Η άλωση της εξουσίας (Επιμέλεια Νίκος Δινόπουλος)
Διαβάζοντας, τοποθετήστε στις αγκύλες: κάποια χώρα της ΕυρωΝΑΤΟικής Δύσης και όχι μόνο, γεγονότα, χρονολογία, ονόματα, κόμματα και ότι άλλο προκύπτει από τα συμφραζόμενα…
***
Στις […], o πρόεδρος της […] Δημοκρατίας […] κάλεσε τον […] να αναλάβει την εξουσία και να σχηματίσει κυβέρνηση […]. Γύρω από τον […] οικοδομήθηκε τότε η ενότητα της […] μεγαλοαστικής τάξης […].
[…]
Ο […] πήρε τα ηνία της […] κυβέρνησης με απόλυτα νόμιμο τρόπο. Δεν ήταν άλλωστε αρχηγός ενός πολιτικού κόμματος, με εκπροσώπους στο κοινοβούλιο που είχαν εκλεγεί με νόμιμο τρόπο;
[…]
Η κυβέρνηση του […] αρχικά σεβάστηκε τις δημοκρατικές διαδικασίες. […] Οι εκλογές προκηρύχθηκαν κανονικά […]. Τα θεσμικά όργανα […] συνεδρίαζαν κανονικά. Η προεκλογική εκστρατεία των […] ήταν φρενήρης και στόχευε αποκλειστικά τους μαρξιστές. Ωστόσο, θεωρητικά επρόκειτο για μια ελεύθερη προεκλογική περίοδο με συγκεντρώσεις, ομιλίες κ.λπ. Ο […] λαός είχε ήδη υποστεί την αντιδραστική κυβέρνηση του […], ενώ πολλοί δεν έβλεπαν ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην κυβέρνηση […] και στην εγκαθίδρυση της […] εξουσίας.
[…]
Ήταν μια τρομερά επιδέξια προπαγάνδα που απευθυνόταν σε ένα λαό με πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Από τον […] απαγορεύτηκαν οι διαδηλώσεις […] ενώ οι συγκεντρώσεις ακόμα επιτρέπονταν. Από τότε οι […] άρχισαν να επιδιώκουν τη διάλυση των […] συγκεντρώσεων με σκοπό να αποκτήσουν τον έλεγχο στους δρόμους. Επιδέξιοι προβοκάτορες έκαναν επιθέσεις ή […] για τις οποίες ολόκληρος ο αστικός τύπος κατηγορούσε τους […]. Με αυτό τον τρόπο, οι […] άνοιγαν το δρόμο της φαιάς τρομοκρατίας.
[…]
Δυστυχώς όμως, ο πολιτικός στόχος της προβοκάτσιας επετεύχθη. Στις πόλεις και στην ύπαιθρο […] πολλοί […] πίστεψαν πως οι […] θα έβαζαν φωτιά στα σπίτια τους ή […]. Γι’ αυτό κλείστηκαν στα σπίτια τους και ψήφισαν υπέρ του […] στις εκλογές.
Στις εκλογές […οι […] έλαβαν το […]% των ψήφων […] και το […]% μοιράστηκε στα άλλα κόμματα […]. Κατά συνέπεια, ο […] βρέθηκε να αντιπροσωπεύει το […]% των ψήφων και μπορούσε να ισχυρίζεται ότι μιλάει εξ ονόματος της πλειοψηφίας του […] λαού.
[…]
Μετά τις εκλογές, η τρομοκρατία εντάθηκε και νομιμοποιήθηκε, τουλάχιστον ανεπίσημα. Τις τρομοκρατικές ενέργειες ενάντια στους […] είχε αναλάβει η «[…] αστυνομία».
[…]
Η κυβέρνηση […] χρησιμοποιούσε ταυτόχρονα νόμιμα και παράνομα μέσα. Επιχείρησε να διεξαγάγει πολλές δίκες με την κατηγορία της διαφθοράς ενάντια σε στελέχη των πολιτικών κομμάτων που ήθελε να δυσφημήσει ενώ ταυτόχρονα έκανε συλλήψεις, βασάνιζε […] ή και […] ηγέτες δημοκρατικών οργανώσεων, διαδίδοντας ψεύδη εναντίον τους, θέλοντας να τους […] παρουσιάσει ως διεφθαρμένους, […].
Παρά την τρομοκρατία, κατά τη διάρκεια αυτής της επιδέξιας προετοιμασμένης διολίσθησης της δημοκρατίας προς το φασισμό, οι λεγκαλιστικές[1] αυταπάτες επέζησαν για αρκετό καιρό.
[…]
Όταν επισήμαιναν στους […] τις βιαιοπραγίες […], εκείνοι εξέφραζαν τη λύπη τους γι’ αυτές τις υπερβολές και απαντούσαν: «Αυτά δεν τα ξέρει ο […]».
[…]
Πολλοί παρουσιάζουν το φασισμό ως πραξικόπημα και ωμή τυραννία. Αυτή η εικόνα είναι απλοϊκή και υποτιμά τη σημασία που έχει η λαϊκή επαγρύπνηση. Ο φασισμός είναι πολύ πιο επιδέξιος. Ξέρει να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που του παρέχει η δημοκρατία: Τύπο, ραδιόφωνο, χρηματοοικονομικά τεχνάσματα, καμπάνιες που σπέρνουν τον πανικό ή συκοφαντίες, ψευδείς ειδήσεις κ.λπ.
[…]
Ο […], που είχε στη διάθεσή του όλα τα μέσα για να ξεγελάσει τον […] λαό, παρουσίασε το καθεστώς του ως ολοκλήρωση της […] δημοκρατίας, ως την έκφραση των βαθύτερων αναγκών της ψυχής και της βούλησης του […] λαού. Μετέτρεψε τη δημοκρατική ψήφο (πάνω σε ένα ορισμένο πολιτικό πρόγραμμα) σε ψήφο δημοψηφισματική πάνω σε ένα ερώτημα επιλεγμένο από την κυβέρνηση και παρουσίασε αυτή την αλλαγή ως πρόοδο. Τα ερωτήματα που τίθενται σ’ ένα δημοψηφισματικό σύστημα είναι πάντα αριστοτεχνικά επιλεγμένα, ενώ κάθε λογής πιέσεις ολοκληρώνουν αυτή την επιδέξια χειραγώγηση.
[…]
Ασφαλώς μια συνωμοσία σήμερα (α λα […], ή με οποιαδήποτε άλλη μέθοδο) στη […] ενάντια στο δημοκρατικό καθεστώς είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση, γιατί είναι πιθανό να βρει στήριξη από το εξωτερικό. Μια τέτοια λύση, που άλλοτε θα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία, μπορεί αυτή τη στιγμή να χρησιμοποιηθεί σαν πρόσχημα για επέμβαση ή καλύτερα για «μη επέμβαση», όπως συμβαίνει στην […]. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διολίσθηση της δημοκρατίας προς το φασισμό είναι επίσης εφικτή κι εξίσου επικίνδυνη. Τώρα, αρχές του […], μπορούμε να διακρίνουμε το προοίμιο μιας τεράστιας επιχείρησης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν λανθάνοντα φασισμό, ο οποίος θα εκδηλωθεί ανοιχτά αργότερα μέσα από το λεγόμενο «εθνικό» συνασπισμό. Και αυτό ακριβώς δικαιολογεί τη μέγιστη δυνατή ευελιξία στην πολιτική των κομμάτων που δίνουν τη μάχη ενάντια σ’ αυτό τον κίνδυνο. Φυσικά, αυτή η ευελιξία δεν πρέπει να αποκλείει την αποφασιστικότητα, χωρίς την οποία διογκώνουμε τον κίνδυνο αντί να τον καταπολεμάμε.
Δεν δώσαμε την πρέπουσα σημασία στο πρόσφατο ταξίδι του κυρίου […] στη […], ο οποίος συναντήθηκε με τη […] ηγεσία. Αυτή η επίσκεψη δείχνει ότι οι […] μεγαλοκεφαλαιούχοι εγκρίνουν απόλυτα τη […] πίεση που ασκείται στο λαό μας για να τον αποτρέψει να διαλέξει ελεύθερα το πολιτικό σύστημα και την κυβέρνηση που του ταιριάζει. Η επίσκεψη αποδεικνύει ότι το μεγάλο κεφάλαιο ενθαρρύνει αυτή την πίεση, αποδέχεται τα οφέλη που προκύπτουν και προετοιμάζει δεξιά διολίσθηση στη […] πολιτική. Ο […] ήθελε να διαπιστώσει από κοντά ποια ακριβώς θα ήταν η στάση της […] απέναντι σε μια τέτοια κυβέρνηση.
***
Το κείμενο είναι συρραφή αποσπασμάτων από το βιβλίο «Ο Χίτλερ στην εξουσία (Διδάγματα από τα πέντε χρόνια φασισμού στη Γερμανία) - Αφήγηση (2013)» του Ανρί Λεφέβρ. Οποιαδήποτε ομοιότητα με την πραγματικότητα στις χώρες ΕυρωΝΑΤΟικής Δύσης είναι συμπτωματική; Ή μήπως «η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα ή σαν τραγωδία»;
Παρατίθενται στη συνέχεια αυτούσια τα αποσπάσματα του βιβλίου:
Στις 30 Ιανουαρίου 1933, ο πρόεδρος της Γερμανικής Δημοκρατίας στρατάρχης φον Χίντεμπουργκ κάλεσε τον Χίτλερ να αναλάβει την εξουσία και να σχηματίσει κυβέρνηση «εθνικού συνασπισμού». Γύρω από τον Χίτλερ οικοδομήθηκε τότε η ενότητα της γερμανικής μεγαλοαστικής τάξης […]. [σελ.: 19]
[…]
[…] Ο Χίτλερ πήρε τα ηνία της γερμανικής κυβέρνησης με απόλυτα νόμιμο τρόπο. Δεν ήταν άλλωστε αρχηγός ενός πολιτικού κόμματος, με εκπροσώπους στο κοινοβούλιο που είχαν εκλεγεί με νόμιμο τρόπο; [σελ.: 19]
[…]
Η κυβέρνηση του «εθνικού συνασπισμού» αρχικά σεβάστηκε της δημοκρατικές διαδικασίες. Μετά τη διάλυση του Ράιχσταγκ, οι εκλογές προκηρύχθηκαν κανονικά για τις 5 Μαρτίου 1933. Τα θεσμικά όργανα, όπως τα δημοτικά συμβούλια ή η Άνω Βουλή της Πρωσίας και των άλλων γερμανικών «κρατιδίων» συνεδρίαζαν κανονικά. Η προεκλογική εκστρατεία των χιτλερικών ήταν φρενήρης και στόχευε αποκλειστικά τους μαρξιστές. Ωστόσο, θεωρητικά επρόκειτο για μια ελεύθερη προεκλογική περίοδο με συγκεντρώσει, ομιλίες κ.λπ. Ο γερμανικός λαός είχε ήδη υποστεί την αντιδραστική κυβέρνηση του καθολικού Μπρίνινγκ, η οποία έπεσε τον Ιούνιο του 1932, και αρκετοί υποστήριζαν πως εκείνη η κυβέρνηση ήταν ο καθαυτό φασισμός, ενώ πολλοί δεν έβλεπαν ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην κυβέρνηση Μπρίνινγκ και στην εγκαθίδρυση της χιτλερικής εξουσίας. [σελ.: 20]
[…]
Ήταν μια τρομερά επιδέξια προπαγάνδα που απευθυνόταν σε ένα λαό με πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Από τον Φεβρουάριο του 1933 απαγορεύτηκαν οι διαδηλώσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος ενώ οι συγκεντρώσει ακόμα επιτρέπονταν. Από τότε οι ναζιστικές συμμορίες άρχισαν να επιδιώκουν τη διάλυση των προεκλογικών συγκεντρώσεων με σκοπό να αποκτήσουν τον έλεγχο στους δρόμους. Επιδέξιοι προβοκάτορες έκαναν επιθέσεις ή διέπρατταν δολοφονίες για τις οποίες ολόκληρος ο αστικός τύπος κατηγορούσε τους κομμουνιστές. Με αυτό τον τρόπο, οι χιτλερικοί άνοιγαν το δρόμο της φαιάς τρομοκρατίας. [σελ.: 21]
[…]
Δυστυχώς όμως, ο πολιτικός στόχος αυτής της προβοκάτσιας[2] επετεύχθη. Στις πόλεις και στην ύπαιθρο της Γερμανίας πολλοί έμποροι, βιοτέχνες και χωρικοί πίστεψαν πως οι κομμουνιστές θα έβαζαν φωτιά στα σπίτια τους ή τα αγροκτήματά τους. Γι’ αυτό κλείστηκαν στα σπίτια τους και ψήφισαν υπέρ του Χίτλερ στις εκλογές. [σελ.: 22]
Στις εκλογές της 5ης Μαρτίου, παρά τα τεχνάσματά τους, οι ναζί έλαβαν το 44% των ψήφων (δύο φορές παραπάνω από τις προηγούμενες εκλογές) και το 8% μοιράστηκε στα άλλα κόμματα της κυβέρνησης. Κατά συνέπεια, ο Χίτλερ βρέθηκε να αντιπροσωπεύει το 52% των ψήφων και μπορούσε να ισχυρίζεται ότι μιλάει εξ ονόματος της πλειοψηφίας του γερμανικού λαού. [σελ.: 22]
[…]
Μετά τις εκλογές, η τρομοκρατία εντάθηκε και νομιμοποιήθηκε, τουλάχιστον ανεπίσημα. Τις τρομοκρατικές ενέργειες ενάντια στους Εβραίους, τους κομμουνιστές, τους σοσιαλιστές, τους δημοκράτες, τις είχε αναλάβει η «βοηθητική αστυνομία», […]. [σελ.: 22]
[…]
Η κυβέρνηση του Χίτλερ χρησιμοποιούσε ταυτόχρονα νόμιμα και παράνομα μέσα. Επιχείρησε να διεξαγάγει πολλές δίκες με την κατηγορία της διαφθοράς ενάντια σε στελέχη των πολιτικών κομμάτων που ήθελε να δυσφημήσει ενώ ταυτόχρονα έκανε συλλήψεις, βασάνιζε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή και δολοφονούσε ηγέτες δημοκρατικών οργανώσεων, διαδίδοντας ψεύδη εναντίον τους, θέλοντας να τους παρουσιάσει ως διεφθαρμένους, κατασκόπους ή πράκτορες της αστυνομίας. [σελ.: 23]
[…]
Παρά την τρομοκρατία, κατά τη διάρκεια αυτής της επιδέξια προετοιμασμένης διολίσθηση της δημοκρατίας προς το φασισμό, οι λεγκαλιστικές αυταπάτες επέζησαν για αρκετό καιρό. [σελ.: 23]
[…]
Όταν επισήμαιναν στους χιτλερικούς τις βιαιοπραγίες τους, εκείνοι εξέφραζαν τη λύπη τους γι’ αυτές τις υπερβολές και απαντούσαν: «Αυτά δεν τα ξέρει ο Χίτλερ» («Das weisst Hitler nicbt»). [σελ.: 23]
[…]
Πολλοί παρουσιάζουν το φασισμό ως πραξικόπημα και ωμή τυραννία. Αυτή η εικόνα είναι απλοϊκή και υποτιμά τη σημασία που έχει η λαϊκή επαγρύπνηση. Ο φασισμός είναι πολύ πιο επιδέξιος. Ξέρει να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα που του παρέχει η δημοκρατία: Τύπο, ραδιόφωνο, χρηματοοικονομικά τεχνάσματα, καμπάνιες που σπέρνουν τον πανικό ή συκοφαντίες, ψευδείς ειδήσεις κ.λπ. [σελ.: 25]
[…]
Ο Χίτλερ, που είχε στη διάθεσή του όλα τα μέσα για να ξεγελάσει τον γερμανικό λαό, παρουσίασε το καθεστώς του ως ολοκλήρωση της γερμανικής δημοκρατίας, ως την έκφραση των βαθύτερων αναγκών της ψυχής και της βούλησης του γερμανικού λαού. Μετέτρεψε τη δημοκρατική ψήφο (πάνω σε ένα ορισμένο πολιτικό πρόγραμμα) σε ψήφο δημοψηφισματική πάνω σε ένα ερώτημα επιλεγμένο από την κυβέρνηση και παρουσίασε αυτή την αλλαγή ως πρόοδο. Τα ερωτήματα που τίθενται σ’ ένα δημοψηφισματικό σύστημα είναι πάντα αριστοτεχνικά επιλεγμένα, ενώ κάθε λογής πιέσεις ολοκληρώνουν αυτή την επιδέξια χειραγώγηση. [σελ.: 25-26]
[…]
Ασφαλώς μια συνωμοσία σήμερα (α λα Μουσολίνι[3], ή με οποιαδήποτε άλλη μέθοδο) στη Γαλλία ενάντια στο δημοκρατικό καθεστώς είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση, γιατί είναι πιθανό να βρει στήριξη από το εξωτερικό. Μια τέτοια λύση, που άλλοτε θα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία, μπορεί αυτή τη στιγμή να χρησιμοποιηθεί σαν πρόσχημα για επέμβαση ή καλύτερα για «μη επέμβαση», όπως συμβαίνει στην Ισπανία. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διολίσθηση της δημοκρατίας προς το φασισμό είναι επίσης εφικτή κι εξίσου επικίνδυνη. Τώρα, αρχές του 1938, μπορούμε να διακρίνουμε το προοίμιο μιας τεράστιας επιχείρησης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν λανθάνοντα φασισμό, ο οποίος θα εκδηλωθεί ανοιχτά αργότερα μέσα από το λεγόμενο «εθνικό» συνασπισμό. Και αυτό ακριβοί δικαιολογεί τη μέγιστη δυνατή ευελιξία στην πολιτική των κομμάτων που δίνουν τη μάχη ενάντια σ’ αυτό τον κίνδυνο. Φυσικά, αυτή η ευελιξία δεν πρέπει να αποκλείει την αποφασιστικότητα, χωρίς την οποία διογκώνουμε τον κίνδυνο αντί να τον καταπολεμάμε. [σελ.: 26-27]
Δεν δώσαμε την πρέπουσα σημασία στο πρόσφατο ταξίδι του κυρίου Φλαντέν στη Γερμανία, ο οποίος συναντήθηκε με τη χιτλερική ηγεσία. Αυτή η επίσκεψη δείχνει ότι οι Γάλλοι μεγαλοκεφαλαιούχοι εγκρίνουν απόλυτα τη γερμανική πίεση που ασκείται στο λαό μας για να τον αποτρέψει να διαλέξει ελεύθερα το πολιτικό σύστημα και την κυβέρνηση που του ταιριάζει. Η επίσκεψη αποδεικνύει ότι το μεγάλο κεφάλαιο ενθαρρύνει αυτή την πίεση, αποδέχεται τα οφέλη που προκύπτουν και προετοιμάζει δεξιά διολίσθηση στη γαλλική πολιτική. Ο κ. Φλαντέν ήθελε να διαπιστώσει από κοντά ποια ακριβώς θα ήταν η στάση της χιτλερικής Γερμανίας απέναντι σε μια τέτοια κυβέρνηση. Ο ίδιος ζήτησε την έγκριση της μελλοντική5 υποψηφιότητάς του από το Βερολίνο. [σελ.: 27]
[1] Όρος με τον οποίο η μαρξιστική αριστερά κριτικάρει την τάση (στους κόλπους της) για υπερβολική προσήλωση στην αστική νομιμότητα, με παράλληλη εγκατάλειψη της επαναστατικής πρακτικής.
[2] Η χιτλερική ηγεσία σκεφτόταν να σκηνοθετήσει μια δήθεν συνωμοσία ενάντια στον Χίτλερ, αλλά τελικά συνέκλινε στην απόφαση για την πυρπόληση του Ράιχσταγκ. Η δίκη της Λειψίας ξεκαθάρισε οριστικά αυτή την υπόθεση. Απέδειξε ότι ο Ολλανδός Βαν ντερ Λούμπε, ένας δυστυχής και μισότρελος νέος, υπήρξε το όργανο και ίσως το θύμα των χιτλερικών. Έβαλε φωτιά στο Ράιχσταγκ στις 28 Φεβρουάριου 1933 με τη βοήθεια ανδρών της 17ης φάλαγγας των βερολινέζικων Ταγμάτων Εφόδου {Strum Horst Wessel). [σελ.: 21]
[3] Ενώ ο Μουσολίνι ήρθε στην εξουσία με ένα είδος πραξικοπήματος -την περίφημη «πορεία προς τη Ρώμη», η οποία είχε την υποστήριξη και της ιταλικής μοναρχίας- ο Χίτλερ πήρε τα ηνία της γερμανικής κυβέρνησης με απόλυτα νόμιμο τρόπο. [σελ.: 19]
