Το κείμενο για την παρουσίαση του βιβλίου του Παύλου Μουρουζίδη "Τα σκαρπίνια"
Τα σκαρπίνια
Μια χούφτα ιστορίες έφυγαν από το χέρι του Παύλου και αναζητούν άλλα χέρια να τις κρατήσουν και να συνομιλήσουν. Ήρθαν και στο δικό μου. Καμμιά εικοσαριά αλάνια πιασμένα χέρι χέρι με το διπλανό ή με τη ζωή κλοτσάνε το σύστημα ή δέχονται τα χτυπήματά του πάντα όρθιοι. Ακολουθούν τον Παύλο στην επαγγελματική του περιπλάνηση ανά την Ελλάδα. Ας τους ακολουθήσουμε φορώντας ή όχι τα σκαρπίνια, ανάλογα όποιος τα αντέχει.
Μπροστά μας τρέχουν και μας καλούν να πάμε στο Φωτεινό κοντά στην Άρτα δυο χαμίνια, ο Βασίλης και ο Κασέλας. Αναμετριούνται με το δάσκαλο και τη βίτσα του. Κάνουν σκασιαρχείο, κλέβουν πορτοκάλια , καίνε τα φέιγ βολάν της χούντας, ρεζιλεύουν τον ενωμοτάρχη.
Κι όσο να καταλάβουμε τι έγινε στην πλατεία του Φωτεινού, μας κλείνει το μάτι και μας παίρνει από το χέρι η κυρά Παναγιώταινα, να πάμε στον καφενέ της για μια μπύρα, όπου δεν συμβαίνει τίποτα σπουδαίο, μόνο η ίδια παλεύει να τα βγάλει πέρα με τους θαμώνες του καφενείου, κάτι μουστακαλήδες, βλαστάρια ένδοξων λησταρχών κατσαπλιάδων, ταγματασφαλιτών αργότερα και την κόρη της τη μπέκρω, που ξεσπάει στο κοριτσάκι της.. Να την παρακεί η μικρούλα η εγγονή της, αδημονεί να τελειώσει το δημοτικό και να φύγει μακριά.
Σο σχολείο και ο Αντωνάκης σηκώνει το χέρι του και μας καλεί να πάμε στην τάξη του την ημέρα που τους επισκέφτηκε ο επιθεωρητής. Κι εκεί στης αλφαβήτας τα μισά έμαθε τη λέξη αυγή αλλιώς. Ήταν το 67.
Έξω από το σχολείο ένα φορτηγό Γενικαί επιχειρήσεις-Εισαγωγαί- εξαγωγαί και ο μόρτης ο Σπίνος μας περιμένει να πεταχτούμε ως την Καλαμάτα στο μπαλκόνι του το παραθαλάσσιο, όπου στη διπλανή μπαλκονόπορτα άναψε το τσιγαράκι του να φουμάρει ο κύριος βαρύς και αργός αδερφάκι μου, σαν τον οδοντωτό των Καλαβρύτων. Και το κοριτσάκι η Βασούλα σκοτώνεται να εκτελέσει τις εντολές του.
Κι εκεί που ακολούθησε μια ησυχία, άκρα του τάφου σιωπή, φουμάρει ο κύριος, ιερή η στιγμή, ένα ανεμοσούρι σηκώθηκε, μας πήρε και μας πήγε στα βόρεια, στην Πτολεμαΐδα. Εκεί μας περιμένει η Άννα, μέσα στο σπίτι της, απέναντι από το τεχνικό λύκειο. Μόνο που τη μονοκατοικία τους την τύλιξε το ανεμοσούρι με την ομίχλη του θανάτου, κι εκείνη ήθελε τόσο πολύ να φύγει.
Και κατά ένα υπερρεαλιστικόν τρόπον, χωρίς να το καταλάβουμε, να ‘μαστε στις Σέρρες. Μια μάννα, η κυρά Μαρίκα, έχασε τον άντρα της το Δημητράκη, μόλις ήρθανε πρόσφυγες από την πατρίδα, από ελονοσία και αναζητά το μονάκριβο γιο της τον Αναστάση, μετά από χρόνια από τον πόλεμο του 40. Μόνο που η ζωή της φύλαγε το χειρότερο: Ο γιος της ο Αναστάσης σκότωνε για λίρες και η Μαρίκα καταράστηκε το παιδί της.
Από τη βουβαμάρα της κατάρας μας αποσπά η καλλίγραμμη γυμνάστρια, που μας πήρε από το χέρι, για να μας πάει στο χώρο της, το απαστράπτον γυμναστήριο. Το τι πέρασε μαζί της ένας μάγκας, είναι μυστικό. Θα το μάθει όποιος διαβάσει την ιστορία.
Εμάς, ένας μαγνήτης μας τραβάει έξω. Η ζωή κερδίζεται στους χώρους της δουλειάς. Να ‘μαστε λοιπόν και μας έφερε στο εργοτάξιο του Σκαρπέλα. Μανταδόρος, είχε το διάολο μέσα του. Ένας μόνο άντεξε βοηθός του δίπλα του, ο Αντρέας. Κι αυτός, όταν πήρε τη θέση του, έγινε αυτό που λέει η παροιμία, μ’ όποιον δάσκαλο θα κάτσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις.
Τώρα, προς τα πού θα πάμε; Το δρόμο μας τον έδειξαν τα σκαρπίνια. Εκείνοι που άντεξαν και τα φορούσαν από την αρχή, μπήκαν μπροστά και μας πήγαν στη γενέτειρα του Παύλου, στην Πτολεμαίδα. Μας καλωσορίζει ο νοικοκύρης, ο πατέρας του. Ο Ανέστης αντέχει όλες τις δυσκολίες, γιατί ονειρεύεται την ορκομωσία του γιού του, του Παύλου. Θα φορέσει γι αυτήν για πρώτη φορά ολοκαίνουργια σκαρπίνια.
Η ζωή όμως δεν μας ρωτάει για όλα και δεν μας τα φέρνει όλα στα μέτρα μας. Εκείνη έχει άλλο τρόπο να βάζει το μέτρο όχι μόνο στα σκαρπίνια, αλλά και στη ζωή του ανθρώπου.
Μετρημένη και η ζωή του Κώστα, του εργοδηγού στο ορυχείο της Αχλάδας. Φορώντας πάντα τα σκαρπίνια, θα φτάσουμε ως εκεί. Είμαστε και καλεσμένοι στο γάμο του, στον Άγιο Παντελεήμονα, κοντά στη λίμνη. Μόνο που η ζωή αλλιώς μετράει.
Κι αυτά τα σκαρπίνια είναι τόσο σκληρά και σφιχτά. Ας τα βγάλουμε ν’ ανασάνουνε τα πόδια μας. Να περπατήσουμε ξυπόλυτοι και να σταθούμε όλοι μαζί για μια φωτογραφία, το τελευταίο στιγμιότυπο. Έναν γλυκό παλιό Σεπτέμβρη, ένας μπαμπάς αποχωρίζεται το γιο του.
( Μόνο που παραζόρισε το πράγμα, η ίδια ιστορία τόσα χρόνια τώρα, είκοσι, τριάντα, μια ζωή; πιο πολλοί οι αποχωρισμοί από τα καλωσορίσματα.).
Κοζάνη 21-3-2019
Γκουτζιαμάνη Γιάννα
