kozanitvbanner1363x131pix

banner 728x90 PJC 4

b834pix

ecofloor230

ΤΕΝΤΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 1

pantelidisGIF834pix

asepop 2021 a

artinhouse2

garden hall banner1

musicart834pix

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα

noisi1

Η ρωσική επανάσταση, η αποκήρυξη των χρεών, ο πόλεμος κι η ειρήνη

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα Εκατό χρόνια από τη ρωσική επανάσταση και την αποκήρυξη των χρεών-Δεύτερη από έξι συνέχειες.

Στις αρχές 1918, η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση ανέ­στει­λε την απο­πλη­ρω­μή του εξω­τε­ρι­κού χρέ­ους και, αρχές Φλε­βά­ρη 1918, απο­φά­σι­σε την απο­κή­ρυ­ξη όλων των τσα­ρι­κών χρεών καθώς και των χρεών που, με­τα­ξύ Φλε­βά­ρη και Νο­έμ­βρη 1917, είχε συ­νά­ψει η προ­σω­ρι­νή κυ­βέρ­νη­ση για να συ­νε­χί­σει τον πό­λε­μο. Ταυ­τό­χρο­να απο­φά­σι­σε να απαλ­λο­τριώ­σει όλα τα υπάρ­χο­ντα των ξένων κε­φα­λαιο­κρα­τών στη Ρωσία για να τα απο­δώ­σει και πάλι στην εθνι­κή πε­ριου­σία. Απο­κη­ρύσ­σο­ντας τα χρέη, η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση έθετε σε εφαρ­μο­γή την από­φα­ση που είχε λη­φθεί το 1905 από το σο­βιέτ της Αγίας Πε­τρού­πο­λης και τα διά­φο­ρα κόμ­μα­τα που το στή­ρι­ζαν. Αυτό προ­κά­λε­σε την ομό­φω­νη δια­μαρ­τυ­ρία των πρω­τευου­σών των συμ­μά­χων με­γά­λων δυ­νά­με­ων.

Διά­ταγ­μα περί Ει­ρή­νης
Η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση πρό­τει­νε ει­ρή­νη χωρίς προ­σάρ­τη­ση και χωρίς αντι­σταθ­μί­σμα­τα/επα­νορ­θώ­σεις. Πρό­σθε­τε την εφαρ­μο­γή του δι­καιώ­μα­τος αυ­το­προσ­διο­ρι­σμού των λαών. Επρό­κει­το για την εφαρ­μο­γή αρχών τε­λεί­ως και­νο­τό­μων ή επα­να­στα­τι­κών στις σχέ­σεις με­τα­ξύ των Κρα­τών. Απο­δεί­χτη­κε πως η πο­λι­τι­κή αυτή της σο­βιε­τι­κής κυ­βέρ­νη­σης εμπό­δι­σε και ταυ­τό­χρο­να επη­ρέ­α­σε εκεί­νη του προ­έ­δρου Γού­ντρο­ου Γουίλ­σον |13| ο οποί­ος είχε κα­τα­στή­σει την αυ­το­διά­θε­ση των λαών κε­ντρι­κό στοι­χείο της εξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής των ΗΠΑ |14|.Τα κί­νη­τρα των μπολ­σε­βί­κων και εκεί­να της κυ­βέρ­νη­σης των ΗΠΑ ήταν σί­γου­ρα δια­φο­ρε­τι­κά. Οι ΗΠΑ που δεν είχαν ση­μα­ντι­κές αποι­κί­ες είχαν κάθε συμ­φέ­ρον να απο­δυ­να­μώ­σουν την βρε­τα­νι­κή και την γερ­μα­νι­κή αυ­το­κρα­το­ρία, και τις αποι­κιο­κρα­τι­κές δυ­νά­μεις που ήταν το Βέλ­γιο, η Γαλ­λία, οι Κάτω Χώρες… ώστε να κα­τα­λά­βουν την θέση τους εφαρ­μό­ζο­ντας άλλες με­θό­δους.
Το κα­λύ­τε­ρο δι­πλω­μα­τι­κό και αν­θρω­πι­στι­κό επι­χεί­ρη­μα ήταν το δι­καί­ω­μα στην αυ­το­διά­θε­ση των λαών της Αφρι­κής, της Κα­ραϊ­βι­κής, της Ασίας που βρί­σκο­νταν ακόμη υπό αποι­κια­κό ζυγό. Για τους μπολ­σε­βί­κους, το θέμα ήταν να μπει τέλος στην τσα­ρι­κή αυ­το­κρα­το­ρία την οποία κα­τήγ­γει­λαν ως φυ­λα­κή των λαών.Το αί­τη­μα για ει­ρή­νη απο­τε­λού­σε ένα από τα θε­με­λιώ­δη αίτια που είχαν προ­κα­λέ­σει τον επα­να­στα­τι­κό ξε­ση­κω­μό του 1917. Η συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των Ρώσων στρα­τιω­τών αρ­νού­νταν την συ­νέ­χι­ση του πο­λέ­μου. Ήταν σχε­δόν εξ ολο­κλή­ρου χω­ρι­κοί που ήθε­λαν να επι­στρέ­ψουν στις οι­κο­γέ­νειές τους και να δου­λέ­ψουν την γη. Επί­σης, εδώ και πολλά χρό­νια, αρ­κε­τά πριν το ξέ­σπα­σμα του πο­λέ­μου, στα πλαί­σια της σο­σια­λι­στι­κής διε­θνούς της οποί­ας ήταν μέλη ως την προ­δο­σία του 1914, οι μπολ­σε­βί­κοι ήταν αντί­θε­τοι στην πο­λι­τι­κή προ­ε­τοι­μα­σί­ας του πο­λέ­μου, δη­λώ­νο­ντας ότι χρειά­ζο­νταν κοι­νός αγώ­νας για να τεθεί τέλος στον κα­πι­τα­λι­σμό και το ιμπε­ρια­λι­στι­κό του στά­διο καθώς και στις αποι­κια­κές κτή­σεις του.Για να εφαρ­μό­σει πρα­κτι­κά αυτόν τον προ­σα­να­το­λι­σμό, η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση ήταν ανα­γκα­σμέ­νη να ξε­κι­νή­σει χω­ρι­στές δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με το Βε­ρο­λί­νο και τους συμ­μά­χους του διότι, το 1917, Λον­δί­νο, Πα­ρί­σι και Ουά­σιγ­κτον ήθε­λαν να συ­νε­χί­σουν τον πό­λε­μο. Η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση προ­σπά­θη­σε πράγ­μα­τι να οδη­γή­σει αυτές τις σύμ­μα­χες πρω­τεύ­ου­σες στο τρα­πέ­ζι των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων αλλά χωρίς επι­τυ­χία. Αφού υπέ­γρα­ψε ανα­κω­χή με τη γερ­μα­νι­κή αυ­το­κρα­το­ρία στα μέσα Δε­κέμ­βρη 1917, κα­θυ­στέ­ρη­σε τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με το Βε­ρο­λί­νο επί πέντε μήνες. Ήλ­πι­ζε να δει πολ­λούς λαούς της Ευ­ρώ­πης, και κατά πρώ­τον τον γερ­μα­νι­κό λαό, να ξε­ση­κώ­νο­νται ενα­ντί­ον των κυ­βερ­νή­σε­ών τους για να επι­τύ­χουν την ει­ρή­νη. Ήλ­πι­ζε επί­σης μά­ταια ότι ο πρό­ε­δρος Γουίλ­σον θα πα­ρεί­χε στή­ρι­ξη στην σο­βιε­τι­κή Ρωσία απέ­να­ντι στην Γερ­μα­νία |15|.Ήθελε επί­σης να απο­δεί­ξει στη διε­θνή κοινή γνώμη ότι επι­θυ­μού­σε μια γε­νι­κή ει­ρή­νη, τόσο στην Δύση όσο και στην Ανα­το­λή, κι ότι μόνον ως τε­λευ­ταία λύση θα κα­τέ­λη­γε να υπο­γρά­ψει ξε­χω­ρι­στή ει­ρή­νη με το Βε­ρο­λί­νο.Από τον Δε­κέμ­βρη του 1917, η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση άρ­χι­σε να δη­μο­σιεύ­ει πολλά απόρ­ρη­τα έγ­γρα­φα που έδει­χναν πώς οι με­γά­λες ευ­ρω­παϊ­κές δυ­νά­μεις ετοι­μά­ζο­νταν να μοι­ρα­στούν επι­κρά­τειες και λαούς πε­ρι­φρο­νώ­ντας το δι­καί­ω­μα στην αυ­το­διά­θε­σή τους. Επρό­κει­το ει­δι­κό­τε­ρα για μια συμ­φω­νία με­τα­ξύ Πα­ρι­σιού, Λον­δί­νου και Μό­σχας, που είχε συ­να­φθεί το 1915 και πρό­βλε­πε ότι, μετά τη νίκη, η τσα­ρι­κή αυ­το­κρα­το­ρία θα είχε το δι­καί­ω­μα να πάρει την Κων­στα­ντι­νού­πο­λη, η Γαλ­λία θα ανα­κτού­σε την Αλ­σα­τία και την Λωρ­ραί­νη και το Λον­δί­νο θα μπο­ρού­σε να πάρει τον έλεγ­χο της Περ­σί­ας |16|.Αρχές Μαρ­τί­ου 1918, η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση υπέ­γρα­φε το σύμ­φω­νο του Μπρεστ-Λι­τόφσκ με το Βε­ρο­λί­νο. Το τί­μη­μα ήταν ιδιαί­τε­ρα υψηλό, καθώς η γερ­μα­νι­κή αυ­το­κρα­το­ρία έπαιρ­νε ένα με­γά­λο τμήμα των δυ­τι­κών εδα­φών της ρω­σι­κής αυ­το­κρα­το­ρί­ας: ένα τμήμα των χωρών της Βαλ­τι­κής, ένα τμήμα της Πο­λω­νί­ας και της Ου­κρα­νί­ας. Εν ολί­γοις, η συν­θή­κη αυτή ακρω­τη­ρί­α­ζε την Ρωσία κατά 26 % του πλη­θυ­σμού της, 27 % της καλ­λιερ­γού­με­νης γης της, 75 % της πα­ρα­γω­γής της σε ατσά­λι και σί­δη­ρο. 
 
2018 01 16 01 map01
 
Η επέμ­βα­ση των συμ­μα­χι­κών δυ­νά­με­ων ενα­ντί­ον της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας
 
Το κά­λε­σμα της σο­βιε­τι­κής κυ­βέρ­νη­σης για επα­νά­στα­ση σε ολό­κλη­ρο τον κόσμο, σε συν­δυα­σμό με την θέ­λη­σή της να βάλει τέλος στον πό­λε­μο, να απο­κη­ρύ­ξει τα χρέη που απαι­τού­σαν οι συμ­μα­χι­κές δυ­νά­μεις και να εφαρ­μό­σει μέτρα εθνι­κο­ποί­η­σης οδή­γη­σε τους δυ­τι­κούς ηγέ­τες να ξε­κι­νή­σουν μα­ζι­κή επί­θε­ση κατά της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας με σκοπό την ανα­τρο­πή της επα­να­στα­τι­κής κυ­βέρ­νη­σης και την απο­κα­τά­στα­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής τάξης. Η ξένη επέμ­βα­ση ξε­κί­νη­σε το κα­λο­καί­ρι του 1918 και τε­λεί­ω­σε τέλη 1920, όταν οι δυ­τι­κές πρω­τεύ­ου­σες δια­πί­στω­σαν την απο­τυ­χία τους και ανα­γκά­στη­καν να ανα­γνω­ρί­σουν πως η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση και ο Κόκ­κι­νος Στρα­τός είχαν ανα­λά­βει τον έλεγ­χο της επι­κρά­τειας. 14 χώρες συμ­με­τεί­χαν με στρα­τιω­τι­κές δυ­νά­μεις σε αυτήν την επί­θε­ση. Η Γαλ­λία έστει­λε 12.000 στρα­τιώ­τες (στην Μαύρη Θά­λασ­σα και στο Βορρά), το Λον­δί­νο έστει­λε 40.000 (κατά κύριο λόγο στο Βορρά), η Ια­πω­νία 70.000 (στη Σι­βη­ρία), η Ουά­σιγ­κτον, 13.000 (στο Βορρά μαζί με τους Βρε­τα­νούς και τους Γάλ­λους), οι Πο­λω­νοί 12.000 (στη Σι­βη­ρία και το Μούρ­μανσκ), η Ελ­λά­δα 23.000 (στη Μαύρη Θά­λασ­σα), ο Κα­να­δάς 5.300 |17|. Ση­μειω­τέ­ον ότι η ια­πω­νι­κή επέμ­βα­ση πα­ρα­τά­θη­κε ως τον Οκτώ­βρη του 1922. Σύμ­φω­να με τον Γουίν­στον Τσώρ­τσιλ, υπουρ­γό πο­λέ­μου της βρε­τα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης, τα συμ­μα­χι­κά ξένα στρα­τεύ­μα­τα έφθα­ναν τους 180.000 στρα­τιώ­τες. 2018 01 16 02 Vladivostok 1918
 
Πα­ρέ­λα­ση συμ­μα­χι­κών στρα­τευ­μά­των στο Βλα­δι­βο­στόκ, το 1918
Η γαλ­λι­κή κυ­βέρ­νη­ση ήταν η πιο βίαια αντί­θε­τη προς την σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση και, αυτό, από την αρχή. Πολ­λοί είναι οι λόγοι που εξη­γούν την αντί­θε­ση αυτή: 1. φο­βό­ταν την επέ­κτα­ση στην Γαλ­λία του επα­να­στα­τι­κού κι­νή­μα­τος που είχε ξε­κι­νή­σει ο ρω­σι­κός λαός καθώς η αντί­θε­ση στη συ­νέ­χι­ση του πο­λέ­μου ήταν έντο­νη στον γαλ­λι­κό πλη­θυ­σμό, 2. Η σο­βιε­τι­κή από­φα­ση απο­κή­ρυ­ξης του χρέ­ους επη­ρέ­α­ζε την Γαλ­λία πε­ρισ­σό­τε­ρο από κάθε άλλη χώρα, δε­δο­μέ­νου ότι τα ρω­σι­κά δά­νεια είχαν εκ­δο­θεί στο Πα­ρί­σι και κα­τέ­χο­νταν στην πλειο­ψη­φία τους, στην Γαλ­λία.Απο­δεί­χτη­κε ότι η γαλ­λι­κή κυ­βέρ­νη­ση, το 1917, είχε ξε­κι­νή­σει μυ­στι­κές συ­ζη­τή­σεις με το Βε­ρο­λί­νο για να κα­τα­λή­ξει σε συμ­φω­νία ει­ρή­νης που πρό­βλε­πε να επι­τρα­πεί στην γερ­μα­νι­κή αυ­το­κρα­το­ρία να επε­κτα­θεί προς Ανα­το­λάς, σε βάρος της επα­να­στα­τι­κής Ρω­σί­ας, υπό τον όρο να επι­στρέ­φο­νταν στην Γαλ­λία η Αλ­σα­τία και η Λωρ­ραί­νη. Η άρ­νη­ση του Βε­ρο­λί­νου να κάνει αυτήν την πα­ρα­χώ­ρη­ση στο Πα­ρί­σι έθεσε τέλος σε αυτές τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις |18|.Η ανα­κω­χή της 11ης Νο­εμ­βρί­ου 1918 που υπο­γρά­φτη­κε με­τα­ξύ των δυ­τι­κών πρω­τευου­σών και του Βε­ρο­λί­νου πρό­βλε­πε την προ­σω­ρι­νή πα­ρα­μο­νή των γερ­μα­νι­κών στρα­τευ­μά­των στα «ρω­σι­κά» εδάφη που κα­τεί­χαν. Βάσει του άρ­θρου 12 της ανα­κω­χής, η Γερ­μα­νία έπρε­πε να εγκα­τα­λεί­ψει όλα τα πα­λαιά ρω­σι­κά εδάφη «μόλις οι Σύμ­μα­χοι κρί­νουν πως η στιγ­μή είναι κα­τάλ­λη­λη, εν όψει της εσω­τε­ρι­κής κα­τά­στα­σης στα εν λόγω εδάφη» |19|.Ο στό­χος ήταν να επι­τρα­πεί στον αυ­το­κρα­το­ρι­κό στρα­τό να εμπο­δί­σει την σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση να ανα­κτή­σει γρή­γο­ρα τον έλεγ­χο των εδα­φών που είχαν πα­ρα­χω­ρη­θεί στην Γερ­μα­νία με το σύμ­φω­νο του Μπρεστ-Λι­τόφσκ. Η ιδέα των Συμ­μά­χων ήταν να επι­τρα­πεί στις αντι-μπολ­σε­βί­κι­κες δυ­νά­μεις να πά­ρουν τον έλεγ­χο των εδα­φών αυτών και να τα κα­τα­στή­σουν προ­γε­φύ­ρω­μα για την ανα­τρο­πή της κυ­βέρ­νη­σης.Ο Βρε­τα­νός ιστο­ρι­κός E. H. Carr δεί­χνει πόσο λίγο δη­μο­φι­λής ήταν η επέμ­βα­ση κατά της Σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας: «Όταν οι σύμ­μα­χοι πο­λι­τι­κοί ηγέ­τες συ­γκε­ντρώ­θη­καν στο Πα­ρί­σι για την Διά­σκε­ψη για την Ει­ρή­νη, τον Ια­νουά­ριο του 1919, συ­ζή­τη­σαν σχε­τι­κά με την κα­το­χή της Ρω­σί­ας από τα συμ­μα­χι­κά στρα­τεύ­μα­τα. Ο Βρε­τα­νός πρω­θυ­πουρ­γός, Λόυντ Τζωρτζ, δή­λω­σε στους ομο­λό­γους του ότι «αν επι­χει­ρού­σε τώρα να στεί­λει μια χι­λιά­δα βρε­τα­νών στρα­τιω­τών για κα­το­χή της Ρω­σί­ας, οι στρα­τιώ­τες θα στα­σί­α­ζαν» και ότι «αν επι­χει­ρού­σε στρα­τιω­τι­κή εκ­στρα­τεία κατά των μπολ­σε­βί­κων, η Αγ­γλία θα γί­νο­νταν μπολ­σε­βί­κι­κη». Ο Λόυντ Τζωρτζ, όπως το συ­νή­θι­ζε, επι­χει­ρού­σε να εντυ­πω­σιά­σει τα πνεύ­μα­τα αλλά, συγ­χρό­νως, η διαί­σθη­σή του αντι­λαμ­βά­νο­νταν ορθά τα συμ­πτώ­μα­τα. Στις αρχές του 1919, ξέ­σπα­σαν σο­βα­ρές ανταρ­σί­ες στον γαλ­λι­κό στόλο και στις στρα­τιω­τι­κές μο­νά­δες που είχαν κάνει από­βα­ση στην Οδησ­σό καθώς και σε άλλα λι­μά­νια της Μαύ­ρης Θά­λασ­σας. Αρχές Απρί­λη, υπο­χώ­ρη­σαν εσπευ­σμέ­να. Όσο για τις πο­λυ­ε­θνι­κές δυ­νά­μεις υπό αγ­γλι­κή διοί­κη­ση στο μέ­τω­πο του Αρ­χαγ­γέλσκ, ο επι­κε­φα­λής των στρα­τιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων στο αγ­γλι­κό υπουρ­γείο πο­λέ­μου γνω­στο­ποί­η­σε ότι το ηθικό τους ήταν "τόσο χα­μη­λό που ήταν εύ­κο­λη λεία για την προ­πα­γάν­δα των μπολ­σε­βί­κων, που ήταν πολύ έντο­νη και υπό­γεια, και που ο εχθρός δια­δί­δει με όλο και με­γα­λύ­τε­ρη ενέρ­γεια και τα­λέ­ντο." Πολύ αρ­γό­τε­ρα, επί­ση­μες αμε­ρι­κα­νι­κές εκ­θέ­σεις απο­κά­λυ­ψαν τις λε­πτο­μέ­ρειες της κα­τά­στα­σης. Την 1η Μαρ­τί­ου 1919, ξέ­σπα­σε ανταρ­σία στις γαλ­λι­κές δυ­νά­μεις που είχαν λάβει δια­τα­γή να κα­τευ­θυν­θούν στο μέ­τω­πο. Με­ρι­κές μέρες νω­ρί­τε­ρα, ένας βρε­τα­νι­κός λόχος πε­ζι­κού «αρ­νή­θη­κε να πάει στο μέ­τω­πο». Λίγο αρ­γό­τε­ρα, ένας αμε­ρι­κα­νι­κός λόχος «αρ­νή­θη­κε για ένα διά­στη­μα να επι­στρέ­ψει στο μέ­τω­πο». Μπρο­στά στα γε­γο­νό­τα αυτά, η βρε­τα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση απο­φά­σι­σε τον Μάρτη του 1919 να εγκα­τα­λεί­ψει τον Βορρά της Ρω­σί­ας – ανα­χώ­ρη­ση που ολο­κλη­ρώ­θη­κε μόνο μετά από έξι μήνες.» |20|
 
2018 01 16 03 map03
 
Δυ­τι­κές στρα­τιω­τι­κές επεμ­βά­σεις στα Δυ­τι­κά της Ρω­σί­ας, το 1919 και το 1920
 
Ο Γουίν­στον Τσώρ­τσιλ ήταν από τα κύρια γε­ρά­κια του δυ­τι­κού στρα­το­πέ­δου. Επω­φε­λού­με­νος της απου­σί­ας του Λόυντ Τζωρτζ και του προ­έ­δρου των ΗΠΑ, σε μια διά­σκε­ψη κο­ρυ­φής που έλαβε χώρα στο Πα­ρί­σι στις 19 Φε­βρουα­ρί­ου 1919, ο Τσώρ­τσιλ πα­ρε­νέ­βη για να πεί­σει τις άλλες κυ­βερ­νή­σεις να συ­μπλη­ρώ­σουν την επέμ­βα­σή τους με άμεση στή­ρι­ξη των δυ­νά­με­ων των Λευ­κών Ρώσων στρα­τη­γών, πρό­τει­νε να τους στεί­λουν «εθε­λο­ντές, τε­χνι­κούς όπλων, πυ­ρο­μα­χι­κά, τανκς, αε­ρο­πλά­να, κλπ.» και να «εξο­πλί­σουν τις αντι-μπολ­σε­βί­κι­κες δυ­νά­μεις» |21|.Οι Σύμ­μα­χοι προ­σπά­θη­σαν να πεί­σουν τις νέες γερ­μα­νι­κές αρχές (υπέρ της Δύσης) να συμ­με­τέ­χουν στην δράση κατά της μπολ­σε­βί­κι­κης Ρω­σί­ας. Παρά την πολύ έντο­νη πίεση των δυ­τι­κών πρω­τευου­σών, τον Οκτώ­βρη του 1919, το Reichstag, το γερ­μα­νι­κό κοι­νο­βού­λιο, όπου οι σο­σια­λι­στές (SPD) και οι φι­λε­λεύ­θε­ροι απο­τε­λού­σαν την πλειο­ψη­φία, ψή­φι­σε ομό­φω­να κατά της προ­σχώ­ρη­σης της Γερ­μα­νί­ας στον απο­κλει­σμό που είχαν απο­φα­σί­σει οι Σύμ­μα­χοι κατά της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας. Για ολο­κλη­ρω­μέ­νη ει­κό­να, πρέ­πει να προ­σθέ­σου­με ότι, συγ­χρό­νως, Γερ­μα­νοί στρα­τη­γοί όπως ο Λού­ντε­ντορφ και, ει­δι­κά, ο Von der Goltz που διοι­κού­σε τα τε­λευ­ταία ορ­γα­νω­μέ­να κα­τά­λοι­πα της πάλαι ποτέ αυ­το­κρα­το­ρι­κής στρα­τιάς, στή­ρι­ζαν στρα­τιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις Ανα­το­λι­κά, για να βοη­θή­σουν τους Λευ­κούς Ρώ­σους στρα­τη­γούς κατά των μπολ­σε­βί­κων. Το πραγ­μα­το­ποιού­σαν με την υπο­στή­ρι­ξη των δυ­τι­κών πρω­τευου­σών |22|.Είναι προ­φα­νές ότι τόσο οι δυ­τι­κές κυ­βερ­νή­σεις όσο και εκεί­νες των κε­ντρι­κών δυ­νά­με­ων που είχαν ητ­τη­θεί (γερ­μα­νι­κή αυ­το­κρα­το­ρία και Αυ­στρο-Ουγ­γα­ρία) φο­βό­νταν την επέ­κτα­ση της επα­νά­στα­σης στις χώρες τους. Σε ένα απόρ­ρη­το έγ­γρα­φο, ο Λόυντ Τζωρτζ έγρα­φε στις αρχές του 1919: «Ολό­κλη­ρη η Ευ­ρώ­πη έχει κα­τα­κτη­θεί από το επα­να­στα­τι­κό πνεύ­μα. Με­τα­ξύ των ερ­γα­τών υπάρ­χει ένα βαθύ αί­σθη­μα, όχι μόνο δυ­σα­ρέ­σκειας αλλά και οργής και αγα­νά­κτη­σης κατά των προ­πο­λε­μι­κών συν­θη­κών. Η κα­θε­στη­κυία τάξη αμ­φι­σβη­τεί­ται από πο­λι­τι­κής, κοι­νω­νι­κής, οι­κο­νο­μι­κής πλευ­ράς από τις μάζες του πλη­θυ­σμού, απ’ά­κρη σ’ά­κρη της Ευ­ρώ­πης» |23|. Ο φόβος αυτός της επα­νά­στα­σης δεν ήταν φα­ντα­στι­κός και εξη­γεί σε με­γά­λο βαθμό τη βία της επί­θε­σης κατά της Ρω­σί­ας των μπολ­σε­βί­κων.Η ξένη επέμ­βα­ση στή­ρι­ξε τις επι­θέ­σεις των Λευ­κών Ρώσων στρα­τη­γών και πα­ρά­τει­νε τον εμ­φύ­λιο πό­λε­μο που ήταν φο­νι­κό­τα­τος (προ­κά­λε­σε πε­ρισ­σό­τε­ρους νε­κρούς απ’ό,τι ο πα­γκό­σμιος πό­λε­μος στην Ρωσία |24|).Το κό­στος της ξένης επέμ­βα­σης, σε αν­θρώ­πι­νες ζωές και σε υλι­κές κα­τα­στρο­φές ήταν ση­μα­ντι­κό­τα­το και η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση απαί­τη­σε αρ­γό­τε­ρα το θέμα αυτό να λη­φθεί υπόψη στις διε­θνείς δια­πραγ­μα­τεύ­σεις σχε­τι­κά με την απο­κή­ρυ­ξη του χρέ­ους (βλ. πα­ρα­κά­τω).
 
Ο οι­κο­νο­μι­κός και χρη­μα­το­οι­κο­νο­μι­κός απο­κλει­σμός της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας, ο απο­κλει­σμός του ρω­σι­κού χρυ­σού
 
Από το 1918, η σο­βιε­τι­κή Ρωσία απο­τέ­λε­σε αντι­κεί­με­νο απο­κλει­σμού από πλευ­ράς των συμ­μα­χι­κών δυ­νά­με­ων. Η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση ήταν έτοι­μη να πλη­ρώ­σει σε χρυσό την ει­σα­γω­γή αγα­θών που της ήταν απο­λύ­τως απα­ραί­τη­τα. Όμως καμία από τις με­γά­λες τρά­πε­ζες και καμία κυ­βέρ­νη­ση στον κόσμο δεν μπο­ρού­σε τότε να δε­χθεί τον σο­βιε­τι­κό χρυσό χωρίς να έλθει σε άμεση σύ­γκρου­ση με τις συμ­μα­χι­κές κυ­βερ­νή­σεις. Πράγ­μα­τι, Πα­ρί­σι, Λον­δί­νο, Ουά­σιγ­κτον, Βρυ­ξέλ­λες,… θε­ω­ρού­σαν πως ο ρω­σι­κός χρυ­σός έπρε­πε να πε­ριέλ­θει σε αυτές ως απο­ζη­μί­ω­ση των κε­φα­λαιο­κρα­τών των οποί­ων η πε­ριου­σία είχε απαλ­λο­τριω­θεί στην Ρωσία και ως απο­πλη­ρω­μή των χρεών. Αυτό ήταν ένα πολύ ση­μα­ντι­κό εμπό­διο για το σο­βιε­τι­κό εμπό­ριο. Στις ΗΠΑ, κάθε πρό­σω­πο ή επι­χεί­ρη­ση που επι­θυ­μού­σε να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει συ­ναλ­λα­γή με χρυσό ή να μπει στην χώρα με χρυσό έπρε­πε να κάνει την ακό­λου­θη δή­λω­ση: «Ο κά­τω­θι υπο­γε­γραμ­μέ­νος, ιδιο­κτή­της με­ρι­δί­ου χρυ­σού … δη­λώ­νω και εγ­γυώ­μαι δια της πα­ρού­σας ότι ο χρυ­σός αυτός δεν είναι μπολ­σε­βί­κι­κης προ­έ­λευ­σης και δεν υπήρ­ξε ποτέ στην κα­το­χή της λε­γό­με­νης μπολ­σε­βί­κι­κης Κυ­βέρ­νη­σης της Ρω­σί­ας. Ο κά­τω­θι υπο­γε­γραμ­μέ­νος, επί­σης, …. εγ­γυώ­μαι για πάντα, στις ΗΠΑ, χωρίς κα­νέ­ναν πε­ριο­ρι­σμό ή επι­φύ­λα­ξη, το δι­καί­ω­μα επί του εν λόγω χρυ­σού.» |25|.Πρέ­πει να προ­σθέ­σου­με ότι μετά την πα­ρά­δο­ση της Γερ­μα­νί­ας, τον Νο­έμ­βρη του 1918, η Γαλ­λία πέ­τυ­χε να ανα­κτή­σει τα ση­μα­ντι­κά λύτρα σε χρυσό που το Βε­ρο­λί­νο είχε λάβει σε εφαρ­μο­γή της συν­θή­κης ει­ρή­νης του Μπρεστ-Λι­τόφσκ που είχε υπο­γρα­φεί το Μάρτη του 1918 |26|.Η Γαλ­λία αρ­νού­νταν να επι­στρέ­ψει αυτόν τον χρυσό στη Ρωσία, θε­ω­ρώ­ντας ότι επρό­κει­το για ένα τμήμα των επα­νορ­θώ­σε­ων που η Γερ­μα­νία έπρε­πε να κα­τα­βάλ­λει στο Πα­ρί­σι. Ση­μειω­τέ­ον ότι ο απο­κλει­σμός του ρω­σι­κού χρυ­σού συ­νε­χί­στη­κε εν μέρει επί πολλά χρό­νια. Με αυτόν τον τρόπο κα­τά­φε­ρε η Γαλ­λία, το 1928, να πεί­σει τις αρχές της Ουά­σιγ­κτον να απα­γο­ρεύ­σουν πλη­ρω­μή σε ρω­σι­κό χρυσό μιας σύμ­βα­σης με­τα­ξύ της Ρω­σί­ας και μιας ιδιω­τι­κής εται­ρεί­ας των ΗΠΑ.
 
4. Η ρω­σι­κή επα­νά­στα­ση, το δι­καί­ω­μα αυ­το­διά­θε­σης των λαών και η απο­κή­ρυ­ξη των χρεών
 
Η συν­θή­κη των Βερ­σαλ­λιών υπο­γρά­φε­ται τε­λι­κά στις 28 Ιου­νί­ου 1919, χωρίς την συμ­με­το­χή της Σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας. Όμως, η Συν­θή­κη των Βερ­σαλ­λιών ακύ­ρω­νε το Σύμ­φω­νο του Μπρεστ-Λι­τόφσκ. Βάσει του άρ­θρου 116 της συν­θή­κης των Βερ­σαλ­λιών, η Ρωσία μπο­ρού­σε να ζη­τή­σει απο­ζη­μιώ­σεις από την Γερ­μα­νία. Πράγ­μα που δεν έκανε, καθώς ήθελε να δια­τη­ρή­σει συ­νο­χή με την θέση της υπέρ μιας ει­ρή­νης χωρίς προ­σάρ­τη­ση και χωρίς αί­τη­μα απο­ζη­μί­ω­σης. Κατά κά­ποιον τρόπο, αυτό που είχε ση­μα­σία για κεί­νην ήταν να κα­ταρ­γη­θεί το Σύμ­φω­νο του Μπρεστ-Λι­τόφσκ και να επι­στρα­φούν στους λαούς που είχαν λε­η­λα­τη­θεί (λαοί των Βαλ­τι­κών χωρών, της Πο­λω­νί­ας, της Ου­κρα­νί­ας, της Ρω­σί­ας,…) τα εδάφη που η Γερ­μα­νία είχε προ­σαρ­τή­σει τον Μάρτη του 1918, σύμ­φω­να με το δι­καί­ω­μα στην αυ­το­διά­θε­ση που υπε­ρα­σπί­ζο­νταν η νέα σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση.
 
Οι συν­θή­κες με τις δη­μο­κρα­τί­ες της Βαλ­τι­κής, την Πο­λω­νία, την Περ­σία, την Τουρ­κία…
 
Έτσι, το δι­καί­ω­μα αυτό το επι­κα­λού­νται τα πρώτα άρθρα κάθε συν­θή­κης ει­ρή­νης που υπέ­γρα­ψε η σο­βιε­τι­κή Ρωσία με τα νέα Κράτη της Βαλ­τι­κής, το 1920: την Εσθο­νία, στις 2 Φλε­βά­ρη, την Λι­θουα­νία, στις 12 Ιου­λί­ου, και την Λε­το­νία, στις 11 Αυ­γού­στου. Αυτές οι συν­θή­κες ει­ρή­νης μοιά­ζουν με­τα­ξύ τους και η ανε­ξαρ­τη­σία των Κρα­τών αυτών – που είχαν εν­σω­μα­τω­θεί δια της βίας στην τσα­ρι­κή αυ­το­κρα­το­ρία -δια­τρα­νώ­νε­ταιι συ­στη­μα­τι­κά στο πρώτο ή στο δεύ­τε­ρο άρθρο. Μέσα από τις συν­θή­κες αυτές, η Ρωσία δια­κη­ρύσ­σει την αντί­θε­σή της στην κυ­ριαρ­χία του χρη­μα­το­οι­κο­νο­μι­κού κε­φα­λαί­ου και την από­φα­σή της να απο­κη­ρύ­ξει τα τσα­ρι­κά χρέη. Πράγ­μα­τι, η συν­θή­κη που υπο­γρά­φε­ται στις 2 Φλε­βά­ρη με την Εσθο­νία ανα­φέ­ρει: «Η Εσθο­νία δεν θα φέρει κα­νέ­να τμήμα ευ­θύ­νης για τα χρέη και οποιεσ­δή­πο­τε άλλες υπο­χρε­ώ­σεις της Ρω­σί­ας (…).Όλες οι απαι­τή­σεις των πι­στω­τών της Ρω­σί­ας σχε­τι­κά με το τμήμα των χρεών που αφορά την Εσθο­νία πρέ­πει να απευ­θύ­νο­νται μόνον κατά της Ρω­σί­ας.» Πα­ρό­μοιες δια­τά­ξεις ένα­ντι της Λι­θουα­νί­ας και της Λε­το­νί­ας πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται στις συν­θή­κες που υπο­γρά­φτη­καν με τα Κράτη αυτά. Πέραν της επι­βε­βαί­ω­σης ότι οι λαοί δεν πρέ­πει να υπο­χρε­ώ­νο­νται να κα­τα­βάλ­λουν αθέ­μι­τα χρέη που συ­νά­φθη­καν στο όνομά τους αλλά όχι προς το συμ­φέ­ρον τους, η σο­βιε­τι­κή Ρωσία ανα­γνω­ρί­ζει έτσι τον ρόλο κα­τα­πιε­στή που έπαι­ξε η τσα­ρι­κή Ρωσία απέ­να­ντι στα μειο­νο­τι­κά έθνη που απο­τε­λού­σαν την αυ­το­κρα­το­ρία.
2018 01 16 04 signature01
Υπο­γρα­φή της Συν­θή­κης του Ταρ­τού με­τα­ξύ της Εσθο­νί­ας και της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας, εκ­προ­σω­πού­με­νης από τον Adolf Joffé, στις 2 Φλε­βά­ρη 1920.
Εφαρ­μό­ζο­ντας τις αρχές που δια­κη­ρύσ­σει, η σο­βιε­τι­κή Ρωσία προ­χω­ρά ακόμη πα­ρα­πέ­ρα. Σε αυτές τις συν­θή­κες ει­ρή­νης, δε­σμεύ­ε­ται να απο­δώ­σει στα κα­τα­πιε­σμέ­να έθνη της Βαλ­τι­κής τα αγαθά που είχε ιδιο­ποι­η­θεί το τσα­ρι­κό κα­θε­στώς (και ει­δι­κό­τε­ρα τα πο­λι­τι­στι­κά και ακα­δη­μαϊ­κά αγαθά όπως τα σχο­λεία, τις βι­βλιο­θή­κες, τα αρ­χεία, τα μου­σεία) καθώς και ατο­μι­κά αγαθά που είχαν απο­μα­κρυν­θεί από τα εδάφη της Βαλ­τι­κής κατά την διάρ­κεια του πρώ­του πα­γκό­σμιου πο­λέ­μου. Ως αντι­στάθ­μι­σμα για τις ζη­μί­ες που προ­κλή­θη­καν κατά την διάρ­κεια του πρώ­του πα­γκό­σμιου πο­λέ­μου στον οποίο συμ­με­τεί­χε η τσα­ρι­κή Ρωσία, η σο­βιε­τι­κή Ρωσία ανα­κοι­νώ­νει σε αυτές τις συν­θή­κες τη βού­λη­σή της να δώσει 15 εκα­τομ­μύ­ρια χρυσά ρού­βλια στην Εσθο­νία, 3 εκα­τομ­μύ­ρια χρυσά ρού­βλια στην Λι­θουα­νία και 4 εκα­τομ­μύ­ρια χρυσά ρού­βλια στην Λε­το­νία, καθώς και το δι­καί­ω­μα για τα τρία αυτά Κράτη να εκ­με­ταλ­λεύ­ο­νται τα ρω­σι­κά δάση που βρί­σκο­νται κοντά στα σύ­νο­ρά τους. Ενώ οι πι­στώ­σεις του ρω­σι­κού Κρά­τους επί των υπη­κό­ων των Κρα­τών της Βαλ­τι­κής με­τα­φέ­ρο­νται στις νέες ανε­ξάρ­τη­τες αρχές, οι συν­θή­κες ει­ρή­νης που υπο­γρά­φο­νται με την Λι­θουα­νία και την Λε­το­νία προσ­διο­ρί­ζουν ότι τα χρέη των μι­κρών αγρο­τι­κών ιδιο­κτη­τών προς τις πα­λιές ρω­σι­κές κτη­μα­τι­κές τρά­πε­ζες που έχουν πλέον εθνι­κο­ποι­η­θεί δεν με­τα­φέ­ρο­νται στις νέες κυ­βερ­νή­σεις αλλά «δια­γρά­φο­νται, απλά και ξά­στε­ρα». Οι δια­τά­ξεις αυτές επε­κτεί­νο­νται στους μι­κροϊ­διο­κτή­τες της Εσθο­νί­ας, δυ­νά­μει του άρ­θρου 13 της συν­θή­κης ει­ρή­νης που υπο­γρά­φτη­κε με την χώρα που προ­βλέ­πει ότι οι «απαλ­λα­γές, δι­καιώ­μα­τα ή ιδιαί­τε­ρα προ­νό­μια» που πα­ρέ­χο­νται στο νέο Κρά­τος που προ­έρ­χε­ται από την τσα­ρι­κή αυ­το­κρα­το­ρία ή στους πο­λί­τες του επε­κτεί­νο­νται άμεσα και στην Εσθο­νία ή τους πο­λί­τες της.Υπο­γρά­φο­ντας τις συν­θή­κες αυτές, η σο­βιε­τι­κή Ρωσία, ενώ εφάρ­μο­ζε τις αρχές που ήθελε να υπε­ρα­σπι­στεί, επι­ζη­τού­σε επί­σης να βγει από την απο­μό­νω­ση στην οποία την βύ­θι­σαν οι ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυ­νά­μεις από τις μέρες της Επα­νά­στα­σης του Οκτώ­βρη. Τα Κράτη της Βαλ­τι­κής είναι τα πρώτα που θα σπά­σουν τον απο­κλει­σμό που επι­βλή­θη­κε στην Ρωσία και αυτές οι συμ­φω­νί­ες ει­ρή­νης ανοί­γουν τον δρόμο για εμπο­ρι­κές ανταλ­λα­γές με­τα­ξύ των δια­φό­ρων μερών. Τον Μάρτη του 1921, μια πα­ρό­μοια συμ­φω­νία ει­ρή­νης υπο­γρά­φε­ται με­τα­ξύ Ρω­σί­ας, Ου­κρα­νί­ας και Λευ­κο­ρω­σί­ας, αφε­νός, και της Πο­λω­νί­ας, αφε­τέ­ρου. Το έγ­γρα­φο αυτό απαλ­λάσ­σει την Πο­λω­νία από κάθε ευ­θύ­νη σχε­τι­κά με τα χρέη που συ­νά­φθη­καν στο όνομά της από την τσα­ρι­κή αυ­το­κρα­το­ρία, προ­βλέ­πει την επι­στρο­φή των αγα­θών που είχε αρ­πά­ξει η τσα­ρι­κή Ρωσία καθώς και την κα­τα­βο­λή επα­νορ­θώ­σε­ων στην Πο­λω­νία, από την Ρωσία και την Ου­κρα­νία, ύψους 30 εκα­τομ­μυ­ρί­ων χρυ­σών ρου­βλί­ων. Η υπο­γρα­φή της συν­θή­κης αυτής είναι ακόμη πιο ση­μα­ντι­κή από αυτές των χωρών της Βαλ­τι­κής: η Πο­λω­νία είναι μια δύ­να­μη-κλει­δί για την απο­μό­νω­ση της Ρω­σί­ας που επε­δί­ω­καν οι συμ­μα­χι­κές κα­πι­τα­λι­στι­κές δυ­νά­μεις. 2018 01 16 05 poland
 
Η Πο­λω­νία μετά τον 1ο Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο
 
Το σύμ­φω­νο φι­λί­ας που υπο­γρά­φτη­κε με­τα­ξύ σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας και Περ­σί­ας, στις 26 Φε­βρουα­ρί­ου 1921, είναι ακόμη ένα δείγ­μα της θέ­λη­σης της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας να ευ­νο­ή­σει την χει­ρα­φέ­τη­ση των κα­τα­πιε­σμέ­νων μέσω του δι­καιώ­μα­τός τους στην αυ­το­διά­θε­ση. Με το σύμ­φω­νο αυτό, η Ρωσία δια­τρα­νώ­νει τη ρήξη με την "τυ­ραν­νι­κή πο­λι­τι­κή των αποι­κιο­κρα­τι­κών κυ­βερ­νή­σε­ων» της τσα­ρι­κής Ρω­σί­ας και πα­ραι­τεί­ται των εδα­φών και των οι­κο­νο­μι­κών συμ­φε­ρό­ντων που κα­τέ­χει στην Περ­σία. Από το πρώτο ήδη άρθρο του κει­μέ­νου αυτού, ανα­φέ­ρε­ται: «Το σύ­νο­λο των συν­θη­κών και συμ­βά­σε­ων που συ­νή­φθη­καν με­τα­ξύ Περ­σί­ας και τσα­ρι­κής Ρω­σί­ας, η οποία κα­τα­πά­τη­σε τα δι­καιώ­μα­τα του περ­σι­κού λαού, είναι άκυ­ρες.» Έπει­τα, το άρθρο 8 κα­ταγ­γέλ­λει σαφώς τα χρέη που αξιώ­νο­νταν από την Περ­σία από το τσα­ρι­κό κα­θε­στώς: η νέα ρω­σι­κή κυ­βέρ­νη­ση πα­ραι­τεί­ται της οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής του τσα­ρι­κού κα­θε­στώ­τος στην Ανα­το­λή «η οποία συ­νί­στα­το στον δα­νει­σμό χρη­μά­των στην περ­σι­κή κυ­βέρ­νη­ση, όχι με στόχο να συμ­με­τέ­χει στην οι­κο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη της χώρας αλλά με στό­χους πο­λι­τι­κής υπο­τα­γής" και, συ­νε­πώς, ακυ­ρώ­νει τις ρω­σι­κές αξιώ­σεις κατά της Περ­σί­ας.Με­ρι­κές εβδο­μά­δες αρ­γό­τε­ρα, η σο­βιε­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση πα­ραι­τεί­ται όλων των υπο­χρε­ώ­σε­ων, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των νο­μι­σμα­τι­κών, της Τουρ­κί­ας ένα­ντι της Ρω­σί­ας, δυ­νά­μει των συμ­φω­νιών που είχε υπο­γρά­ψει η τσα­ρι­κή κυ­βέρ­νη­ση |27|.
 
Με­τά­φρα­ση από τα γαλ­λι­κά: Christine Cooreman
 
Ση­μειώ­σεις:|13| Ο Τόμας Γού­ντρο­ου Γουίλ­σον (Thomas Woodrow Wilson), γεν­νή­θη­κε στο Staunton στις 28 Δε­κεμ­βρί­ου 1856 και πέ­θα­νε στην Ουά­σιγ­κτον στις 3 Φε­βρουα­ρί­ου 1924, και ήταν ο 24ος πρό­ε­δρος των ΗΠΑ. Εκλέ­χθη­κε για δυο συ­νε­χείς θη­τεί­ες, από το 1913 ως το 1921.
|14| Βλ. την δή­λω­ση του Γ. Γουίλ­σον, τον Φε­βρουά­ριο του 1918 « every territorial settlement in this war must be made in the interest and for the benefit of the population concerned, and not as part of any mere adjustment compromise of claims amongst rival states » (κάθε εδα­φι­κή ρύθ­μι­ση σε αυτόν τον πό­λε­μο πρέ­πει να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί προς το συμ­φέ­ρον και το όφε­λος του πλη­θυ­σμού που αφορά και όχι ως συμ­βι­βα­στι­κή προ­σαρ­μο­γή αξιώ­σε­ων με­τα­ξύ αντί­πα­λων κρα­τών). Βλ. επί­σης την δή­λω­ση αυτή, το 1919, κατά την υπο­γρα­φή του συμ­φώ­νου δη­μιουρ­γί­ας της Κοι­νω­νί­ας των Εθνών « The fundamental principle of this treaty is a principle never aknowledged before… that the countries of the world belong to the people who live in them ». («Η θε­με­λιώ­δης αρχή πάνω στην οποία βα­σί­ζε­ται η συν­θή­κη αυτή είναι μια αρχή που δεν αν­γνω­ρί­στη­κε ποτέ στο πα­ρελ­θόν…ότι οι χώρες του κό­σμου ανή­κουν στους λαούς που ζουν σε αυτές») Οι δυο αυτές πα­ρα­πο­μπές προ­έρ­χο­νται από το έργο της Odette Lienau, Rethinking Sovereign Debt : Politics, Reputation, and Legitimacy in Modern Finance, Harvard University, 2014, p. 62-63. http://​www.​hup.​harvard.​edu/​catalog....
|15| Τον Ια­νουά­ριο-Φε­βρουά­ριο 1918, ο πρό­ε­δρος Γουίλ­σον υιο­θέ­τη­σε μια δη­μό­σια στάση η οποία έμοια­ζε θε­τι­κή, ένα­ντι της σο­βιε­τι­κής Ρω­σί­ας. Βλ. ει­δι­κό­τε­ρα το ση­μείο 6 της 14 ση­μεί­ων δή­λω­σής του στο Κο­γκρέ­σο των ΗΠΑ, στις 8 Ια­νουα­ρί­ου 1918 https://​fr.​wikipedia.​org/​wiki/​Quato... 
Όμως, στην πράξη, εν τέλει, ο Γουίλ­σον δεν θέ­λη­σε να πα­ρά­σχει βο­ή­θεια στους σο­βιε­τι­κούς.
|16| Βλ. EDWARD H. CARR. 1952. La révolution bolchevique, Tome 3. La Russie soviétique et le monde (Η επα­νά­στα­ση των μπολ­σε­βί­κων, Τόμος 3. Η σο­βιε­τι­κή Ρωσία και ο κό­σμος), εκδ. Edition de Minuit, Πα­ρί­σι, 1974, κε­φά­λαιο 22. σ. 24 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|17| Βλ. ει­δι­κό­τε­ρα https://​fr.​wikipedia.​org/​wiki/​Inter...
|18| Ο Λόυντ Τζωρτζ είναι που ανα­φέρ­θη­κε σε αυτές τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις στα απο­μνη­μο­νεύ­μα­τά του: Lloyd George, War Memoirs, IV, 1934, 2081-2107. Βλ. EDWARD H. CARR. 1952. La révolution bolchevique, Tome 3. La Russie soviétique et le monde (Η επα­νά­στα­ση των μπολ­σε­βί­κων, Τόμος 3. Η σο­βιε­τι­κή Ρωσία και ο κό­σμος), εκδ. Edition de Minuit, Πα­ρί­σι, 1974, κε­φά­λαιο 22. σ. 36 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|19| Βλ. EDWARD H. CARR. 1952. La révolution bolchevique, Tome 3. La Russie soviétique et le monde (Η επα­νά­στα­ση των μπολ­σε­βί­κων, Τόμος 3. Η σο­βιε­τι­κή Ρωσία και ο κό­σμος), εκδ. Edition de Minuit, Πα­ρί­σι, 1974, κε­φά­λαιο 28. σ. 317 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|20| EDWARD H. CARR. 1952. La révolution bolchevique, Tome 3. La Russie soviétique et le monde (Η επα­νά­στα­ση των μπολ­σε­βί­κων, Τόμος 3. Η σο­βιε­τι­κή Ρωσία και ο κό­σμος), εκδ. Edition de Minuit, Πα­ρί­σι, 1974, κε­φά­λαιο 13. σ. 136-137 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|21| Ανα­φο­ρά από τον E. H. Carr, Τόμος 3, σ. 122 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|22| E. H. Carr, Τόμος 3, σ. 316 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|23| Ανα­φο­ρά του E. H. Carr, Τόμος 3, σ. 139 της γαλ­λι­κής έκ­δο­σης του 1974.
|24| Σχε­τι­κά με τον ρω­σι­κό εμ­φύ­λιο πό­λε­μο, βλ. Jean-Jacques Marie, La guerre civile russe (1917-1922), 2005.
|25| The New York Times, 2 Απρι­λί­ου 1921, ανα­φο­ρά του Alexander N. SACK, Les réclamations diplomatiques contre les soviets (1918-1938) (Οι δι­πλω­μα­τι­κές αξιώ­σεις κατά των σο­βιέτ), Revue de droit international et de législation comparée, p. 301. Για την αγ­γλι­κή έκ­δο­ση, βλ.:  http://​heinonline.​org/​HOL/​LandingPa...
|26| Βλ.: Alexander N. SACK, Les réclamations diplomatiques contre les soviets (1918-1938) (Οι δι­πλω­μα­τι­κές αξιώ­σεις κατά των σο­βιέτ), Revue de droit international et de législation comparée
|27| Carr, τ. 3, σ. 311-312.​
 

Πληροφορίες για τα cookies

Τα cookies είναι σύντομες αναφορές που αποστέλλονται και αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του χρήστη μέσω του προγράμματος περιήγησης όταν αυτό συνδέεται στο Ιντερνέτ. Τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή και αποθήκευση δεδομένων του χρήστη όσο αυτός είναι συνδεδεμένος, για να του παράσχουν τις ζητούμενες υπηρεσίες και που ορισμένες φορές τείνουν να μην διατηρούν. Τα cookies μπορεί να είναι τα ίδια ή άλλων:

  • Technical cookies (τεχνικά cookies) που διευκολύνουν την πλοήγηση των χρηστών και τη χρήση των διαφόρων επιλογών ή υπηρεσιών που προσφέρονται από τον ιστό, όπως προσδιορίζουν τη συνεδρία, επιτρέπουν την πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές, διευκολύνουν τις παραγγελίες & τις αγορές, συμπληρώνουν φόρμες & εγγραφές, παρέχουν ασφάλεια, διευκολύνουν λειτουργίες (βίντεο, κοινωνικά δίκτυα κλπ.).
  • Customization cookies (cookies προσαρμογής) που επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους (γλώσσα, πρόγραμμα πλοήγησης - browser, διαμόρφωση, κ.α.).
  • Analytical cookies (cookies ανάλυσης) που επιτρέπουν την ανώνυμη ανάλυση της συμπεριφοράς των χρηστών του Ιντερνέτ, επιτρέπουν την μέτρηση της δραστηριότητας του χρήστη και την ανάπτυξη προφίλ πλοήγησης για την βελτίωση των ιστότοπων.

Ως εκ τούτου, όταν έχετε πρόσβαση στον ιστότοπο μας, σύμφωνα με το Άρθρο 22 του Νόμου 34/2002 των Υπηρεσιών Κοινωνίας της Πληροφορίας, στην αναλυτική επεξεργασία των cookies ζητάμε τη συγκατάθεση σας για τη χρήση τους, με σκοπό να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας. Χρησιμοποιούμε την υπηρεσία του Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων στατιστικών πληροφοριών όπως για παράδειγμα ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο μας. Τα cookies που προστίθενται από την υπηρεσία Google Analytics διέπονται από τις πολιτικές απορρήτου του Google Analytics. Αν επιθυμείτε μπορείτε να απενεργοποιήσετε τα cookies από το Google Analytics.

Παρακαλούμε, σημειώστε ότι μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή απενεργοποιήσετε τα cookies σύμφωνα με τις οδηγίες του προγράμματος πλοήγησης σας (browser).