kozanitvbanner1363x131pix

banner 728x90 PJC 4

b834pix

ecofloor230

ΤΕΝΤΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 1

pantelidisGIF834pix

asepop 2021 a

artinhouse2

garden hall banner1

musicart834pix

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα

noisi1

Καραγάτσι - Φτελιά - Φτελειος - Ουλμος των αγρών - Ulmus Campestris - Ulmus Minor - Slippery Elm - Γιατί χάθηκαν τα Καραγάτσια από την Κοζάνη και ολόκληρη την Ευρώπη; (της Μάρθας Στ. Καπλάνογλου | Τ. Γεωπόνος)

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Καραγάτσι ή φτελιά ή πτελέα και πτελέη, κατά την αρχαιότητα, είναι αυτοφυές, φυλλοβόλο δέντρο, που ανήκει στο γένος Ulmus.

Η φτελιά χαρακτηρίζεται από φύλλωμα πυκνό και βαθυπράσινο με παρυφή, διπλή οδοντωτή και με βάση, έντονα ασύμμετρη. Η λέξη Καραγάτσι έχει τις ρίζες της, στην Οθωμανική περίοδο, καθώς η σχετική λέξη προέρχεται από το kara = μαύρο + agac = δένδρο, επειδή η φτελιά χαρακτηρίζεται από φύλλωμα πυκνό βαθυπράσινο .

ΤΑ ΚΑΡΑΓΑΤΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ

Τα Καραγάτσια στην Κοζάνη, μέχρι 50 χρόνια πριν, ήταν διάσπαρτα στους αγρούς της Κοζάνης ,ευθυτενή και μεγάλης ηλικίας,που έφταναν στα 40-50 μέτρα.

Ήταν το δένδρο, που ήταν το καταφύγιο στις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες του κουρασμένου αγρότη, χάρη στο πλούσιο φύλλωμα τους.

Φύτρωναν από μόνα τους ,χωρίς να χρειάζονται ιδιαίτερη περιποίηση.

Περιζήτητο ήταν το ξύλο του.

Κάποια στιγμή, γύρω στην δεκαετία του 1960, άρχισαν, σιγά σιγά, να ξεραίνονται και να εξαφανίζονται ,έχοντας προσβληθεί από μια άγνωστη,μέχρι εκείνη την εποχή, ασθένεια. Αργότερα, οι ειδικοί θα μάθουν, ότι υπήρξε προσβολή από μια άγνωστη ασθένεια που λεγόταν Γραφίωση και μεταδιδόταν, από καφέ έντομα, με σκληρά έλυτρα

Η ΟΛΛΑΝΔΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ή ΓΡΑΦΙΩΣΗ

Το πρόβλημα στην περιοχή της Κοζάνης και σε ολόκληρη την Βόρεια Ελλάδα εμφανίσθηκε την τελευταία πεντηκονταετία ,από το 1968, που, σταδιακά,εξαφάνισε όλα τα Καραγάτσια της περιοχής

Τα δένδρα ξεραινόταν και συγχρόνως, δεχόταν επίθεση από έντομα με σκληρά έλυτρα (κολεόπτερα ),που κατέτρωγαν το ξύλο και μετέδιδαν την αρρώστια, που ήταν ένας μύκητας με το όνομα Ophiostoma ulmi, το δε έντομο ήταν του γένους Scolytus_

-- Η πρώτη εμφάνιση 1910 Η πρώτη πανδημία, που προκλήθηκε από το μύκητα εμφανίστηκε στη Βορειοδυτική Ευρώπη, στη δεκαετία του 1910 και εξαπλώθηκε σε όλη, σχεδόν, σε όλη την Ευρώπη και την Ασία. Στη συνέχεια, στο τέλος της δεκαετίας του 1920, το παθογόνο εισέβαλε στις Ανατολικές ΗΠΑ, µέσω ξυλείας, που μεταφέρθηκε από την Ευρώπη

-- Η δεύτερη εμφάνιση του 1940 .Η δεύτερη πανδημία ξεκίνησε, στη δεκαετία του 1940, σε Ευρώπη και Β. Αμερική, από ένα νέο είδος, το Ophiostoma novo-ulmi, το οποίο παρουσιάζει μεγαλύτερη παθογόνο δύναμη από το αρχικό

. Αναγνωρίστηκαν δύο διαφορετικές φυλές αυτού του μύκητα, που στη συνέχεια χαρακτηρίστηκαν ως διαφορετικά υποείδη: O. novo-ulmi ssp. nono-ulmi στην Ευρώπη και την Ασία και O. novo-ulmi ssp. americana στη Β. Αμερική, το οποίο, στη δεκαετία του 1960, μεταδόθηκε και στη Μ. Βρετανία.

Ο απολογισμός της δεύτερης πανδημίας είναι τραγικότερος της πρώτης.

Στην Ευρώπη έχουν καταστραφεί από την ασθένεια τα περισσότερα από τα δένδρα φτελιάς (Ulmus spp.), που υπήρχαν.

Μόνο στη Μ. Βρετανία υπολογίζεται ότι νεκρώθηκαν τα περισσότερα από τα δένδρα. Παράλληλα, στη Β. Αμερική, όπου οι καταστρεπτικές συνέπειες της ασθένειας ήταν μεγαλύτερες, νεκρώθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια δένδρων φτελιάς.

-- Η εμφάνιση στην Ελλάδα 1968 Στην Ελλάδα, η ασθένεια καταγράφηκε, για πρώτη φορά το 1968, σε περιοχές της Μακεδονίας και στη συνέχεια, εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη χώρα, αφανίζοντας, κυριολεκτικά,τα δένδρα φτελιάς.

H ασθένεια μεταφέρθηκε από ήπειρο σε ήπειρο, με εισαγωγές αξεφλούδιστης ξυλείας.

ΖΗΜΙΕΣ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ ΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

1 Ενδημία

Μια επιδημία της ασθένειας αυτής, από το 1910 μέχρι το 1960 εξαφάνισε 10% - 40% των φτελιών, στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική.

Εξαπλώθηκε σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, εκτός από την Ελλάδα και τη Φινλανδία.

2η Ενδημία

Στην δεύτερη επιδημία, που ήταν πιο επιθετικής και μολυσματικής μορφής, το Ophiostoma novo-ulmi, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι τώρα, έχει αφανίσει πάνω από 75% των φτελιών στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, και σε μερικά μέρη, σχεδόν όλα τα μεγάλα δένδρα. Έχει εξαπλωθεί σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.

Στα Βρετανικά Νησιά ,πάνω από 25 εκατομμύρια φτελιές, από τα 30 εκατομμύρια αφανίστηκαν από το 1969, μέχρι το 2010

. H Βόρεια Αμερική είχε 77 εκατομμύρια φτελιές το 1930: πάνω από 75% χάθηκαν μέχρι το 1981

Η Γαλλία έχει χάσει πάνω από 90% των φτελιών της.

H ασθένεια έχει φτάσει στη Νέα Ζηλανδία (ξεσπάσματα τo 1989 και τo 2013). Δεν έχει φτάσει ακόμα στην Αυστραλία.

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

Ο χυμός της φτελιάς περιέχει ανθρακικό ασβέστιο και οξικό κάλιον

Τα βασικά συστατικά του παρασκευάσματος ξύλου φτελιάς, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες είναι η τανίνη και η ουλμίνη, ουσία που ανακουφίζει από ερεθισμούς ή φλεγμονές σε ιστούς.

Η φλούδα περιέχει άφθονη φυτική κόλλα και τανίνη. Περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις αντιοξειδωτικών, συμπεριλαμβανομένων της β-σιτοστερόλης, της β-καροτίνης και των προανθοκυανιδών.

Είναι, δε γνωστό, ότι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα

-- Πώς λειτουργεί σαν βότανο;

Το καραγάτσι περιέχει χημικές ουσίες, που μπορούν να απαλύνουν τον πονόλαιμο. Μπορεί, επίσης, να προκαλέσει έκκριση βλεννογόνου, που μπορεί να είναι χρήσιμη για προβλήματα στομάχου και εντέρου.

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Η φτελιά ως βότανο έχει πολλές θεραπευτικές δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό και παραδοσιακά, χρησιμοποιείται, κυρίως, για βοήθεια στην εύρυθμη εντερική λειτουργία.

Από την φτελιά παρασκευάζεται κατάπλασμα και προστατεύει τους ερεθισμένους ιστούς, όπως το δέρμα ή οι εντερικές μεμβράνες.

Ξεχωρίζει για την καταπραϋντική αντιφλεγμονώδη δράση του, ειδικά στο πεπτικό σύστημα, λόγω της περιεκτικότητάς του σε γλοιό.

Αλκαλοποιεί τα γαστρικά υγρά εξισορροπώντας το pH.

Απορροφά τις τοξίνες από το έντερο και μειώνει το χρόνο της εντερικής διέλευσης. Επειδή επικαλύπτει τις μεμβράνες, μπορεί ακόμη και να αποδειχθεί αποτελεσματικό ,ως θεραπεία, για την κατάποση επιβλαβών χημικών ουσιών ή φαρμάκων.

-- Μέρη του δένδρου χρησιμοποιούνται για τον βήχα, κολικό, δυσκοιλιότητα. αιμορροϊδές.

- Φλούδα

Η εσωτερική φλούδα της φτελιάς είναι στυπτική, αντιφλεγμονώδης διουρητική,τονωτική, εφιδρωτική. καθαρτική

Στη λαϊκή, αλλά και την σύγχρονη θεραπευτική χρησιμοποιείται για τη θεραπεία συμπτωμάτων. Π.χ. φλοιός σε σκόνη έχει χρησιμοποιηθεί για τοπική εφαρμογή, για τη θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας, των ρευματισμών, των ψυχρών πληγών, των πληγών, των αποστημάτων, των ελκών και των πονόδοντων

.Βοηθά σε γενικότερες εντερικές διαταραχές ( εντερίτιδα, κολίτιδα, παρασιτικοί σκώληκες), καθώς και για πλύσεις πυορροούντων ελκών ή του κόλπου.

Ο Διοσκουρίδης σύστηνε τη χρήση της φλούδας της φτελιάς ως φάρμακο, για μολύνσεις και πληγές. Συστήνεται για χρόνια διάρροια, γαστρεντερικό έλκος, λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος .μόλυνση της ουροδόχου κύστης. .

Ο φλοιός μπορεί ακόμη να αναμειχθεί με κρέμα, όπως γλυκερίνη, και να εφαρμοστεί απευθείας ως τοπική αλοιφή.

-- Φύλλα

Είναι καθαρτικά και κατά της αρθρίτιδας και των ρευματισμών.

Εξωτερικά, χρησιμοποιείται το έκχυμα του, ως εφαρμογή για μολύνσεις,και στοματικές πλύσεις και γαργάρες

-- Οι καρποί Οι καρποί του δένδρου θεωρούνται υποκατάστατο του λυκίσκου

ΜΕΛΕΤΕς

- Καρκίνος.

Πρώιμη έρευνα δείχνει ότι ένα συγκεκριμένο προϊόν που περιέχει ρίζα κολλιτσίδα, ινδικό ραβέντι, οξαλίδα προβάτου και φλοιό φτελίας μπορεί να βελτιώνει την ποιότητα ζωής σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Για το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS).

Μια πρώιμη μελέτη δείχνει ότι η λήψη ενός συγκεκριμένου προϊόντος, που περιέχει ολισθηρό φλοιό φτερού, λακτουλόζη, πίτουρο βρώμης και γλυκόριζα μπορεί να αυξήσει τις κινήσεις του εντέρου και να μειώσει τον πόνο στο στομάχι και το φούσκωμα σε άτομα με IBS που χαρακτηρίζεται από δυσκοιλιότητα

. Ένα διαφορετικό προϊόν συνδυασμού που περιέχει ολισθηρό φλοιό φλοιού, μύρτιλλα, κανέλα και αγριάδα μπορεί να μειώσει τον πόνο στο στομάχι, το φούσκωμα και το αέριο σε άτομα με IBS, που χαρακτηρίζεται από διάρροια. Στην κατασκευή, το ολισθηρό φτερό χρησιμοποιείται σε ορισμένες παιδικές τροφές και διατροφικές ενήλικες και σε μερικές στοματικές παστίλιες που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση του πόνου στο λαιμό.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΓΚΥΕς ΚΑΙ ΘΗΛΑΖΟΥΣ ΜΗΤΕΡΕΣ

Δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για να γνωρίζουμε, εάν η λήψη φλοιού φτελιάς είναι ασφαλής, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού. Γι’ αυτό είναι καλό να αποφεύγεται η χρήση της.

ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ -ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΕΣ

Τα εκχυλίσματα από φτελιά έχουν προκαλέσει δερματίτιδα εξ επαφής και η γύρη έχει αναφερθεί ότι είναι αλλεργιογόνος.

ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Πιθανώς, να επιβραδύνει την απορρόφηση άλλων φαρμάκων, οπότε θα πρέπει να λαμβάνεται τουλάχιστον 2 ώρες πριν ή μετά από άλλα φάρμακα.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Λάβετε υπόψη ότι τα φυσικά προϊόντα δεν είναι πάντα απαραίτητα ασφαλή και οι δοσολογίες μπορεί να είναι σημαντικές.

Φροντίστε να ακολουθήσετε σχετικές οδηγίες στις ετικέτες των προϊόντων και να συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό ή τον ιατρό σας ή άλλο επαγγελματία υγείας πριν από τη χρήση.

ΧΡΗΣΕΙΣ

-- Ξυλεία

Το ξύλο της φτελιάς είναι περιζήτητo. Έχει μοναδικά νερά, συχνά με ίνες «συνυφασμένες» (τα νερά αλληλoδιασταυρώνονται).

Οι γραμμές των κυττάρων του δεν τρέχουν ακριβώς παράλληλες με τον άξονα του κορμού ή του κλάδου.

Συνεπώς, η ξυλεία δεν σκίζεται εύκολα.

Επειδή δεν σαπίζει όταν είναι διαρκώς βρεγμένη, για αιώνες η ξυλεία της φτελιάς χρησιμοποιόταν στην Ευρώπη για υδαταγωγούς και σωλήνες νερού, και στην κατασκευή των υδραντλιών

-- Ναυπηγική

Στην Ευρώπη, επίσης, από την κλασική εποχή μέχρι σήμερα, η φτελιά χρησιμοποιόταν στη ναυπηγική, και είναι, μαζί με τη δρυ, ένα από τα δύο βασικά είδη σκληρής ξυλείας για την κατασκευή του σκελετού των καραβιών.

Την κλασική εποχή, όπως μας λέει o Θεόφραστος (Περί φυτών αιτιών), τα εσωτερικά τμήματα των εμπορικών πλοίων, και οι πλώρες των τριηρών, κατασκευάζονταν από ξύλο φτελιάς

ς Όλα τα μεγάλα καΐκια, τα κατασκευασμένα στην Ελλάδ,α πριν τη δεκαετία του '50 που υπάρχουν ακόμα, έχουν τα στραβά τους, τα μπρατσόλια τους, όπως και όλα τα βασικά στοιχεία του σκελετού, από ξύλο φτελιάς. Καράβια για λίμνες και ποταμούς επίσης, όπως στην Ελλάδα τα χαρακτηριστικά καράβια της Καστοριάς και οι βάρκες της κατασκευάζονται από ξύλο φτελιάς

-- Κατασκευή κάρων

Για χιλιετίες, ξύλο φτελιάς έχει χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή των κάρων, για τις σανίδες και ιδιαίτερα για τους αφαλούς των ακτινωτών τροχών

--Άρματα από ξύλο φτελιάς

Στην Κνωσό, κατά την Μυκηναϊκή εποχή βρεθήκαν κατάλογοι που αναφέρουν φτελιανούς τροχούς.

-- Αλέτρια

Ο Ησίοδος λέει ότι αλέτρια, επίσης, ήταν συνήθως από πτελέα.

-- Ανθρώπινη τροφή

Ο Διοσκουρίδης λέει ότι για ανθρώπους τα νέα φύλλα μπορούν να βραστούν για χόρτα Σε χρόνια λιμού, ένα είδος αλευριού από ξερά φύλλα φτελιάς χρησιμοποιούνταν για ψωμί.

Οι σπόροι είναι πιο θρεπτικοί, με 45% πρωτεΐνη, και στην Κίνα τρώγονται τηγανιτοί ,με αλεύρι.

H εσωτερική φλούδα της φτελιάς κομμένη σε φέτες, αποξηραμένη και βρασμένη, συντήρησε πολλούς από τον αγροτικό πληθυσμό της Νορβηγίας, κατά τον μεγάλο λιμό του 1812

-- Κτηνοτροφή

Ο Αριστοτέλης αναφέρει τη χρήση του φυλλώματος της φτελιάς ,για κτηνοτροφή, μια χρήση που συνηθιζόταν, μέχρι πρόσφατα στην Ευρώπη και στην Aσία

-- Φυτοφράκτες

Τα καραγάτσια είναι κατάλληλα για φράχτες.

Στην Αγγλία, η πεδινή φτελιά που χρησιμοποιόταν σε φράχτες ήταν ο τύπος Ulmus minor. Σε μερικά μέρη, oι φτελιές βρίσκονταν σε πυκνότητες των 1000 δένδρων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο

-- Συγκαλλιέργεια με αμπέλια

Οι Ρωμαίοι, και μέχρι πρόσφατα oι Iταλoί, συνήθιζαν να φυτεύουν καμποφτελιές στα αμπέλια, ως στηρίγματα στις κληματαριές, εξαιτίας της ελαφριάς τους σκιάς και των χρήσιμων παραφυάδων του

Πληροφορίες για τα cookies

Τα cookies είναι σύντομες αναφορές που αποστέλλονται και αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του χρήστη μέσω του προγράμματος περιήγησης όταν αυτό συνδέεται στο Ιντερνέτ. Τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή και αποθήκευση δεδομένων του χρήστη όσο αυτός είναι συνδεδεμένος, για να του παράσχουν τις ζητούμενες υπηρεσίες και που ορισμένες φορές τείνουν να μην διατηρούν. Τα cookies μπορεί να είναι τα ίδια ή άλλων:

  • Technical cookies (τεχνικά cookies) που διευκολύνουν την πλοήγηση των χρηστών και τη χρήση των διαφόρων επιλογών ή υπηρεσιών που προσφέρονται από τον ιστό, όπως προσδιορίζουν τη συνεδρία, επιτρέπουν την πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές, διευκολύνουν τις παραγγελίες & τις αγορές, συμπληρώνουν φόρμες & εγγραφές, παρέχουν ασφάλεια, διευκολύνουν λειτουργίες (βίντεο, κοινωνικά δίκτυα κλπ.).
  • Customization cookies (cookies προσαρμογής) που επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους (γλώσσα, πρόγραμμα πλοήγησης - browser, διαμόρφωση, κ.α.).
  • Analytical cookies (cookies ανάλυσης) που επιτρέπουν την ανώνυμη ανάλυση της συμπεριφοράς των χρηστών του Ιντερνέτ, επιτρέπουν την μέτρηση της δραστηριότητας του χρήστη και την ανάπτυξη προφίλ πλοήγησης για την βελτίωση των ιστότοπων.

Ως εκ τούτου, όταν έχετε πρόσβαση στον ιστότοπο μας, σύμφωνα με το Άρθρο 22 του Νόμου 34/2002 των Υπηρεσιών Κοινωνίας της Πληροφορίας, στην αναλυτική επεξεργασία των cookies ζητάμε τη συγκατάθεση σας για τη χρήση τους, με σκοπό να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας. Χρησιμοποιούμε την υπηρεσία του Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων στατιστικών πληροφοριών όπως για παράδειγμα ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο μας. Τα cookies που προστίθενται από την υπηρεσία Google Analytics διέπονται από τις πολιτικές απορρήτου του Google Analytics. Αν επιθυμείτε μπορείτε να απενεργοποιήσετε τα cookies από το Google Analytics.

Παρακαλούμε, σημειώστε ότι μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή απενεργοποιήσετε τα cookies σύμφωνα με τις οδηγίες του προγράμματος πλοήγησης σας (browser).