«Ναι, και ο Πειραιάς δυτική Αθήνα είναι»; [ Γιώργος X. Παπασωτηρίου ]
«Ναι, και ο Πειραιάς δυτική Αθήνα είναι», επέμεινε στο λάθος του ο νέος πρωθυπουργός στην παρθενική του ομιλία. Και δεν είναι το λάθος τόσο όσο η αλαζονεία, το ύφος, η αδυναμία αναγνώρισης του λάθους. Αυτό είναι πιο επικίνδυνο και από την καπηλεία της τραγωδίας στο Μάτι ή την υποκριτική αντιμετώπιση του Μακεδονικού. Γιατί ένας άνθρωπος της εφαρμοσμένης πολιτικής, ένας άνθρωπος που δρα, κάνει και λάθη, το θέμα είναι να τα αντιλαμβάνεται γρήγορα και να τα διορθώνει.
Ένα θέμα, λοιπόν, είναι η αδυναμία αναγνώρισης του λάθους κι ένα άλλο η κατ’ ιδίαν αναγνώριση μεν αλλά η προσπάθεια συγκάλυψής του δε, καθώς το αλαζονικό και υπερτροφικό Εγώ αδυνατεί να προβεί στη δημόσια αναγνώρισή του. Αυτές οι ενέργειες συγκάλυψης τελικά μεγεθύνουν το λάθος.
Ο κ. Μητσοτάκης ανήκει στη χορεία εκείνων των ανθρώπων που θεωρούν υποτιμητικό να αναγνωρίσουν το σφάλμα τους, που δεν έχουν το θάρρος και τη συναισθηματική νοημοσύνη να εκφέρουν το mea culpa. Και το κακό δεν θα ήταν μεγάλο αν αφορούσε μόνο τον ίδιο. Δυστυχώς μας αφορά όλους, αφορά ολόκληρη τη χώρα.
Πολλές φορές συναντάται η αδυναμία των ανθρώπων της εξουσίας να αναγνωρίσουν το λάθος τους, ακόμα και το πλέον εξώφθαλμο, ως εάν η αναγνώριση να συνιστά αποκαθήλωση της αυθεντίας τους. Μία αυθεντία που τροφοδοτείται νυχθημερόν από τους αυλοκόλακες, τους κολαούζους, τα λαμόγια και τους σαλτιμπάγκους, αλλά και από τα σύμβολα της εξουσίας τους.
Βέβαια, κάθε δημοκρατικό σύστημα αμύνεται σ’ αυτά τα φαινόμενα με τον έλεγχο που ασκεί είτε εντός της Βουλής είτε εκτός. Στην περίπτωση όμως του κ. Μητσοτάκη έχουμε μία υπερσυγκέντρωση εξουσιών τόσο στο πρόσωπό του όσο και στο Μέγαρο Μαξίμου, που απομειώνει, αν δεν εξαλείφει, τη δυνατότητα ελέγχου. Ο έλεγχος από τον ίδιο του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων και της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης, που υποτίθεται ότι έπρεπε να τον ελέγχουν, συνιστά δημοκρατική παρέκκλιση, η οποία ολοκληρώνεται με τον μη έλεγχο και πολύ περισσότερο με τη στήριξη της κυβερνητικής πολιτικής από τη μεγάλη πλειονότητα των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης. Και για όσους προτρέξουν για να πουν ότι το ίδιο συνέβαινε και πριν, θα πω ότι η προηγούμενη κυβέρνηση είχε μεν τον έλεγχο της ΕΡΤ αλλά είχε τον έλεγχο και την άγρια αντικυβερνητική προπαγάνδα των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης. Η συγκέντρωση των εξουσιών στο πρόσωπο του κ. Μητσοτάκη και ο ανύπαρκτος δημοκρατικός έλεγχος σε συνδυασμό με τον υπερερεθισμό της αλαζονείας που «τυφλώνει» την ακοή απέναντι στα λάθη, δημιουργούν ένα επικίνδυνο μείγμα και έναν ιδιότυπο βοναπαρτισμό.
Ο βοναπαρτισμός –σύμφωνα με τον Rene Remond- είναι ένα από τα τρία ρεύματα της δεξιάς που είναι υπέρ μίας συγκεντρωτικής εκτελεστικής εξουσίας που συνενώνει τις ελίτ σε μια ιεραρχική εξουσία. Οι βοναπαρτιστές είναι υποστηρικτές ενός συγκεντρωτικού, αυταρχικού εθνικού κράτους, το οποίο, όμως, έχει τη δημοκρατική επίφαση του κοινοβουλίου και την πολιτική νομιμοποίηση μέσω των εκλογών.
Κάνοντας μία αναγωγή, θα λέγαμε ότι και στην Ελλάδα σήμερα έχουμε έναν ιδιότυπο «ήπιο βοναπαρτισμό» (bonapartisme soft), όπου τονίζονται περισσότερο τα στοιχεία του πολιτικού συγκεντρωτισμού στο μέγαρο Μαξίμου και τον ηγέτη του, τον Κυριάκο Μητσοτάκη(το ίδιο συνέβαινε και επί Τσίπρα αλλά για άλλους λόγους, όπως έχουμε αναφέρει παλιότερα στο artinews.gr). Όχι, δεν έχουμε εν προκειμένω την άρνηση των κομμάτων όπως στον αυθεντικό βοναπαρτισμό, αλλά μία διακοσμητική, νομιμοποιητική λειτουργία τους.
Ο μετανεωτερικός δεξιός βοναπαρτισμός υιοθετεί ισχυρά τον αποκαλούμενο «δημοκρατικό ελιτισμό», που δεν θεωρεί σπουδαίο το ζήτημα της συμμετοχής των πολιτών στις επιλογές που αφορούν τη ζωή τους. Και τούτο γιατί θεωρεί ότι ο λαός ως πολιτικό σώμα είναι «ανώριμος». Γι’ αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν διστάζει να χειραγωγήσει το πολιτικό σώμα και να ψηφοθηρίσει είτε με την καπήλευση μιας τραγωδίας, όπως το Μάτι, είτε «παίζοντας» με τον εθνικισμό όπως με τη συμφωνία των Πρεσπών. Ξεγέλασε τους εκλογείς του. Αλλά θεωρεί ότι δεν φταίει αυτός, αλλά οι εκλογείς του που είναι ανώριμοι! Με δύο λόγια οι ελιτίστικες θεωρίες στηρίζονται σε δύο βασικές υποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες κάθε πληθυσμός-μάζα είναι στην πραγματικότητα ανίκανος και κατά δεύτερον εξημμένος και χωρίς συνοχή και κανόνες, τείνοντας να καταστρέψει είτε το πολιτικό σύστημα είτε την κοινωνία! Άρα πρέπει να χειραγωγείται με κάθε τρόπο και κυρίως με την ενημέρωση, την εκπαίδευση και τα εκβιαστικά διλήμματα. Για να επιτύχει η συνταγή του δεξιού «ήπιου βοναπαρτισμού» ενισχύεται η δοσολογία του «ελιτισμού», ο έλεγχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης καθώς και η κυριαρχία επί της πνευματικής παραγωγής, που επιτρέπουν τον αποπροσανατολισμό και εντέλει την πολιτική χειραγώγηση. Γι’ αυτό ο έλεγχος στη λειτουργία των ΜΜΕ είναι καίριας σημασίας(Εδώ ας μου επιτραπεί να επισημάνω και τον σημαντικότατο ιδεολογικό και πολιτικό θεσμικό ρόλο της Εκκλησίας).
Ο μεταμοντέρνος «βοναπαρτισμός» της δεξιάς βασίζεται στην παντοκρατορία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, της αποκαλούμενης και «διαπλοκής». Παρεμπιπτόντως, είναι απορίας άξιο πως κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι μπορούν να «παίξουν» σ’ αυτό το γήπεδο που είναι ο προνομιακός πολιτικό-ιδεολογικός χώρος της δεξιάς. Ακόμα και όταν διαφαίνονται εσωτερικές αντιθέσεις, όπως προς στιγμήν με τον Μαρινάκη, σήμερα, η αριστερά είναι εκ προοιμίου «χαμένη», καθώς για να ανταποκριθεί στους όρους του παιγνιδιού θα πρέπει να γίνει «δεξιά» στο όνομα του «εφικτού» και του «ρεαλισμού». Γιατί ακόμα κι αν δεν το πιστεύει, τελικά γίνεται δεξιά χωρίς να το καταλάβει. Η περίπτωση των τηλεοπτικών αδειών, η αγωνία για την πρόσβαση σ’ ένα «δικό μας κανάλι», δημιούργησαν την όσμωση με «καλογρίτσες» και μια δεξιά πολιτική συμπεριφορά. Η αριστερά, εντέλει, δεν μπορεί να παίζει στο γήπεδο της δεξιάς, δηλαδή στο πεδίο των ΜΜΕ όπου κυριαρχεί ο δεξιός λόγος των οργανικών διανοουμένων της συντήρησης. Γιατί ναι, «το μέσο είναι το μήνυμα».
Η δικαιολογία του «ρεαλισμού» καταστρέφει το συγκριτικό πλεονέκτημα και την ειδοποιό διαφορά της αριστεράς που είναι το όνειρο και το όραμα, η αριστερή εμπνέουσα αξία για έναν καλύτερο κόσμο κι έναν άλλο άνθρωπο. Έναν κόσμο της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας. Έναν άνθρωπο της αλληλεγγύης, της συμπάθειας, της φιλίας και του έρωτα. Έναν Άνθρωπο όπου το Εγώ ανθίζει στο Εμείς. Όπου η χαρά και η λύπη που μοιράζονται, πολλαπλασιάζουν την ένταση και την ποιότητα της ζωής, που γίνεται «πολλές ζωές σε μία». Όπου για ένα τέτοιο όνειρο αξίζει να αγωνίζεται και πεθαίνει κανείς
