες & τις αγορές, συμπληρώνουν φόρμες & εγγραφές, παρέχουν ασφάλεια, διευκολύνουν λειτουργίες (βίντεο, κοινωνικά δίκτυα κλπ.).
  • Customization cookies (cookies προσαρμογής) που επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους (γλώσσα, πρόγραμμα πλοήγησης - browser, διαμόρφωση, κ.α.).
  • Analytical cookies (cookies ανάλυσης) που επιτρέπουν την ανώνυμη ανάλυση της συμπεριφοράς των χρηστών του Ιντερνέτ, επιτρέπουν την μέτρηση της δραστηριότητας του χρήστη και την ανάπτυξη προφίλ πλοήγησης για την βελτίωση των ιστότοπων.

Ως εκ τούτου, όταν έχετε πρόσβαση στον ιστότοπο μας, σύμφωνα με το Άρθρο 22 του Νόμου 34/2002 των Υπηρεσιών Κοινωνίας της Πληροφορίας, στην αναλυτική επεξεργασία των cookies ζητάμε τη συγκατάθεση σας για τη χρήση τους, με σκοπό να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας. Χρησιμοποιούμε την υπηρεσία του Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων στατιστικών πληροφοριών όπως για παράδειγμα ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο μας. Τα cookies που προστίθενται από την υπηρεσία Google Analytics διέπονται από τις πολιτικές απορρήτου του Google Analytics. Αν επιθυμείτε μπορείτε να απενεργοποιήσετε τα cookies από το Google Analytics.

Παρακαλούμε, σημειώστε ότι μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή απενεργοποιήσετε τα cookies σύμφωνα με τις οδηγίες του προγράμματος πλοήγησης σας (browser).