Το ελληνικό εκμεταλλευτικό θαύμα και η αριστερά
Του Χρήστου Λάσκου
Σημείωνα πριν από τρεις βδομάδες, από την στήλη, πως ο καταλληλότερος χαρακτηρισμός για την περίοδο των μνημονίων θα ήταν: η εποχή της μεγάλης
εκμετάλλευσης[1].
Ερέθισμα για εκείνη την τοποθέτηση ήταν η δημοσίευση στοιχείων σχετικά με την αύξηση και την κατανομή της φορολογικής επιβάρυνσης στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Θυμίζω σχετικά: Τα αποτελέσματα είναι πραγματικά πέρα από κάθε φαντασία. Έτσι, η επιβάρυνση, σε ό,τι αφορά τον φόρο εισοδήματος, των 5 χαμηλότερων εισοδηματικών κατηγοριών στην εν λόγω τετραετία αυξήθηκε κατά 126%, ενώ για τα 5 υψηλότερα είχαμε μείωση 9%!
Αν βάλουμε στον υπολογισμό και τη φορολογία των ακινήτων, εμφανίζεται επιβάρυνση και των υψηλότερων κατηγοριών –κατά 9%. Μόνο που τότε η αύξηση της επιβάρυνσης των χαμηλότερων αγγίζει το 334%!
Έκτοτε προστέθηκαν νέα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έρευνα του Max Roser, οικονομολόγου της Οξφόρδης, η αποτύπωση ολόκληρης της μεταπολιτευτικής περιόδου δείχνει πως το διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών οικογενειών μεταξύ 1974 και 2008 αυξήθηκε για το δεκατημόριο των πλουσιότερων κατά 160%, ενώ γι’ αυτό των φτωχότερων μόλις κατά 50%, με το μεσαίο να έχει βελτίωση κατά 90%.
Η κρίση έφερε μια καθολική πτώση, που συρρίκνωσε μεταξύ 2008 και 2011 το εισόδημα στα επίπεδα του 1985!
Το πραγματικό ενδιαφέρον, όμως, είναι αυτό που ακολούθησε: ενώ, λοιπόν, οι λαϊκές τάξεις υπέστησαν επιπλέον μείωση μέχρι το τέλος του 2014, το πλουσιότερο δεκατημόριο όχι απλώς ανέκαμψε, αλλά βρίσκεται και σε καλύτερη μοίρα σε σχέση με το 2008-2009! Πράγμα που εξηγεί, μεταξύ άλλων, και τη μόνιμη βελτίωση της κατάστασης των 559 πλουσιότερων ελληνικών οικογενειών, που έφθασαν να διαθέτουν πλούτο της τάξης των 76 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Χωρίς να ξεχνάμε, όμως, πως το δεκατημόριο αφορά πολύ περισσότερους από 559 πολυεκατομμυριούχους.
Ή, για να το δείξουμε και αλλιώς, βάσει των διεθνών στοιχείων της Wealth –X, το 10% περίπου του πληθυσμού έχει το 80% του πλούτου, το επόμενο 20% ελέγχει το 17% και το κατώτερο 70% του πληθυσμού έχει μόνο το 3% του πλούτου.
Που σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, πως η εξέλιξη της κατανομής του διαθέσιμου εισοδήματος δείχνει, με μεγάλη σαφήνεια, το δρόμο που έχουν να ακολουθήσουν οι αριστερές δυνάμεις σε ολόκληρο τον κόσμο και, πρώτα απ’ όλα, αφού έτσι τα έφερε η τύχη, η ελληνική κυβέρνηση.
Ο δρόμος, λοιπόν, είναι μια πολύ επιθετική ταξικά πολιτική σε βάρος των ανώτερων εισοδηματικών κατηγοριών, με φορολόγηση επιπέδου Ρούζβελτ και η αξιοποίηση των πόρων εξ ολοκλήρου υπέρ των ανέργων και των πολύ χαμηλόμισθων εργαζομένων. Προσοχή! Αυτή η πολιτική, ξαναλέω, δεν αντιστοιχεί σε άγριο κομμουνισμό με ελευθεριακές προδιαγραφές, αλλά στο ιστορικό προηγούμενο της πολιτικής του Ρούζβελτ, που συνδέθηκε μεταπολεμικά με την πιο πετυχημένη αναπτυξιακά περίοδο της ιστορίας του καπιταλισμού.
Αυτή η πολιτική βασίστηκε κατεξοχήν στη φορολογία.
Στη δεκαετία του ’20, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής ήταν μόλις 24%. Μετά την «αλλαγή», ο οριακός συντελεστής φόρου εισοδήματος (που τώρα είναι 35%) είχε φτάσει το 63% τα χρόνια της πρώτης κυβέρνησης Ρούζβελτ και το 79% στη δεύτερη. Ως τα μέσα της δεκαετίας του ’50 ... είχε ανέβει στο 91%! Αντίστοιχα, ο οριακός φόρος κληρονομιάς έφθασε στο 77%. Σημειώνει χαρακτηριστικά ο Κρούγκμαν: «[τ]ι συνέβη, λοιπόν, στους πλούσιους; Το Νιού Ντηλ ουσιαστικά φορολόγησε μέχρις εξαφάνισης μεγάλο μέρος, αν όχι το μεγαλύτερο, του εισοδήματός τους. Καθόλου περίεργο, συνεπώς, που ο Ρούζβελτ θεωρήθηκε προδότης της τάξης του...»[2].
Αν ο Ρούζβελτ το έκανε ως «προδότης της τάξης του», η Αριστερά θα είναι «προδότρα της τάξης της» στο μέτρο που δεν το κάνει. Ειδικά στην περίπτωσή μας, μάλιστα, αυτό μπορεί να μας δώσει και μεγάλο πλεονέκτημα στη διαπραγμάτευση. Όταν ο Μπόφιγκερ μας καλεί να κάνουμε ότι έκανε η Γερμανία το 1953, αναγκάζοντας τους πλούσιούς της να αποδώσουν τη μισή τους περιουσία στο κράτος σε βάθος 25ετίας, δεν έχουμε παρά να ακολουθήσουμε τη συμβουλή. Και κάνοντάς το να θυμίσουμε πως, εκτός από αυτό, τότε διαγράφτηκαν και τα 2/3 του δημόσιου χρέους της.
[1] Να πληρώσουν οι πλούσιοι, επιτέλους, Alterthess, 28 Μαρτίου 2015
[2] Η συνείδηση ενός προοδευτικού, Πόλις, 2008, σελ. 80
Photo Credit: Konstantinos Tsakalidis / SOOC
