Το ΟΧΙ και η μικρόψυχη κυβέρνηση Μεταξά

Τα γεγονότα του ’40-’41 χωρίς παραμορφωτικούς φακούς.

του Ανδρέα Αγτζίδη, εκπαιδευτικού.

Η Αντίσταση του ελληνικού λαού στη φασιστική επίθεση της Ιταλίας στις 28 Οκτωβρίου 1940, κατά κοινή ομολογία υπήρξε ‘‘η πρώτη σοβαρή αντίσταση’’ σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Γι αυτό και θα αποτελεί μέγα ιστορικό σταθμό στη νεότερη Ελληνική αλλά και Παγκόσμια Ιστορία.

Τα διαγγέλματα της πολιτειακής, πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας που απευθύνθηκαν στους Έλληνες την ημέρα της φασιστικής επίθεσης είναι κείμενα μεγάλης ιστορικής αξίας και εθνικού, πατριωτικού μεγαλείου. Γιατί την κρίσιμη εκείνη στιγμή εξέφραζαν απόλυτα τα συναισθήματα και τους πόθους ολόκληρου του ελληνικού λαού…

Η ηττοπαθής ηγεσία του ΓΕΣ

Από τα ιστορικά ντοκουμέντα διαφαίνεται πως την κρίσιμη εκείνη περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου, η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του τόπου στάθηκε  κατώτερη της γενναιότητας, του ηρωισμού και της αυτοθυσίας του ελληνικού λαού. Όταν διαβάζουμε τα επιτελικά σχέδια που κατάρτισε το ΓΕΣ σαν γραμμή άμυνας και καθόρισε: Καϊμάκτσαλάν, Βέρμιο, Στενό Πόρτας, Καμπή Αλιάκμονα, Βερτίσκος, Όρλιακας στα Γρεβενά, Ζυγός Μετσόβου, Άραχθος, πώς να μην υποπτευθούμε ότι κυριαρχούσε στο μεγαλύτερος μέρος της ανώτατης ηγεσίας της χώρας πνεύμα ηττοπάθειας; Γι αυτό και δικαιολογημένα ο στρατηγός Δ. Καθενιώτης παρατηρεί: «Αυτά τα απίστευτα φθέγγεται η έκθεση του γενικού στρατηγείου σχετικά με το σχέδιο 13, κατά το οποίο άνευ πολλών περιφράσεων, η μέν γραμμή άμυνας μετεφέρετο εις τινά σημεία 250 χλμ. Εντεύθεν των συνόρων, παρεδίδετο δε αμαχητί εις τον εχθρόν ολόκληρος η Ήπειρος και η Δυτική Μακεδονία και έτι περαιτέρω προεβλέπετο η σύμπτυξη μέχρι της Όθρυος».

Αυτά τα απαράδεκτα επιτελικά σχέδια άμυνας επεκρίθησαν δριμύτατα από πολλούς διοικητές μεγάλων και μικρότερων μονάδων για την ηττοπάθειά των. Ο υποστράτηγος Πετρουτσόπουλος, διευθυντής τότε του ΙΙΙ γραφείου επιχειρήσεων της VIII Μεραρχίας –που κύρια αυτή η μεραρχία αντιμετώπισε την ύπουλη επίθεση της φασιστικής Ιταλίας στην Ήπειρο- γράφει: «Η ηγεσία δεν επίστευε εις την νίκην, αλλά ήθελε να ρίψωμεν μερικούς πυροβολισμούς δια την τιμήν των όπλων μας».

Τα ηττοπαθή όμως αυτά σχέδια του ΓΕΣ τα ανέτρεψε, τα κατάργησε το απαράμιλλο πνεύμα αντίστασης του ελληνικού λαού που μισούσε θανάσιμα το φασισμό. Έτσι, ο ηρωικός μας στρατός με επικεφαλής ψυχωμένους και πατριδολάτρες αξιωματικούς, μπήκε αμέσως στην αντεπίθεση και αντιμετώπισε με πρωτόγνωρη γενναιότητα και αυτοθυσία τον υπέρτερο σε αριθμό ανδρών και πολεμικών μέσων του φασίστα επιδρομέα. Οι γενναίοι μας φαντάροι τον απωθούν από τα πάτρια εδάφη που κατέλαβε, καταδιώκοντάς τον πέρα απ’ τα σύνορα.

Από την πρώτη στιγμή οι Ιταλοί βρέθηκαν σε πολύ δυσχερή θέση. Οι δοξασμένοι μας φαντάροι από την πρώτη στιγμή γράφουν με χρυσά γράμματα τη νεότερη ιστορία μας. Η ορμή τους είναι ακάθεκτη. Καταδιώκουν τον εχθρό και απελευθερώνουν πόλεις και χωριά. Μέσα σε 15 ημέρες, η αντοχή των εχθρικών δυνάμεων κουρελιάζεται και ο στρατηγός Βισκόντι Πράσκα, ανώτατος διοικητής των ιταλικών δυνάμεων, παραιτείται και αναλαμβάνει με εντολή του ίδιου του Μουσολίνι, ο υφυπουργός των στρατιωτικών στρατηγός Οσβάλντο Σοντού. Μα η ίδια τύχη αναμένει και αυτόν. Έτσι, ο αρχιστράτηγος των φασιστικών δυνάμεων στην Αλβανία, στρατηγός Σοντού, αναγκάζεται να αναφέρει στο δικτάτορα Μουσολίνι, ότι για την Ιταλία «η διεξαγωγή κάθε στρατιωτικής επιχείρησης έγινε αδύνατη και ότι το πρόβλημα πρέπει να λυθεί με πολιτικά μέσα.»

Σ΄ αυτήν την ηρωική στιγμή, πλάι στους μαχητές μας στάθηκαν οι ντόπιοι κάτοικοι, που με αυταπάρνηση και ξεχωριστή γενναιότητα –γέροι, γυναίκες και παιδιά- κουβαλούσαν με τα χέρια τους σ, στην πλάτη τους, τρόφιμα και πυρομαχικά και τους βοηθούσαν με κάθε τρόπο,

Ο Μεταξάς, οι δημοκρατικοί αξιωματικοί και  οι πολιτικοί κρατούμενοι

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο πως η κυβέρνηση Μεταξά κράτησε σκληρή στάση απέναντι σε πολλούς Δημοκρατικούς αξιωματικούς, απότακτους του κινήματος του 1935, Στάση που έφτανε τα όρια της εθνικής μειοδοσίας. Πολλοί από αυτούς τους αξιωματικούς διέθεταν τίτλος πολεμικής εμπειρίας, στρατιωτικής ικανότητας και είχαν διακριθεί για προσωπική ανδρεία. Ζήτησαν από το καθεστώς να τους ανακαλέσει στην ενέργεια και να τους δοθεί το αναφαίρετο δικαίωμα να υπερασπιστούν με κίνδυνο της ζωής τους την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Πατρίδας.

Αλλά δυστυχώς, η μικρόψυχη δικτατορία απέρριψε το εθνικό αίτημα των αξιωματικών, που θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Πατρίδα ύψιστες υπηρεσίες. Οι περισσότεροι από τους Δημοκρατικούς αυτούς αξιωματικούς, λίγους μήνες αργότερα, όταν η μαύρη Κατοχή σκέπαζε την Πατρίδα μας, βρέθηκαν στην πρωτοπορία της Εθνικής Αντίστασης και έγραψαν σελίδες δόξας και μεγαλείου.

Κάτι παρόμοιο, περίπου, συνέβη και με τους πολιτικούς κρατούμενους, κομμουνιστές κυρίως, στα διάφορα ξερονήσια, οι οποίοι με την κήρυξη του πολέμου εζήτησαν μ’ ένα μακροσκελέστατο υπόμνημα να καταταχθούν στο στρατό και να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή για την Πατρίδα. Στο υπόμνημα που υποβλήθηκε στον υφυπουργό Δημόσιας Ασφάλειας Αθήνας, μεταξύ άλλων έγραφε: «Απ’ την πρώτη στιγμή που οι Ιταλοί φασίστες επιδρομείς εξαπέλυσαν την επίθεσή τους εναντίον του ελληνικού λαού, αυθόρμητα, ειλικρινά και χωρίς υστεροβουλία, δηλώσαμε με τα υπομνήματά μας ότι τασσόμαστε ανεπιφύλακτα στο πλευρό της κυβέρνησης Μεταξά, που διευθύνει σήμερα τον αγώνα του ελληνικού λαού για την υπεράσπιση της ακεραιότητας και ανεξαρτησίας της χώρας μας, έτοιμοι να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις για την απόκρουση του επιδρομέα. Εν τούτοις, η διοίκηση του στρατοπέδου μας ανακοίνωσε τηλεγράφημά σας, που περιέχει τη γνώμη σας, πως για να γίνει δεκτή αυτή η αυθόρμητη και ανυστερόβουλη προσφορά μας, οφείλουμε να αποκηρύξουμε το παρελθόν μας και τις ιδέες μας, που υπονόμευσαν δήθεν το έθνος… Οι ιδέες μας είναι πάντοτε και έχουν για κίνητρο την εξύψωση και την ευημερία του ελληνικού λαού και του έθνους… Και σήμερα ακριβώς μένουμε πιστοί στις αρχές μας αυτές και διότι έχομε για ‘‘έμβλημά μας’’ πάνω από όλα τα συμφέροντα του ελληνικού λαού, τασσόμαστε ανεπιφύλακτα στο πλευρό της κυβέρνησης, που διευθύνει την αντίσταση του ελληνικού λαού ενάντια στον επιδρομέα…»

Δυστυχώς όμως, η μικρόψυχη, όπως είπαμε και σε άλλο σημείο, κυβέρνηση Μεταξά, δεν έκανε δεκτή την αίτηση των κρατουμένων να καταταχθούν στο στρατό και να υπερασπιστούν όπως όλοι την Πατρίδα.

Η παράδοση των πολιτικών κρατουμένων στους Γερμανούς

Αντίθετα  μάλιστα, διέταξε την αυστηρότερη κράτησή των και όταν η χώρα κατεκτήθη από τους Γερμανούς, όλοι οι κρατούμενοι –εκτός από λίγες δεκάδες που δραπέτευσαν- παραδόθηκαν στους κατακτητές. Παρά το ότι σύσσωμο το έθνος ολόκληρο συντάχθηκε στο πλευρό της κυβέρνησης για να αντιμετωπιστεί ο επιδρομέας, αυτή διεκατείχετο από μια ανεξήγητη φοβία. Η παράδοση των πολιτικών κρατούμενων στους κατακτητές θα αποτελεί αιώνιο στίγμα ντροπής.

Οι περισσότεροι από τους κρατούμενους που παραδόθηκαν, δυστυχώς θα εκτελεστούν.

Ο στρατηγός Θ. Πάγκαλος, γνωστός για τα αντιμοναρχικά του αισθήματα, επισκέφθηκε τον Ιανουάριο του 1941 επισκέφθηκε τα ανάκτορα και υπέγραψε στο  σχετικό βιβλίο σε ένδειξη εθνικής ενότητας. Την επόμενη διατάχθηκε η σύλληψή του και φρουρούμενος τέθηκε υπό περιορισμό.

Λίγες μέρες μετά την αυτοκτονία του πρωθυπουργού Γ. Κορυζή, επισκέφθηκε τον Πάγκαλο ανώτατος αξιωματικός, ισχυρός παράγοντας του καθεστώτος. Ήδη οι Γερμανοί είχαν επιτεθεί κατά της Ελλάδας και το αλβανικό μέτωπο βρισκόταν υπό διάλυση. Η κατάσταση ήταν άκρως απελπιστική. Ο αξιωματικός αυτός ζήτησε τη γνώμη του για το αν θα έπρεπε να υπογραφεί συνθηκολόγηση. Ο Πάγκαλος του απάντησε: «Ύστερα από τόσα χρόνια που είχα να σε δω, δεν ντρέπεσαι που έρχεσαι σπίτι μου  να μου μιλήσεις για συνθηκολόγηση;» Και ρωτά ο αξιωματικός: «Και τι θέλετε να κάνουμε;». Και απαντά ο Πάγκαλος: «Να κάνετε Αντίσταση. Θα κάνετε αντίσταση στον Όλυμπο, αντίσταση στις Θερμοπύλες, αντίσταση στην Κρήτη..»

Η βασιλική άρνηση Αντίστασης

Ο αξιωματικός με αναπτερωμένο το ηθικό μετέφερε τη στιχομυθία στον νασιλιά Γεώργιο Β’, ο οποίος έγινε έξω φρενών και διέταξε την αυστηρότατη φρούρηση του Πάγκαλου, απαγορεύοντας στο εξής κάθε επίσκεψη. Επέπληξε δε αυστηρά τον ανώτατο αξιωματικό που τον επισκέφθη.

Τι φοβόταν ο βασιλιάς και η κυβέρνηση. Την Αντίσταση που εξέφρασε ο έμπειρος και δοκιμασμένος στρατηγός;

Το β’ 15νθήμερο του Ιανουαρίου 1941, ο Βρετανός συνταγματάρχης Μπλένζ, εζήτησεν από την κυβέρνηση να τους παραχωρηθούν αεροπορικές βάσεις στην Κρήτη και την Κέρκυρα, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τις βρετανικές αεροπορικές μονάδες για να ανακουφίσουν το μέτωπο. Ιδιαίτερα δε ζητήθηκαν τα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης, που θα πρόσφεραν βοήθεια στους μαχητές του Αλβανικού, αλλά περισσότερο στο μέτωπο των Μακεδονικών Οχυρών. Δυστυχώς και εδώ, ανεξηγήτως, η κυβέρνηση αρνήθηκε τη διάθεση των αεροδρομίων. Γιατί;

Ο ναύαρχος Σακελλαρίου στο βιβλίο του «Η θέσις της Ελλάδος εις τον Β’ Παγκόσμιομ Πόλεμον», (εκδόσεις «Κosmos Greek- American Printing Company» Νέα Υόρκη 1944) στη σελ. 203, γράφει για τον τρόπο αποχώρησης της βασιλικής οικογένειας και της αυλής της από την Αθήνα: «Οι πλείστοι με τας οικογενείας των –γυναίκας, τέκνα, πεθερές, κουβερνάντες- και με τας αποσκευάς των, μπαούλα, βαλίτσες με τουαλέτες, τσάντες με ρουχισμό, μερικοί με τα παιχνίδια των παιδιών των και κάποιοι με τα χρυσαφικά των. Φαίνεται όμως η θέα τοσούτον ασυνηθίστου φορτίου και δη εν καιρώ πολέμου, εξηρέθησε τα πληρώματα εις τοιούτον βαθμόν, ώστε εις την Σούδαν εξεδηλώθη μικρά στάσις επί της ‘’Βασιλίσσης Όλγας’’.»

Μάλιστα! Τρεις ημέρες πριν εισέλθουν στην Αθήνα οι Γερμανοί, ο βασιλιάς με την οικογένειά του, τις αποσκευές, τους αυλικούς, τους υπηρέτες κ.λπ. καθώς και η κυβέρνηση, έφευγαν για Κρήτη πρώτα και σε λίγες ημέρες για την αγγλοκρατούμενη Μέση Ανατολή.Χωρίς να αφήσουν στον ελληνικό λαό μια προκήρυξη, ένα Διάγγελμα, να τον καθοδηγήσουν πώς να αντιμετωπίσει την επερχόμενη κατοχή.

Κανένα σχέδιο δεν καταρτίστηκε από τους ‘’μεγαλόσχημους’’ της κυβέρνησης και του στρατού πως θα επιβιώσουν πρώτα και ύστερα πως θα αντισταθούν στις κατοχικές δυνάμεις. Δεν έκαναν ούτε το στοιχειώδες καθήκον των. Αυτό που  έκανε ο άσημος εκφωνητής του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών, ο οποίος, ενώ εισήρχοντο στην Αθήνα οι ορδές της Βέρμαχτ ανακοίνωνε περίπου τα εξής: «Ελληνικέ λαέ, λίγες στιγμές ακόμη ο ραδιοφωνικός σταθμός των Αθηνών θα είναι ελεύθερος, ελληνικός. Σε λίγο θα καταληφθεί από τους εχθρούς και ο σταθμός θα είναι πια εχθρικός. Να μην πιστεύετε όσα ανακοινώνει.»

Η κυβέρνηση των δοσιλόγων

Έτσι, απλώθηκε σ’ ολόκληρη τη χώρα η μαύρη νύχτα της Κατοχής. Από την πρώτη στιγμή οι κατοχικές δυνάμεις ανάθεσαν την πρωθυπουργία στον Τσολάκογλου, σε αναγνώριση των μεγάλων υπηρεσιών που τους προσέφερε. Ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός Κουίσλιγκ. Αποκλειστικός σκοπός της δοσίλογης και προδοτικής κυβέρνησης ήταν πως θα περάσει στο λαό την υποταγή στους κατακτητές, την πειθαρχία, την αδράνεια. Την Κατοχή δεν την ακολούθησαν απλώς αρρώστιες. Έπεσε φοβερή πείνα γιατί οι κατακτητές με τη συμπαράσταση της ‘’κυβέρνησης’’ κατάσχεσαν όλα όσα βρέθηκαν στις αποθήκες: σιτηρά, τρόφιμα, φάρμακα κ.λπ. Λήστεψαν τον υπάρχοντα πλούτο.

Αυτός ο χειμώνας του ’41-’42 υπήρξε εφιαλτικός και εξοντωτικός, κυρίως για τις λαϊκές μάζες.  Δεκάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους από την πείνα και διάφορες ασθένειες. Οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν στην πρωτεύουσα, στη Θεσσαλονίκη και λιγότερο σε άλλες περιοχές της χώρας. Η ‘’κυβέρνηση’’ αν πονούσε το λαό και στο ελάχιστο νοιαζόταν γι αυτόν, θα μπορούσε να τον σώσει από την πείνα και από διάφορες άλλες ασθένειες. Αλλά ο στόχος της δοσίλογης ‘’κυβέρνησης’’ ήταν πως πειθήνια θα υπηρετούσε τους κατακτητές.

Ο Ο. Παπαϊωάννου, μέλος της Πανελληνίου Ενώσεως Εφέδρων Αξιωματικών, κατέθεσε στη δίκη των δοσιλόγων τα εξής: «Περί τα τέλη Ιουνίου 1941, το προεδρείο της Πανελληνίου Ενώσεως παρουσιάζεται εις το υπουργικόν συμβούλιον και ζητεί να ληφθούν ορισμένα μέτρα δια να εύρουν εργασίαν οι έφεδροι αξιωματικοί. Εις απάντησιν, ο Γεώργιος Μπάκος  υπουργός Εθνικής Αμύνης (Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας), της κυβέρνησης των κουϊσλιγκς μας είπε ότι το καλύτερον το οποίον είχαμε να κάμωμεν θα ήτο να πλαισιώσωμεν μίαν Λεγεώνα, ήτις θα μετέβαινε να πολεμήσει παρά το πλευρό των Γερμανών εις την Ρωσίαν… Το προεδρείον απεχώρησεν, χωρίς να δώσει οιανδήποτε απάντησιν. Ο Μπάκος, κατόπιν αυτού, εζήτησεν κατάλογον όλων των αξιωματικών μελών της Ενώσεως για να τον παραδώσει εις την Γκεστάπο».

Αυτή είναι η ‘’πατριωτική’’ πράξη των Κουϊσλιγκς…

Η Αντίσταση αρχίζει.

Με τα σκληρά και απάνθρωπα μέτρα που παίρνουν οι φασίστες κατακτητές, προσπαθούν να τρομοκρατήσουν το λαό, να τον ταπεινώσουν και να τον αναγκάσουν να υποταχθεί και να τους υπηρετήσει: «Η σκλαβιά πικρό φαρμάκι / μαύρη κι άραχνη ζωή / φασιστάδες μαύροι δράκοι / μας πατήσανε τη γη.»

Μα όσα σκληρά μέτρα κι αν πήραν σε βάρος του λαού οι στυγνοί τύραννοι, ο λαός έμεινε όρθιος και αλώβητος στην ψυχή και στο πνεύμα. Γι αυτό, από την πρώτη στιγμή της Κατοχής άρχισε σιγά-σιγά να οργανώνεται σε μικρές ομάδες και να προκαλεί στον εχθρό φθορά.

Από την πρώτη στιγμή  της κατοχής άρχισε να οργανώνεται σε μικρές ομάδες και να προκαλεί στον εχθρό φθορά. Με την πρωτοβουλία γενναίων πολιτών που γυρίζουν τις πόλεις και τα χωριά, διακηρύσσουν την ανάγκη της Αντίστασης κατά των κατακτητών. Αμέσως με την κατάληψη της χώρας, αρχίζουν να εκδηλώνουν τις πράξεις αντίστασης, όπως το κατέβασμα και κουρέλιασμα της Γερμανικής σημαίας από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης από τους Γλέζο και Σάντα.

Από το καλοκαίρι του 1941, σε διάφορες περιοχές της χώρας παρουσιάζονται οι πρώτες ομάδες Ανταρτών, που αρχίζουν τη δράση τους με σαμποτάζ κατά των αρχών κατοχής. Από το Σεπτέμβρη του 1941, ιδρύονται από Δημοκρατικούς, προοδευτικούς πολίτες το ΕΑΜ, ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ. Η μεγαλύτερη εξ όλων των αντιστασιακών οργανώσεων, η πολυπληθέστερη, η μαχητικότερη, η μαζικότερη είναι η Εαμική Εθνική Αντίσταση, της οποίας κινητήρια δύναμη αποτελούσε το ΚΚΕ. Ο συνταγματάρχης της αγγλικής αποστολής στην Ελλάδα Χάμμοντ έγραψε το 1943 στον απεσταλμένο του βρετανικού στρατηγείου Μέσης Ανατολής Τομ Μπράουν: «Αμέσως μετά την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα το Κομμουνιστικό Κόμμα ανέλαβε την πρωτοβουλία της οργάνωσης του κινήματος Αντιστάσεως και ζήτησε από τα αστικά κόμματα να συνεργαστούν μαζί του.»

Ο δε ραδιοφωνικός σταθμός του Λονδίνου σε εκπομπή του για την Ελλάδα στις 13 Μαίου 1944 έλεγε: «Οι κομμουνιστές προς αιωνίαν τους τιμή, είναι οι πρώτοι που ερρίφθησαν εις τον πατριωτικόν αγωνα».

Είναι αλήθεια πως το έπος της Εθνικής Αντίστασης είναι έργο ολόκληρου του ελληνικού λαού, στον οποίον ανήκει η δόξα και η τιμή. Αλλά δυστυχώς, οι ηγεσίες των αστικών κομμάτων, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Αν συμπορεύονταν με τον ελληνικό λαό  στην αντιμετώπιση των κατακτητών και ανελάμβαναν την ηγεσία του ΕΑΜ, όπως τους είχε προταθεί, ίσως η μοίρα της χώρας να ήταν διαφορετική.

Η στάση των παλαιών κομμάτων

Ο υπαρχηγός του ΕΔΕΣ κ. Πυρομάγλου, έγραψε τα εξής για τη στάση των αστικών κομμάτων: «Κατά την κατοχή, τα αστικά κόμματα εκώφευσαν στην πρόσκληση να μετάσχουν στην Εθνική Αντίσταση. Η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου είχε προσχωρήσει στον Άξονα και ο ελληνικός λαός ευρέθη προ διλήμματος αλλ’ επολέμησε ηρωικώς…» 

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως η μεγαλοαστική τάξη και η ηγεσία των παλαιών κομμάτων κράτησε στάση παθητική έναντι του αγώνα κατά των στρατευμάτων Κατοχής. Ένα μέρος έφυγε στη Μέση Ανατολή για να αποφύγει τις ταλαιπωρίες, τις θυσίες, τις κακουχίες της κατοχικής τυραννίας. Ένα άλλο μέρος συνεργάστηκε με τις αρχές κατοχής για να πολεμήσουν από κοινού την Εαμική Εθνική Αντίσταση. Ένα δε άλλο μέρος εσιώπησε περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή –και χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα- να αρπάξει την εξουσία και να ξανακάτσει στο σβέρκο του  ήρωα ελληνικού  λαού.

Ένας μεγάλος πατριώτης και αγωνιστής, ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης γράφει τα εξής: «Δεν πήραν καμιά θέση  γιατί δεν πίστευαν και δεν ήθελαν να υποβληθούν σε κόπους και θυσίες, κι απ’ την άλλη δεν ήθελαν να χαρακτηριστούν συνεργάτες των κατακτητών εάν αποδοκίμαζαν τον αγώνα. Προτίμησαν τη σιωπή και την αδράνεια, ενώ ο κόσμος αυτός των πολιτικών και στρατιωτικών αρχηγών είχε σαν καθήκον από την ιστορία του και τους αγώνες του, τη θέση του στην κοινωνία και την πολιτεία να μπει επικεφαλής του λαού, να τον οδηγήσει, να τον κατευθύνει.»

Τα παθήματα πρέπει να γίνονται μαθήματα και η ιστορία πάντα να διδάσκει. Όταν το έθνος μας ήταν ενωμένο κατήγαγε νίκες λαμπρές, όπως στους απελευθερωτικούς πολέμους ’12-’13 και στον ένδοξο πόλεμο του ’40. Όσες φορές ήταν διχασμένο, η χώρα οδηγήθηκε στην καταστροφή, όπως η Μικρασιατική καταστροφή, η μεταπελευθερωτική περίοδος που οδηγηθήκαμε στον Εμφύλιο πόλεμο –που τόσο ακριβά πλήρωσε ο τόπος- όπως η περίοδος ’67-’74, που οδήγησε στην καταστροφή της Κύπρου.

ΠΗΓΗ: www.presspublica.gr