Πόνος και θυμός
Του Γιώργου Τσιάκαλου. ομότιμου καθηγητή Παιδαγωγικής ΑΠΘ
Πριν μερικές ημέρες μια φίλη, με δραστήρια συμμετοχή στην Αριστερά από τη δεκαετία του 1960, με ρώτησε εάν από την κυβέρνηση
ζήτησαν τη συμβολή μου στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των προσφύγων, καθώς γνώριζε τις δραστηριότητές μου σ’ αυτόν το χώρο εδώ και πολλές δεκαετίες, και τις γνώσεις που απέκτησα μέσα από αυτές τις εμπειρίες. Της απάντησα: «Αχ Δ., αυτοί τα ξέρουν όλα και αποτελούν πρότυπο για όλες τις κυβερνήσεις της Ευρώπης. Συνεπώς, δεν χρειάζονται τη συμβολή κανενός. Προσωπικά κάνω ό,τι μπορώ με τους δικούς μου ανθρώπους».
Η αλήθεια είναι ότι ήμουν πολύ θυμωμένος όλον αυτό τον καιρό -με τους «ελαιώνες», τα «πεδία του Άρεως», και την κατάσταση στα νησιά- για ένα πολύ απλό λόγο: επειδή η Γερμανία, χωρίς να το δηλώνει επίσημα, είχε ανοίξει ήδη εδώ και ενάμισι μήνα τα σύνορά της για τους πρόσφυγες από τη Συρία (και όχι μόνο). Η Ιταλία, γνωρίζοντας το γεγονός αυτό -και επίσης χωρίς να το δηλώνει επίσημα- έστελνε καθημερινά με τρένα έως και χίλια άτομα προς τη Γερμανία μέσω Αυστρίας, η οποία με τη σειρά της, επίσης χωρίς να το δηλώνει επίσημα, δεν έκανε ελέγχους στα τρένα και άφηνε να περάσουν. Το ίδιο άλλωστε έκανε και με όσους/ες έρχονταν από την Ουγγαρία.
Όλες οι μετακινήσεις γίνονταν από οργανώσεις υποστήριξης προσφύγων, όπως η διεθνής οργάνωση Volontarius, με σιωπηλή συμφωνία/έγκριση των κυβερνήσεων. Μόνον σ’ εμάς συνεχιζόταν η ίδια πολιτική.
Θα θυμάστε, ίσως, ότι στην αρχή αυτών των ανεπίσημων αλλά πολύ ουσιαστικών αλλαγών είχα δημοσιεύσει ένα άρθρο για την ανάγκη να ανοίξει ο φράχτης του Έβρου. Θα αποτελούσε λύση. Φαντάζομαι ότι τώρα πια καταλαβαίνουν όλοι/ες ότι αυτή ήταν μια ρεαλιστική και προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα πρόταση, και όχι «ιδεοληπτική», όπως ισχυρίζονταν ορισμένοι. Θα μπορούσε η κυβέρνηση, αν δεν ήθελε ή δεν τολμούσε να το κάνει επίσημα, να προχωρούσε σε «ανοίγματα» χωρίς επίσημες δηλώσεις, δηλαδή να έκανε «τα κλειστά μάτια», όπως ακριβώς έκαναν και κάνουν οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών, με εξαίρεση (τις τελευταίες εβδομάδες) την ακροδεξιά κυβέρνηση της Ουγγαρίας. Δεν το έκανε.
Δεν καταλάβαιναν, αλήθεια, το λόγο για τον οποίον η ΕΕ ενέκρινε ήδη από τις 18 Ιουνίου κονδύλια προς την ΠΓΔΜ και τη Σερβία με σκοπό την παροχή τριήμερης φιλοξενίας στις δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες που έμελλε να διασχίσουν την επικράτεια τους; Έλληνας είναι ο αρμόδιος επίτροπος, ούτε γνώση ξένης γλώσσας χρειάζονταν για να πάρουν τις σχετικές πληροφορίες. Τι πιο λογικό από το να ερχόταν σε ανεπίσημη επαφή με τις κυβερνήσεις της ΠΓΔΜ και της Σερβίας, για να συμφωνήσουν άτυπα και να αφήσουν την υπόθεση αυτή σε έμπειρες οργανώσεις υποστήριξης προσφύγων; Νομίζουν ότι δεν το έκαναν αυτό οι κυβερνήσεις της Ιταλίας, της Αυστρίας, της Τσεχίας;
Αυτοί όμως τα ξέρουν όλα, όπως απάντησα στη φίλη μου Δ. Κι εγώ, γνωρίζοντας πόσα ξέρουν στην πραγματικότητα, προσπαθούσα μέσα από συζητήσεις με παλιούς συντρόφους να δώσω όσες πληροφορίες είχα και όσες προτάσεις μπορούσα να κάνω, ελπίζοντας ότι αυτοί με τη σειρά τους θα χρησιμοποιούσαν τις δικές τους προσβάσεις στην κυβέρνηση, και θα είχαν τη δυνατότητα να την πείσουν ότι είναι αναγκαία και εφικτή η εφαρμογή μιας άλλης πολιτικής στον τομέα αυτό, όπου η λέξη «ανθρωπιστική κρίση» δεν αρκεί για να περιγράψει την κατάσταση. Όμως, τίποτε δεν άλλαξε, οι θάνατοι στα νερά του Αιγαίου συνεχίζονταν, η απελπισία στα λιμάνια και στους δρόμους αυξανόταν, και μόνον οι αυτάρεσκες δηλώσεις των κυβερνώντων ανταγωνίζονταν σε αριθμό, μέγεθος και ένταση τους θανάτους και την απελπισία.
Δεν έγραψα τίποτε γι’ αυτά, ώστε να μη χρησιμοποιηθεί, ίσως, μια δημοσίευσή μου προς αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που άτυπα είχε χαραχτεί από τις εμπλεκόμενες χώρες της Ευρώπης. Παρόλα αυτά το έκανε δυστυχώς η κυβέρνηση όταν άλλαξε τη διαδρομή του πλοίου από τη Κω λέγοντας ότι η αποβίβαση στη Θεσσαλονίκη ενείχε τον κίνδυνο να κατηγορηθούμε ότι παραβιάζουμε ευρωπαϊκές συμβάσεις!
Σήμερα, γράφω γι’ αυτά, καθώς η Γερμανία (στην οποία έχουν φτάσει αυτή τη χρονιά ήδη 450.000 πρόσφυγες, και επίσημα αναμένεται να ανέλθουν στις 800.000 μέχρι το τέλος του έτους) ανακοίνωσε -επίσημα πια!- ότι αναστέλλει το Δουβλίνο 2. Θα καταλάβουν έστω τώρα στην κυβέρνηση, ποιο είναι το δικό τους καθήκον;
