Ρωσικό φυσικό αέριο και υδρογόνο: Αλληλοαναιρούνται ή αλληλοσυμπληρώνονται; (του Μιχάλη Ρένεση)

Ιστορικό ρεκόρ σημείωσαν οι παραδόσεις φυσικού αερίου από τη Ρωσία τον Ιανουάριο. Συγκεκριμένα παρέδωσε 19,4 δις κυβικά μέτρα, 6,1 δις κυβικά μέτρα ή 45,5%

περισσότερα από τον Ιανουάριο του 2020. Υπερβάλλουσα ζήτηση παρατηρήθηκε στις ευρωπαϊκές χώρες και την Κίνα, κυρίως λόγω του βαρύ χειμώνα. Επίσης σοβαρός λόγος ήταν η χαμηλή τιμή του φυσικού αερίου που ακολούθησε την τιμή του πετρελαίου ,που ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα μισό χρόνο πριν, όταν κλείστηκαν τα συμβόλαια. Η μέση τιμή εξαγωγής φυσικού αερίου  από τη Γκαζπρόμ το 2021 υπολογίζεται ότι θα είναι περίπου 182 δολάρια/1000 κυβικά μέτρα και το 2023 θα φτάσει στα 200 δολάρια/1000 κυβικά μέτρα, όταν η τιμή στη  σποτ αγορά ήταν πάνω από 250 δολάρια/1000 κυβικά μέτρα. 

‘Ένας άλλος παράγοντας που οδήγησε στην αύξηση των παραδόσεων ρωσικού φυσικού αερίου, είναι ότι μεγάλες ποσότητες αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου κατευθύνθηκαν προς την Ασία και κυρίως στην Κίνα, επειδή φαίνεται να συνέρχεται γρηγορότερα από την πανδημία. Σ’ αυτή την περιοχή η τιμή του φυσικού αερίου τον Ιανουάριο έφτασε τα 1000 δολάρια/1000 κυβικά μέτρα.

Επομένως οι τιμές της Γκαζπρόμ είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές. Επίσης, σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές της, μπορεί να παραδίδει σε εικοσιτετράωρη βάση ,μέσω του δικτύου των αγωγών που διαθέτει, τις ποσότητες που χρειάζονται οι πελάτες της. Ανταγωνιστές της Ρωσίας είναι η Νορβηγία, η Αλγερία και λιγότερο το Αζερμπαϊτζάν. Η Γκαζπρόμ υπολογίζει, ότι το 2021 θα παραδώσει στις ευρωπαϊκές χώρες 192 δις κυβικά μέτρα και 10 δις κυβικά μέτρα στην Κίνα. Οι ποσότητες αυτές είναι αρκετά αυξημένες σε σχέση με το 2020. Υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ για το μοίρασμα της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου. Οι ΗΠΑ επιθυμούν να υποκαταστήσουν μέρος του ρωσικού φυσικού αερίου με αμερικανικό υγροποιημένο σχιστολιθικό. Οι κυρώσεις και οι απειλές είναι και η κύρια αιτία των καθυστερήσεων της κατασκευής του «Nord Stream-2» χρησιμοποιώντας πότε την Ουκρανία, πότε την Πολωνία, πότε και τις δύο μαζί. Η Ουκρανία σε περίπτωση ολοκλήρωσης του αγωγού θα χάσει τα έσοδά της από το τράνζιτ του ρωσικού φυσικού αερίου. Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη μετά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν, επειδή ο γιος του Χάντερ Μπάιντεν είναι μεγαλομέτοχος στην ουκρανική εταιρεία φυσικού αερίου Burima.

Τα επόμενα χρόνια θα υπάρχουν δύο τάσεις για τις παραδόσεις φυσικού αερίου.  Η μία θα οδηγεί σε αυξανόμενες ποσότητες για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας , καύσιμα και θέρμανση. Η άλλη θα κινείται προς την κατεύθυνση της μείωσης, λόγω ύφεσης και αύξησης της φορολογίας για το διοξείδιο του άνθρακα(CO2). Η απομάκρυνση από τους υδρογονάνθρακες και η πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα θα επηρεάσουν αρνητικά τις παραδόσεις φυσικού αερίου. Διαβλέποντας τις συνέπειες από τη δεύτερη τάση , η Ρωσία προετοιμάζεται για τη μετάβαση σε καύσιμα πιο φιλικά προς το περιβάλλον.

Nord Stream-1, Nord Stream-2 …Nord Stream-3

Η Ρωσία ακόμη δεν ολοκλήρωσε την κατασκευή του αγωγού Nord Stream-2 και ήδη συζητάει για έναν αγωγό Nord Stream-3, ο οποίος θα μεταφέρει στις ευρωπαϊκές χώρες «γαλάζιο» ή «τιρκουάζ» υδρογόνο που θα παράγεται από πυρόλυση. Με τη μέθοδο αυτή γίνεται θερμική διάσπαση του μεθανίου με μικρές εκπομπές ρύπων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση,  με βάση τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, σκοπεύει να κάνει μετάβαση μέχρι το 2050 στο «πράσινο» υδρογόνο που θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στη Ρωσία αλλά και στις ΗΠΑ θεωρούν , ότι αυτός ο στόχος είναι πολύ φιλόδοξος και μπορεί να οδηγήσει σε ενεργειακή φτώχεια. Επίσης τα συμφέροντα γύρο από το φυσικό αέριο, παγκοσμίως, είναι πάρα πολύ ισχυρά και θα αντιταχθούν σε μια τέτοια εξέλιξη. 

Η Γκαζπρόμ θεωρεί, ότι μπορούν να συνδυαστούν το φυσικό αέριο με το υδρογόνο. Παγκόσμια αυτή τη στιγμή παράγονται περίπου 120 εκατ. τόνοι υδρογόνου. Οι ποσότητες αυτές προβλέπεται να πενταπλασιαστούν σε 30 χρόνια. Θα υπάρξει πολύ μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ των ισχυρών χωρών, ιδιαίτερα μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας , για την ηγεμονία σ’ αυτό τον τομέα.

Προς το παρόν η Γκαζπρόμ δημιούργησε θυγατρική εταιρία με την επωνυμία «Γκαζπρόμ υδρογόνο», η οποία μελετάει νέα πρότζεκτ ανάπτυξης του υδρογόνου ως εναλλακτικού καυσίμου. Η εταιρία αυτή σχεδιάζει τη δημιουργία μεγάλου εργοστασίου παραγωγής υδρογόνου από μεθάνιο στις εξόδους των αγωγών «Nord Stream-1” και «Nord Stream-2» στη Γερμανία, που σε 1 κιλό υδρογόνου θα αντιστοιχεί 1,2-1,6 κιλά CO2.Αυτό πρακτικά θα είναι τρείς φορές χαμηλότερα από το κριτήριο που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για παραγωγή υδρογόνου με χαμηλές εκπομπές ρύπων.

Επίσης η ρωσική πλευρά εξετάζει την προμήθεια των ευρωπαϊκών χωρών με φθηνό υδρογόνο που θα παράγεται με παραδοσιακούς τρόπους διάσπασης  του μεθανίου. Επειδή οι τρόποι αυτοί είναι ιδιαίτερα ρυπογόνοι, προτείνεται το CO2 να επιστρέφεται μέσω των αγωγών πίσω στη Ρωσία, για αποθήκευση και ανακύκλωση.

ΠΗΓΗ: energypress.gr