Ένας χρόνος από το θάνατο του μεγάλου συνθέτη ! | Μίκης Θεοδωράκης: ΑΘΑΝΑΤΟΣ! (χωρίς αλλά...) | Άρθρο του Νίκου Δινόπουλου από τον Σεπτέμβρη του 2021
Αναγνώριση, τιμή και σεβασμός: υποκλίνονται στον Μίκη Θεοδωράκη και οι πολιτικοί απόγονοι αυτών που τον καταδίωξαν, λογόκριναν τη μουσική και τα τραγούδια του
, τον φυλάκισαν, τον εξόρισαν και τον βασάνισαν…
Θα ήταν ιεροσυλία να επιχειρήσω μια αποτίμηση του έργου του και της ζωής του. Πολλά έχουν γραφεί και θα γραφούν για το έργο του και τη ζωή του, πολλά με επιλεκτικές σιωπές ή με επιλεκτικές επιλογές βολικές για το στόχο τους: να απονευρώσουν το έργο του, να αφαιρέσουν την ψυχή από τη στάση ζωής του…
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν παρών και μάχιμος στα «Μεγάλα Μεγέθη. [..] στα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια» της «επικής λαϊκής πάλης». Με τη μουσική και τα τραγούδια του, μελοποίησε, τραγουδήσαμε και θα τραγουδάμε το «έπος της λαϊκής πάλης του 20ου αιώνα στη χώρα μας», το έπος του ταξικού εργατικού λαϊκού κινήματος στη χώρα μας και όχι μόνο προσθέτω. Τα μοιράστηκε όλα μαζί μας, μαζί με όλα «τα επαναστατικά στοιχεία [που] αντιπροσωπεύουν την τάξη στο σύνολό της, [που] είναι το πιο υψηλά ανεπτυγμένο σημείο της συνείδησής της με τη συμφωνία ότι παραμένουν με τη μάζα, μοιράζονται τα λάθη της, τις αυταπάτες, την απαλλαγή από τις πλάνες της», [Αντόνιο Γκράμσι, Πολιτικά Κείμενα: 9]
Αναγνώριση, τιμή και σεβασμός, χωρίς αλλά, για τον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και μια στερνή παρακαταθήκη για το ταξικό εργατικό λαϊκό κίνημα η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ Μ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ Δ. ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑ:
«Θέλω να αφήσω τον κόσμο αυτόν σαν κομμουνιστής»
«Τώρα, στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα «Μεγάλα Μεγέθη».
Έτσι, βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ.
Για το λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομμουνιστής.
Θα ήθελα λοιπόν να σε παρακαλέσω, εκείνη την ώρα να επιληφθείς εσύ προσωπικά, ώστε να γίνει σεβαστή όχι μονάχα η ιδεολογία μου αλλά και οι αγώνες μου για την ενότητα των Ελλήνων. Καθώς επίσης βέβαια και όλα αυτά που ήδη έχω ρυθμίσει, σε συνεννόηση με την γραμματέα μου Ρένα Παρμενίδου και τον φίλο και Πρόεδρο του Παγκρητίου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη, Γιώργο Αγοραστάκη».
Γράφει ο Θέμης Τζήμας στο kosmodromio.gr
«Η υστάτη πράξη του Μίκη Θεοδωράκη
[…]
Η επιστολή στον γενικό γραμματέα του ΚΚΕ αποτελείται από λίγες αλλά συγκλονιστικές υπαρξιακώς, φράσεις. Δεν πρόκειται μόνο για αυτό καθ’ εαυτό, το συγκεκριμένο ΚΚΕ. Πρόκειται για την αποτίμηση της ζωής και την ταύτιση “των κρίσιμων, των δυνατών, των ώριμων” (ή, όπως θα λέγαμε, σήμερα των ουσιαστικώς ωραίων) χρόνων με την στράτευση σε έναν σκοπό ιστορικό, τέτοιο που να υπερβαίνει τον βιολογικό χρόνο της ζωής του ατόμου, το προσωπικό όφελος, τις επιμέρους απολαύσεις και στον οποίο εντάσσεται κάθε δημιουργική πτυχή της προσωπικότητας, με τρόπο ικανό να οξύνεται η δημιουργία, αντί να καταπιέζεται.
Αυτό το μήνυμα, το μήνυμα της νεωτερικότητας, η οποία κινείται από το γενικό προς το ειδικό, απέναντι στην διαλυτική μετανεωτερικότητα, στον ανέξοδο και αδιέξοδο ταυτοτικό δικαιωματισμό αλλά και στην προνεωτερική, λούμπεν πια έκπτωση της λαϊκότητας, το μήνυμα της στράτευσης σε σκοπό και σε κόμμα (εν προκειμένω στο ΚΚΕ και στην κομμουνιστική υπόθεση) αποδεικνύει ότι οι νεότεροι χρόνοι προσέφεραν κάτι εξίσου ισχυρό, αλλά υπαρξιακά βαθύτερο από το θρησκευτικό πάθος: μια κοσμική θρησκεία θα πει κανείς. Έναν κοσμικό σκοπό, ικανό να απομακρύνει την προσωπική αγωνία μπροστά στον θάνατο, την απελπισία του να συλλαμβάνει κανείς τον ιστορικό χρόνο, προσπαθώντας να τον συμβιβάσει με τον βιολογικό κύκλο.
Ο Μίκης Θεοδωράκης, μέσα σε λίγες γραμμές έστειλε το μήνυμα της νεωτερικότητας, το μήνυμα περί της στράτευσης. Αυτή ήταν η τελευταία του υποκειμενική, συνειδητή, δημόσια πράξη. Ας μας επιτραπεί να πούμε πως σε μια εποχή αποσύνθεσης μεταξύ υποατομικού πια μετανεωτερισμού των ελίτ και προϊούσας, προνεωτερικής υποχώρησης, αποτελεί την πιο σημαντική πολιτική του κληρονομιά, ικανή να επισκιάσει κάθε άλλη πτυχή του πολιτικού του βίου αλλά και να εξηγήσει πώς και γιατί γονιμοποιείται η δημιουργικότητα με εθνικό, λαϊκό, με γειωμένο και έτσι οικουμενικό, παγκόσμιο τρόπο».
Μιχάλης Κατσαρός - Μίκης Θεοδωράκης
Αυτούς που βλέπεις πάλι θα τους ξαναδείς
θα τους γνωρίσεις πάλι
άλλον θα λένε Κωνσταντή κι άλλον Μιχάλη
Αυτούς που βλέπεις πάλι θα τους ξαναδείς
θα τους γνωρίσεις πάλι
σ’ αυτόν τον κόσμο θα γυρνούν
με περηφάνια πιο μεγάλη
Αυτούς που βλέπεις πάλι θα τους ξαναδείς
θα τους μισήσεις πάλι
έναν μονάχα δε θα βρεις
τον πιο μικρό, τον πιο πικρό, τον πιο αγαπημένο
τον μοναχό, τον δυνατό και τον αντρειωμένο
Αυτόν δε θα τον ξαναδείς να τονε βασανίσεις
και τη μεγάλη του καρδιά να τηνε σκίσεις
αυτόν δε θα τον ξαναβρείς τι τον φυλάνε τ’ άστρα
τι τον φυλάει ο ήλιος του, τονε φυλάει το φεγγάρι
Αυτόν που ’χει τη χάρη τον πιο μικρό
τον πιο πικρό και τον αγαπημένο
αυτόν μονάχα εγώ, μονάχα εγώ, εγώ προσμένω
Νίκος Δ.
