Συνέντευξη της Ευτυχίας - Αλεξάνδρας Λουκίδου στην Δήμητρα Καραγιάννη

Η Ευτυχία - Αλεξάνδρα Λουκίδου & το Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής: «Οι λέξεις αναδεικνύουν το αληθινό μας πρόσωπο

και το συστήνουν πρώτα σε εμάς, πολύ πριν το συστήσουν στους άλλους».

Συζήτηση με την Δήμητρα Καραγιάννη

● Για το Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής & Ανάγνωσης και το τι μπορεί να μάθει κάποιος σ’ αυτό.

Το Εργαστήρι στοχεύει στην κινητοποίηση της προσωπικής φωνής του καθενός. Εξασκεί τη γλωσσική και μορφική ακρίβεια. Συνδυάζουμε το γνωστικό υλικό με τη φαντασία μέσα από μια σειρά θεωρητικών και πρακτικών μεθόδων. Γινόμαστε καλύτεροι αναγνώστες, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση της συγγραφής. Αξιοποιούμε τις πολλαπλές δυνατότητες της γλώσσας, μαθαίνουμε να απορρίπτουμε και να διορθώνουμε επεμβαίνοντας στο γραπτό. Απογειώνουμε την έμπνευση. Ο έρωτας, ο χρόνος και το όνειρο, το προσωπικό βίωμα και ο μύθος, ο τόπος και η ιστορία του, οι κάθε λογής απώλειες και η μνήμη, όλα μετατρέπονται σε υλικό κατασκευής όπου με τόλμη και ευαισθησία βλέπουμε λέξεις και ήχους να χτίζουν το οικοδόμημα του δικού μας εκφραστικού σύμπαντος. Γνωρίζουμε ποιητές, ποιήτριες και συγγραφείς διαφορετικού ύφους και τεχνοτροπίας, γενιών και ρευμάτων. Μελετάμε τη νεοελληνική και τη μεταφρασμένη λογοτεχνία. Αναλύουμε συγγραφικές τεχνικές μέσα από την προσέγγιση ποικίλων λογοτεχνικών ειδών.

● Για το αν η γραφή διδάσκεται…

Σε καμία περίπτωση δε θα ισχυριζόμουν πως το ταλέντο διδάσκεται. Κι όπως η σκληρή δουλειά δεν αντικαθιστά το ταλέντο έτσι και το ταλέντο ουδέποτε αρκεί, ώστε να παρακάμψει τη σκληρή δουλειά. Θα έλεγα πως μάλλον πρόκειται για έναν γόνιμο συνδυασμό. Και αυτό σε ένα βαθμό προσφέρει η δημιουργική γραφή και ανάγνωση. Δεν πρόκειται φυσικά για οδηγίες προς ναυτιλλομένους, δεδομένου μάλιστα ότι η πλοήγηση στα ανοιχτά της γραφής είναι μια άκρως ιδιωτική και άρα ιδιάζουσα προσωπική πλεύση που πραγματοποιείται με τα ευτελή μα τόσο ακριβά υλικά του προσωπικού αυτοσχεδιασμού. Πρόκειται όμως για ένα άνοιγμα στον κόσμο των πιθανοτήτων και των ενδεχομένων, ένα παιχνίδι εναλλακτικών τεχνικών και ανακατασκευής που μέσα από την πλάνη και την ανατροπή μάς μαθαίνει να είμαστε ανοιχτοί στους αιφνίδιους συνδυασμούς που εγκαινιάζουν την άλλη όραση. Και βέβαια αυτό που μπορεί να κάνει κάποιος στα πλαίσια μιας καθοδήγησης δεν είναι η υπαγόρευση του ενός και μοναδικού τρόπου αλλά η δοκιμαστική πάντοτε υπόδειξη εναλλακτικών λύσεων, προκειμένου να εμφανιστεί το πλήρες και το καίριο που βέβαια ταιριάζει στην ψυχοσύνθεση του καθένα. Και αυτό ακριβώς είναι το μαγικό που κατορθώνουν οι λέξεις στη λογοτεχνία και ιδιαίτερα στην ποίηση. Δανείζοντάς μας κάθε φορά διαφορετικά προσωπεία κατορθώνουν να αναδεικνύουν το αληθινό μας πρόσωπο και να το συστήνουν πρώτα σε εμάς πολύ πριν το συστήσουν στους άλλους.

● Σε ποιους απευθύνεται ένα Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής & Ανάγνωσης…

Απευθύνεται σε άτομα όλων των ηλικιών που πιστεύουν σε μια ουσιαστική αναγέννηση και μεταμόρφωση. Όσοι ήδη γράφουν μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητες, το ταλέντο και την τεχνική τους. Όσοι ξεκινούν τώρα, μπορούν να ξεκλειδώσουν τις συγγραφικές δυνατότητες που δε γνώριζαν πως κατείχαν. Η γραφή άλλωστε είναι μια πράξη ακτιβιστική, ικανή να αλλάξει τον κόσμο με τη φαντασία και τη γλώσσα. Η αισθητική είναι παντοδύναμη, αφού, όπως είπε και ο αγαπημένος Φιοντόρ: «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο».

● Τα λογοτεχνικά είδη που προσεγγίζει…

Με ποίηση, διήγημα, αποσπάσματα μυθιστορημάτων, επιστολογραφία, δοκίμιο

● Υπάρχουν «οδηγίες γραφής;»

Πάντοτε πίστευα πως η γραφή προχωρά διά της επιστροφής σε κάτι πρωτογενές, ακατέργαστο και φυσικά αθώο και κατατείνει σε μια διπλή συνάντηση, πρώτα με τον εαυτό μας κι έπειτα με τον άλλο. Γι’ αυτό και ποτέ δεν ισχυρίστηκα ότι υπάρχει ενδεδειγμένη διαδικασία για την τελετουργία της γραφής. Ίσως μόνο μια συνεχής καταβύθιση στη διάρκεια της οποίας προσπαθείς να ξεντυθείς τις γνώσεις σου, για ν’ ανακαλύψεις αυτό που θα σ’ ελευθερώσει. Ποίημα το ποίημα λοιπόν, κείμενο το κείμενο ανακαλύπτεις αυτό που σου αποκαλύπτεται. Στις συναντήσεις μας αυτές προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με τη γλώσσα, περνώντας από την περιοχή της κοινόχρηστης και άχρωμης σε μία γλώσσα προσωπική που απελευθερώνει, να διαμορφώσουμε νέους συσχετισμούς και να εξοικειωθούμε με το παράδοξο μιας άλλης κανονικότητας.

● Τι πρέπει να κάνει κάποιος που έχει μπροστά του μια λευκή σελίδα…

Να διδαχτεί από το άδειο και λευκό και αδειάζοντας τον νου από τις νόρμες και τους κανόνες που τον περιορίζουν να ανοιχτεί στον κόσμο των ανατρεπτικών πιθανοτήτων. Άλλωστε, το ζητούμενο δεν είναι να αναπαράγουμε τη γνώση και το βίωμα αλλά με αφετηρία αυτά τα δυο να πάμε παραπέρα. Με άλλα λόγια, μας θέλει απροετοίμαστους και αιφνιδιασμένους η γραφή, απογυμνωμένους και έκπληκτους, για να μας αποκαλύψει το άγνωστο.