kozanitvbanner1363x131pix

banner 728x90 PJC 4

b834pix

ecofloor230

ΤΕΝΤΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 1

pantelidisGIF834pix

asepop 2021 a

artinhouse2

garden hall banner1

musicart834pix

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα

noisi1

Φυτά από τους αγρούς και τις παλιές αυλές της Κοζάνης: Ελέβορος - Αγλέουρας - Στερόγιαννη - Σκάρφι - Κάρπη(ι) - Veratrum Album (της Μάρθας Στ.Καπλάνογλου, Τεχνολόγος Γεωπόνος)

κοζάνη, ειδήσεις, νέα, Πτολεμαΐδα ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι ελλέβοροι είναι φυτά ποώδη με ρίζωμα πολυετές, που ζουν στα ορεινά.

Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις ανεμώνες και τις νεραγκούλες.

Από τα ένδεκα είδη ελλέβορου, που υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, στην Ελλάδα φυτρώνει μόνο ο Ελλέβορος ο κυκλόφυλλος (Helleborus cyclophyllus).

Τον βρίσκουμε στα ξέφωτα των ορεινών δασών, τα άνθη του έχουν χρώμα ανοιχτό κιτρινοπράσινο και εμφανίζονται νωρίς την άνοιξη, μετά το λιώσιμο των χιονιών.

Είναι κοινά γνωστός ως Σκάρφι, Κάρπη, Καρπί κ.ά.

Πολυετές φυτό με βαθύ ρίζωμα.

Έχει φύλλα παλαμοειδή, σύνθετα , πριονωτά στις άκρες. Τα άνθη εκφύονται από τις μασχάλες αυτών και έχουν χρώμα πράσινο.

Οι Ελλέβοροι είναι φυτά δηλητηριώδη.

Ωστόσο, όπως όλα τα δηλητήρια, χρησιμοποιούνταν από τους πρακτικούς γιατρούς και για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Παλιά χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία διαφόρων ασθενειών των ζώων, όμως όσον αναφορά τις ανθρώπινες ασθένειες, δεν είναι ξεκάθαρο πού ακριβώς ωφελούσε το φυτό αυτό.

Ο “αγλέορας” ή “αγλέουρας” είναι ένα δηλητηριώδες φυτό με την επιστημονική ονομασία “ελλέβορος” το οποίο ανήκει στην οικογένεια δικοτυλήδονα βατραχοειδή.

Το σημερινό του όνομα αποτελεί παραφθορά της αρχαίας ονομασίας του, επίσης σε διάφορα μέρη της Ελλάδας είναι γνωστό και με τις ονομασίες γαλατσίδα, σκάρφι, κάρπη, καρπί.

Το Βέρατρον το λευκόν, ο Ελλέβορος ο λευκός (Veratrum album), γνωστός και ως ψευδής ελλεβορίνη (false helleborine), Ευρωπαϊκός λευκός ελλέβορος (European white hellebore)Είναι εγγενές στην Ευρώπη και σε τμήματα της δυτικής Ασίας (δυτική Σιβηρία, την Τουρκία και στον Καύκασο).

ΙΣΤΟΡΙΑ

-- Ήταν ο λευκός ελλέβορος του Θεόφραστου & του Διοσκουρίδη. Κατά τους Γεννάδιο και Καββαδά είναι ο λευκός ελλέβορος (white veratrum) του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη

--Ισχυρισμός ότι σκότωσε τον Μ. Αλέξανδρο

Το 2014, υπήρξε ο ισχυρισμός ότι ο Μέγας Αλέξανδρος, θα μπορούσε να είχε δηλητηριαστεί, με κρασί φτιαγμένο από Veratrum album.

Προηγουμένως, υπήρχε η πεποίθηση, ότι η δηλητηρίαση οφειλόταν στο αρσενικό ή (σύμφωνα με ένα μύθο) ότι το νερό του Στύγιου ποταμού, μπορεί να οδήγησε στο θάνατο τον Βασιλιά της Μακεδονίας.

-- Αποτελεσματικό εμετικό

Στην αρχαιότητα, ένα αποτελεσματικό εμετικό, με βάση το λευκό ελλέβορο και ένα πικρό οβάλ σπόρο ( Erigeron ή Senecio) αναμείχθηκε από τους ιατρούς της Αντίκυρας, μιας πόλης της Φωκίδας στην Ελλάδα

– Θεραπεία, από παράκρουση, των θυγατέρων του βασιλιά

Με το φυτό αυτό, σύμφωνα με τον μύθο, ο Μελάμπους (θεωρείται ο πρώτος ψυχοθεραπευτής ) θεράπευσε και τις κόρες του βασιλιά του Άργους, Προίτου (Προιτίδες), που είχαν πάθει παράκρουση και νόμιζαν πως ήταν αγελάδες ) και στη συνέχεια πήρε για σύντροφό του μια από αυτές

--Τόνωση της μνήμης στην αρχαιότητα

Oι πηγές, μας πληροφορούν ότι οι αρχαίοι ρήτορες έτρωγαν μικρές ποσότητες του φυτού, για την τόνωση της μνήμης τους, κατά τη διάρκεια της ομιλίας τους, εξ ου και η έκφραση «ελλεβορίζειν».

-- Προέλευση της φράσης ΄΄έφαγε τον αγλέορα΄΄

Η λαϊκή ρήση «έφαγε τον αγλέουρα» λοιπόν, πιστεύεται ότι προέκυψε λόγω της σχετικής δυσφορίας που προκαλείται μετά από την υπερβολική κατανάλωση φαγητού, παρόμοιας δηλαδή μ’ αυτής που προκαλείται απ’ την χρήση του αγλέουρα.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο συσχετισμός αυτός προέρχεται από την συνήθεια των Βυζαντινών να κάνουν χρήση του αγλέουρα,για να προκαλέσουν εμετό και να ξαλαφρώσουν το στομάχι από το πολύ φαγητό.

Στην αρχαιότητα έδιναν τον ελλέβερο σε ανθρώπους τρελούς, από όπου προέκυπτε η φράση “ελλεβόρου δείσθαι”, δηλαδή “είναι για δέσιμο” στην σημερινή ερμηνεία.

Αργότερα, οι Βυζαντινοί, πλέον εξοικειωμένοι με τις ιδιότητες του φυτού, έκαναν χρήση του αγλέορα, για να ξαλαφρώσουν το στομάχι τους από την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού, προκαλώντας στον οργανισμό, εμετό.

Από κει προήλθε και η σημερινή μεταφορική φράση “έφαγε τον αγλέορα”.

ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ

1.Στην Κοζάνη το φυτό αποκαλείται : ΄΄Ου αγλέουρας ''

2. Ακόμη “Ου αγλέουρας” είναι για τους Κοζανίτες, ο άνθρωπος που τρώει ότι βρεθεί μπροστά του ,

3.Η ακατάπαυστη λαιμαργία ενός ατόμου, το οποίο έχει καταναλώσει μεγάλη ποσότητα φαγητού σε ένα γεύμα, σχολιάζεται συνήθως από τους συνδαιτυμόνες με τη φράση “έφαγε τον αγλέορα”.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ

Είναι δηλητηριώδες φαρμακευτικό φυτό των Λειριίδων (ή Λιλιίδων) (Liliaceae) (οικογένεια κρίνου) ή Melanthiaceae. Απαντά σε ορεινά μέρη της Ελλάδας, όπου καλείται, κοινώς,στερόγιαννι.

Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)

Ομοταξία: Μονοκοτυλήδονα (Monocots)

Τάξη: Λειριώδη (Liliales)

Οικογένεια: (Melanthiaceae) Γένος: Βέρατρον (Veratrum) Κάρολος Λινναίος (L.)

Είδος: Β. το λευκόν (V. album)

Διώνυμο Βέρατρον το λευκόν (Veratrum album)

Από τα 11είδη ελλέβορου που υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, στην Ελλάδα φυτρώνει μόνο ο «ελλέβορος ο κυκλόφυλλος» (Helleborus cyclophyllus).

ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

--Το φυτό Είναι φυτό ποώδες και πολυετές, έχει ελάχιστα φύλλα, αλλά βγάζει ωραιότατα λουλούδια.

Τον βρίσκουμε στα ξέφωτα των ορεινών δασών, τα άνθη του έχουν χρώμα ανοιχτό κιτρινοπράσινο και εμφανίζονται νωρίς την άνοιξη, μετά το λιώσιμο των χιονιών.

-- Μίσχος

Οι σωματώδεις, απλοί μίσχοι έχουν ύψος από 50 έως 175 εκατοστά.

-- Φύλλα

Έχει φύλλα χοντρά, πλατιά, προμήκη, ωοειδή ή λογχοειδή, με ισχυρές παράλληλες νευρώσεις, πτυχωτά και χνοώδη στο κάτω μέρος.

-- Βλαστός

Ο βλαστός βγάζει πολύ μικρά φυλλαράκια ή βράκτια. Στη βάση τους φυτρώνουν ένα ή περισσότερα μεγάλα φύλλα με μακρύ μίσχο

-- Άνθη

Τα άνθη φύονται από τις μασχάλες μακρών βρακτίων, κατά βότρυς, σχηματίζοντας μια ευρεία επάκρια φόβη μήκους, περίπου 50 εκατοστών. Τα άνθη έχουν χρώμα λευκό, πρασινωπό ή κιτρινωπό. Η ανθοφορία γίνεται από τον Ιούνιο έως τον Ιούλιο και η συγκομιδή από τον Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο. Τα άνθη μυρίζουν πολύ έντονα, ιδίως αν είναι εκτεθειμένα στον ήλιο.

-- Ρίζες

Έχει δυνατό κάθετο ρίζωμα καλυμμένο με θήκες από υπολείμματα παλαιών φύλλων.

ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

Περιέχει Βερατρίνη Α και Β (αλκαλοειδή) σε περιεκτικότητα 1,6%, άλλα αλκαλοειδή όπως γερμερίνη, σεβανίνη, γερβανίνη, γερβίνη, ρουβιγερβίνη, ζερβίνη, βερατροσίνη, βερατραμαρίνη (γλυκοσίδια), άμυλο.

Μέρη του φυτού, με δραστικές ουσίες, είναι οι ρίζες.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Όπως και με τα περισσότερα δηλητηριώδη φυτά, ο αγλέορας χρησιμοποιείται, από την αρχαιότητα, για θεραπευτικούς σκοπούς, αν και σήμερα έχει περιορισμένη χρήση.και την παραγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Παλαιότερα, οι πρακτικοί γιατροί το χορηγούσαν για : Δερματικές παθήσεις , επιληψία, μελαγχολία και για μανιακές καταστάσεις.

Τη χρήση του για τις τελευταίες αυτές περιπτώσεις, την είχαν επινοήσει και οι αρχαίοι Έλληνες. Λένε μάλιστα, πως ο ποιμένας και μάντης Μελάμπους (Μαυροπόδης) παρατήρησε ότι οι κατσίκες του, που έτρωγαν από αυτό το φυτό, γινόντουσαν πολύ ήσυχες.

Χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική, εξωτερικά, υπό μορφή κόνεως, κατά της νευραλγίας, των ρευματικών πόνων, του κνησμού (φαγούρα) και της ουρικής αρθρίτιδας

Έχει αντιϋπερτασικές ιδιότητες, λόγω των αλκαλοειδών βερατρίνης Α και Β.

Λαμβάνεται από του στόματος, για τη θεραπεία της βαριάς υπέρτασης. Επίσης, χορηγείται σε περιπτώσεις μυασθένιας και μυϊκής δυστροφίας (MD) κυρίως προοδευτικής φύσης.\

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΟ ΦΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ

Η ρίζα του είναι πολύ δηλητηριώδης, με μια παραλυτική επίδραση στο νευρικό σύστημα. Ο ελλέβορος έχει πικρή και στυφή γεύση, ενώ και μόνο η οσμή του μπορεί να προκαλέσει ναυτία και δυσφορία.

Σε μεγάλη δόση προκαλεί εμετό, διάρροια, πόνους στα πεπτικά όργανα, παράλυση Σε μεγάλη ποσότητα, όμως ,και χρήση από κάποιον ,που δεν γνωρίζει ,προκαλεί έντονες διαταραχές στον οργανισμό και οδηγεί μέχρι και στον θάνατο.

Το 1983, οι σκόνες φτερνίσματος, που παράγονταν από το βότανο στη Δυτική Γερμανία, προκάλεσαν σοβαρές δηλητηριάσεις στην Σκανδιναβία.

Μπορεί να εκδηλωθούν βίαιες αντιδράσεις από το γαστρεντερικό, που συνοδεύονται από ρουκετοειδείς εμέτους, διάρροια, ναυτία και σιελόρροια.

Εμφανίζει ναρκωτικές ιδιότητες, με εκδήλωση έντονου συνδρόμου στέρησης Δεν συνιστάται η χρήση παρασκευασμάτων βοτάνων, χωρίς την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού ή φαρμακοποιού.

Ενδέχεται, οι ουσίες που περιέχουν, να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα, που ήδη παίρνει ο ασθενής και να εξουδετερώσουν τη θεραπευτική τους δράση ή να προκαλέσουν τοξικότητα. Μπορεί επίσης, να επιβαρύνουν περαιτέρω εξασθενημένες ζωτικές λειτουργίες, με κίνδυνο για την υγεία και την ζωή του ασθενούς.

Ο χυμός του φυτού προκαλεί, στο δέρμα, κοκκινίλες.

Το βότανο προκαλεί τις ίδιες δηλητηριάσεις με την δακτυλίτιδα.

ΧΡΗΣΕΙΣ

Παλαιότερα, είχε ευρεία χρήση για θεραπευτικούς σκοπούς.

Σήμερα, καλλιεργείται, κυρίως ως καλλωπιστικό, για τα ωραία του άνθη.

Κάθε ανθικό στέλεχος φέρει, διαδοχικά δύο ή τρία μεγάλα άνθη, που κλίνουν προς τα κάτω και χωρίζονται σε 5 λευκά τμήματα, με ρόδινο, συχνά, χρώμα στην κάτω επιφάνεια

Πληροφορίες για τα cookies

Τα cookies είναι σύντομες αναφορές που αποστέλλονται και αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του χρήστη μέσω του προγράμματος περιήγησης όταν αυτό συνδέεται στο Ιντερνέτ. Τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή και αποθήκευση δεδομένων του χρήστη όσο αυτός είναι συνδεδεμένος, για να του παράσχουν τις ζητούμενες υπηρεσίες και που ορισμένες φορές τείνουν να μην διατηρούν. Τα cookies μπορεί να είναι τα ίδια ή άλλων:

  • Technical cookies (τεχνικά cookies) που διευκολύνουν την πλοήγηση των χρηστών και τη χρήση των διαφόρων επιλογών ή υπηρεσιών που προσφέρονται από τον ιστό, όπως προσδιορίζουν τη συνεδρία, επιτρέπουν την πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές, διευκολύνουν τις παραγγελίες & τις αγορές, συμπληρώνουν φόρμες & εγγραφές, παρέχουν ασφάλεια, διευκολύνουν λειτουργίες (βίντεο, κοινωνικά δίκτυα κλπ.).
  • Customization cookies (cookies προσαρμογής) που επιτρέπουν στους χρήστες να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους (γλώσσα, πρόγραμμα πλοήγησης - browser, διαμόρφωση, κ.α.).
  • Analytical cookies (cookies ανάλυσης) που επιτρέπουν την ανώνυμη ανάλυση της συμπεριφοράς των χρηστών του Ιντερνέτ, επιτρέπουν την μέτρηση της δραστηριότητας του χρήστη και την ανάπτυξη προφίλ πλοήγησης για την βελτίωση των ιστότοπων.

Ως εκ τούτου, όταν έχετε πρόσβαση στον ιστότοπο μας, σύμφωνα με το Άρθρο 22 του Νόμου 34/2002 των Υπηρεσιών Κοινωνίας της Πληροφορίας, στην αναλυτική επεξεργασία των cookies ζητάμε τη συγκατάθεση σας για τη χρήση τους, με σκοπό να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας. Χρησιμοποιούμε την υπηρεσία του Google Analytics για τη συλλογή ανώνυμων στατιστικών πληροφοριών όπως για παράδειγμα ο αριθμός των επισκεπτών στον ιστότοπο μας. Τα cookies που προστίθενται από την υπηρεσία Google Analytics διέπονται από τις πολιτικές απορρήτου του Google Analytics. Αν επιθυμείτε μπορείτε να απενεργοποιήσετε τα cookies από το Google Analytics.

Παρακαλούμε, σημειώστε ότι μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή απενεργοποιήσετε τα cookies σύμφωνα με τις οδηγίες του προγράμματος πλοήγησης σας (browser).