Σχόλιο για τη σύμπραξη Πανδώρας και ΔΩΚ (της Φανής Φτάκα-Τσικριτζή)

Κυκλοφόρησε πρόσφατα σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων μια κασετίνα με δυο μουσικά cd με ζωντανές ηχογραφήσεις από ξακουστούς λαϊκούς οργανοπαίχτες και μουσικούς της Κοζάνης του 20ου αιώνα.

Με τα δυο αυτά cd τα οποία αποτελούν μια πολύτιμη μουσική παρακαταθήκη για όλες τις επόμενες γενιές των Κοζανιτών υλοποιείται ουσιαστικά μια περσινή υπόσχεση του ΟΑΠΝ Δήμου Κοζάνης, η οποία δόθηκε σε όσους πολίτες της Κοζάνης παρευρέθηκαν και παρακολούθησαν συγκινημένοι το μουσικό αφιέρωμα στους μουσικούς και οργανοπαίχτες της Τρανής Αυλής της Κοζάνης, που πραγματοποιήθηκε  την Κυριακή μεσημέρι της Μεγάλης Αποκριάς του 2017, στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Λίγα λόγια για το περιεχόμενο των 2 cd:

Στα χνάρια της Κοζανίτικης μουσικής παράδοσης του 20ου αιώνα

Τρεις από τους σημαντικότερους δεξιοτέχνες του κλαρίνου του 20ου αιώνα, γνήσιοι εκφραστές της μεγάλης Κοζανίτικης μουσικής παράδοσης, ανταμώνουν μαζί με μερικούς ακόμα ξακουστούς λαϊκούς οργανοπαίχτες για την δημιουργία αυτών των δύο μοναδικών στο είδος τους Cd, που περιέχουν αυθεντικές εκτελέσεις μιας άλλης εποχής.

Στα περισσότερα μουσικά κομμάτια οι ήχοι του κλαρίνου που έκανε την παλιά Κοζάνη « να κλαίει, να τινάζεται, να χαμογελάει και να χορεύει», πλέκουν μ’ αυτούς της κορνέτας και του λαούτου για να καταλήξουμε στα τελευταία κομμάτια του 2ουCd, όπου οι ήχοι των χάλκικων έρχονται να δέσουν αρμονικά με κάποιες γνήσιες Κοζανίτικες φωνές, συνοδεία μιας κιθάρας κι ενός ακορντεόν, μετατρέποντας τα οργανικά μελίσματα σε τραγουδιστικά ακούσματα που κρύβουν μέσα τους όλη την ψυχή της παλιάς Κοζάνης.

Στα δυο Cd υπάρχουν ζωντανές ηχογραφήσεις από οικογενειακά γλέντια των μουσικών. Ωστόσο αυτές πραγματοποιήθηκαν εν αγνοία τους καθώς όλο το μουσικό σινάφι της εποχής ενστερνιζόταν την ίδια βασική αρχή: δεν επέτρεψαν ποτέ καμία δημόσια ή ιδιωτική ηχογράφηση των μουσικών τους εκτελέσεων. “Όποιος θέλει , ας έρθει να μας ακούσει ζωντανά” , έλεγαν χαρακτηριστικά! Γι’ αυτό και οι συγκεκριμένες αυθεντικές εγγραφές, αν και ερασιτεχνικές- έγιναν με απλά τεχνικά μέσα της εποχής (παλιές ταινίες “bombina” ή απλές κασέτες) -αποτελούν μια πολύτιμη μουσική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.

Η πρώτη ηχογράφηση με τους Θανασάκη Καλέα και Θωμά Καραματσούκα πραγματοποιήθηκε το 1968-69 σε οικογενειακό γλέντι στο σπίτι του δεύτερου, η δεύτερη με το Θωμά Καραματσούκα και Θανάση Μπίκα το 1965 σε φιλικό γλέντι στο σπίτι πάλι του Θωμά και η τρίτη με τον Τούλη Καλέα τις Αποκριές του 1958 στο γνωστό κέντρο Υπόγειο της Κοζάνης των Αφών Ταρτάρα.

Τα δυο cd περιέχουν τη ραχοκοκαλιά της μουσικής παράδοσης της Κοζάνης του 20ου αιώνα: το 11 της Κοζάνης (Τι ήθελα και σ’ αγαπούσα), το Μάη, το ανεπανάληπτο “Φύγε βάσανο από μένα”, το Σαμπαΐ, τραγούδια του γάμου, όπως το “Μανά μου τα λουλούδια μου” και το “Νυφιάτικο”, το Νταμπαχανιώτικο κ. α. σε τρεις διαφορετικές αυθεντικές εκτελέσεις των πιο σημαντικών μουσικών και οργανοπαιχτών της Κοζάνης: του Θανασάκη Καλέα, του Δημήτρη (Τούλη) Καλέα και του Θωμά Καραματσούκα (Γκατζαλάτζα), τριών βιρτουόζων του κλαρίνου, δεμένων μεταξύ τους με συγγενικούς δεσμούς, που αποτελούσαν και τα 3 βασικά Κ της παραδοσιακής μουσικής σκηνής της Κοζάνης του 20ο αιώνα.Τους συνοδεύουν με τα όργανά τους μερικοί ακόμα τοπικοί ονομαστοί οργανοπαίχτες: ο Κώστας Δερίλας και Ναούμ Τσιάνας (κορνέτα), Θανάσης Μπίκας (κλαρίνο), Κώστας Μπίκας (ακορντεόν), Νίκος Γιάντσιος (Παππάς), λαούτο. Όλοι τους γέννημα-θρέμμα της «Τρανής Αυλής», παλιάς γειτονιάς της Κοζάνης, στην οδό Βενιζέλου, που κυοφόρησε μια μεγάλη σχολή μουσικών, πολύ ανθηρή όλο τον 20ο αιώνα, σε φθίνουσα τροχιά δυστυχώς σήμερα, η οποία διασκέδαζε τους Κοζανίτες, όχι μόνο τις Απόκριες, αλλά και σε αρραβώνες, γάμους, πανηγύρια, φιλικά γλέντια και εξορμήσεις εις τας εξοχάς.

Το 2οCd κλείνει με 4 τραγούδια από μια σύγχρονη παρέα Κοζανιτών, αποτελούμενη από δυο μουσικούς: τους Κώστα Μπίκα (ακορντεόν) και Πανούλη Καρδογιάννη (κιθάρα) και τους Γιάννη Καραματσούκα και Μιχάλη Τσιανάκα στο τραγούδι. Η νεότερη αυτή ηχογράφηση έγινε στο κτήμα του Γιάννη Καραματσούκα, στον Τσαΐπούνη Κοζάνης, στις 11 Νοεμβρίου 2005με απλό δημοσιογραφικό κασετόφωνο, στα πλαίσια μιας ευρύτερης έρευνας για το παραδοσιακό τραγούδι της Κοζάνης.

Η κυκλοφορία των 2 Cd αποτελεί τη φυσική συνέχεια του μουσικού αφιερώματος στους μουσικούς και οργανοπαίχτες της Τρανής Αυλής της Κοζάνης, που έγινε την Κυριακή το μεσημέρι της Μεγάλης Αποκριάς του 2017, στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης.

Φανή Φτάκα-Τσικριτζή

 

Οργανικά Κομμάτια 1ουCd

1. Νυφιάτ’κο : ΘανασάκηςΚαλέας, κλαρίνο και Νίκος Γιάντσος (Παππάς), λαούτο
2. Μανά μου τα λουλούδια μου: οι ίδιοι μουσικοί
3. Μάης: οι ίδιοι μουσικοί
4. Το 11 (Τι ήθελα και σ΄αγαπούσα) μαζί Σαμπαΐ στο τέλος : ΘανασάκηςΚαλέας, κλαρίνο, Νίκος Γιάντσιος (Παππάς), λαούτο και Θωμάς Καραματσούκας (Γκατζαλάτζας), β’ κλαρίνο
5. Φύγε βάσανο από μένα: Θωμάς Καραματσούκας (Γκατζαλάτζας) κλαρίνο, Κώστας Δερίλας ,κορνέτα και Νίκος Γιάντσιος (Παππάς), λαούτο
6. Τσιάμ’κο 1: οι ίδιοι μουσικοί
7. Μανά μου τα λουλούδια μου: οι ίδιοι μουσικοί
8. Τσιάμ’κο 2: οι ίδιοι μουσικοί
9. Σαμπαΐ: οι ίδιοι μουσικοί
10. Μάης: Θωμάς Καραματσούκας (Γκατζαλάτζας), κλαρίνο, Κώστας Δερίλας, κορνέτα, Θανάσης Μπίκας, β’ κλαρίνο, Κώστας Μπίκας, ακορντεόν και Νίκος Γιάντσος, λαούτο.

Οργανικά Κομμάτια και Τραγούδια 2ου CD

1. Μανά μου τα λουλούδια μου: Δημήτρης (Τούλης) Καλέας στο κλαρίνο, Ναούμ Τσιάνας (κορνέτα), Μανώλης Σιώμος (ντραμς), άγνωστος εκ Θεσσαλονίκης, ο πιανίστας.
2. Χανούμισα: οι ίδιοι μουσικοί
3. Νταμπαχανιώτικο: οι ίδιοι μουσικοί
4. Σαμπαΐ: οι ίδιοι μουσικοί
5. Το 11 (Τί ήθελα και σ’ αγαπούσα): οι ίδιοι μουσικοί
6. Με γέλασιν η χαραή: Κώστας Μπίκας, ακορντεόν και τραγούδι, Πανούλης Καρδογιάννης (κιθάρα),

Γιάννης Καραματσούκας και Μιχάλης Τσιανάκας (τραγουδιστές).

1. Τώρα ΜαΪά: οι ίδιοι μουσικοί
2. Μανά μου τα λουλούδια μου: οι ίδιοι μουσικοί
3. Φύγε βάσανο από μένα: οι ίδιοι μουσικοί