Ερμηνεία Ποντιακών λέξεων και φράσεων | Θρύβ’ς - Πινάκι - Χουλάρι (της Δέσποινας Μιχαηλίδου - Καπλάνογλου)

Στην σημερινή δημοσίευση θα δούμε 3 λέξεις από μια ποντιακή παροιμία .

ΣΤΑ ΠΟΝΤΙΑΚΑ Η ΠΑΡΟΙΜΙΑ

Ήνταν θρύβ’ς ’ς σο πινάκι σ’, θα έρται ’ς σο χουλάρι σ’.

ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

Ερμηνεύται : Ότι τρίβεις στο πιάτο σου θα έρθει στο κουτάλι σου.

ΤΙ ΕΝΝΟΕΙ Η ΠΑΡΟΙΜΙΑ

Ότι κάνεις θα το βρεις μπροστά σου

ΕΠΙΛΟΓΗ ΛΕΞΕΩΝ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
Από την παροιμία επιλέξαμε τις λέξεις :
Θρύβ’ς - Πινάκι - Χουλάρι

***************************************

1.Θρύβ’ς

Το αντίστοιχο ρήμα είναι θρύφτω

Προέρχεται από το αρχαιοελληνικό θρύπτω . Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή γλώσσα θραύω, σπάω

Παράγωγα : Εύθρυπτος - θραύω - θρύμμα - τρυφή - τρυφερός

Στην νεοελληνική αποδίδεται : Κομματιάζω ,θραύω, σπάζω, θρυψαλίζω, , μπορώ να το κάνω κυριολεκτικώς και μεταφορικώς.

*************************************
2. Πινάκι

Λέγεται και Πινάκιν

Προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη πίνακας .Πινάκιο είναι το υποκοριστικό του πίνακας

Λέμε : Αντί πινακίου φακής

.Παράγωγο του είναι το πινάκα ,πινακηδόν, πινάκι, πινακίδα, πινακίδιο,

πινακωτή , πινακωτός , πινακώνω

Στην νεοελληνική αποδίδεται :Το πιάτο . Επιτραπέζιο σκεύος, που χρησιμοποιείται στο σερβίρισμα φαγητού.

***************************************
3.Χουλάρι

Λέγεται και Χουλιάρ

Προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη κοχλιάριον που προήλθε από την επίσης αρχαιοελληνική λέξη . κόχλος, κοχλίας

Καθιερώθηκε στην κοινή ελληνιστική εποχή κοχλιάριον

Στην νεοελληνική αποδίδεται :Κουτάλι . Χλιάρι ή χουλιάρι λέγεται ακόμη και σήμερα στη Μακεδονία και την Ήπειρο το κουτάλι της σούπας.

Ομόρριζα παράγωγα. . κόχη, χουλιάρι , χουχλιάρι