Παλαιστίνη είμαστε εμείς (του Θανάση Σκαμνάκη)
Οι καλύτερες ευχές που μπορούμε να δώσουμε και να δεχτούμε, μέρες που είναι κόσμος που ζούμε, είναι να πάψουν να χάνονται ζωές σε ένα σφαγείο πολέμου
μανιακής εκδίκησης. Και να αναπτερώσουμε τις βάσιμες ελπίδες, πως οι σφαγείς δεν έχουν ελπίδα να νικήσουν. Ούτως ή άλλως η επίθεση στη Γάζα είναι μια απεγνωσμένη απόπειρα ενός καθεστώτος δολοφονικού να επιβάλλει τη θέλησή του, ενώ το παλαιστινιακό ζήτημα έχει μπει ξανά στο προσκήνιο προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις και νέες ενθαρρυντικές υποστηρίξεις.
Εξ ου και ο παροξυσμός λογοκρισίας, διώξεων, απαγορεύσεων, παγκόσμιας επιβολής από τους μηχανισμούς του εβραϊκού λόμπι και την κυβέρνηση και τις ολιγαρχίες των ΗΠΑ.
Υπάρχει όμως μια δύναμη πιο μεγάλη από τις διώξεις και τις λογοκρισίες, του facebook, των μυστικών υπηρεσιών, των μέσων μαζικής παρακολούθησης και παραπληροφόρησης, των αστυνομιών και των κυβερνήσεων του κόσμου.
Είναι ένας αδυσώπητος και συνεχής αγώνας αλληλεγγύης, μικρός και ίσως ασήμαντος, πολλές φορές αμήχανος καθώς αναζητά τα πιο πρόσφορα μέσα να ακουστεί σε έναν κόσμο που έχει απωλέσει πολλές αισθήσεις και ευαισθησίες. Κι ωστόσο είναι τόσο αποτελεσματικός παρά το ότι δεν φαίνεται. Μετακινεί συνειδήσεις. Κλονίζει κυβερνήσεις και καθεστώτα . Υπονομεύει βράχους και υποσκάπτει βεβαιότητες. Ξεσπάει σαν καταιγίδα, απρόσμενα για όσους δεν γνωρίζουν τα σημάδια. Μπορεί να ηττάται αλλά ποτέ δεν χάνεται. Και συνεχίζει.
Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε στη δύναμή του.
Θα εξηγηθώ.
Δανείζομαι από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Ο αναγνώστης» δυο πληροφορίες που βεβαιώνουν των λόγων το ασφαλές.
Οφείλουμε την παρουσίαση τους στον Χρήστο Τσιάμη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και ποιητή:
Τον Οκτώβριο έγινε στη Νέα Υόρκη η απονομή των Εθνικών Βραβείων Βιβλίου των ΗΠΑ για το 2023.
Το βραβείο Μυθιστορήματος απονεμήθηκε στον συγγραφέα Τζάστιν Τόρρεζ (Justin Torres) για το βιβλίο του «Συσκοτίσεις» («Blackouts»). (Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του «Εμείς τα θηρία», σε μετάφραση Θωμά Σκάσση από τις εκδόσεις Πατάκη).
Κατά την παραλαβή του βραβείου ο Τόρρεζ ανακοίνωσε στο κοινό ότι οι φιναλίστ των βραβείων είχαν αποφασίσει να προβούν σε μια από κοινού δήλωση. Αφού προσκάλεσε όλους τους φιναλίστες να ανέβουν στη σκηνή, μία από αυτούς, η διηγηματογράφος Αλίγια Μπιλάλ, διάβασε το εξής κείμενο. (Οι φιναλίστ στο Fiction ήταν οι: Nana Kwame Adjei-Brenyah: “Chain-Gang All-Stars”, Aaliyah Bilal: “Temple Folk”, Paul Harding: “This Other Eden”, Hanna Pylväinen: “The End of Drum-Time”, Justin Torres: “Blackouts”):
«Εκ μέρους των φιναλίστ δηλώνω ότι είμαστε εναντίον του συνεχιζόμενου βομβαρδισμού της Γάζας και ζητάμε την ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός για την αντιμετώπιση των επειγουσών ανθρωπιστικών αναγκών των Παλαιστινίων αμάχων, ιδιαίτερα των παιδιών. Αντιστεκόμαστε, εξίσου, στον αντισημιτισμό, σε αντι-Παλαιστινιακά αισθήματα, και στην Ισλαμοφοβία, αποδεχόμενοι την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όλων, γνωρίζοντας ότι η περαιτέρω αιματοχυσία δεν κάνει απολύτως τίποτα για να εξασφαλίσει μια διαρκή ειρήνη στην περιοχή».
Τη δήλωση αυτή την ακολούθησε ένα πολύ ηχηρό χειροκρότημα από τους παρευρισκόμενους στην τελετή.
Την επομένη της απονομής των Εθνικών Βραβείων Βιβλίου, η επιμελήτρια (editor) της ποίησης στο Κυριακάτικο Περιοδικό των Τάϊμς της Νέας Υόρκης, ποιήτρια Ανν Μπόγιερ (Anne Boyer), υπέβαλε γραπτώς την παραίτηση της σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον τρόπο κάλυψης του πολέμου από την εφημερίδα αυτή. Το κείμενο της βραβευμένης με το Βραβείο Πούλιτζερ ποιήτριας και δοκιμιογράφου, έχει ως εξής:
«Παραιτούμαι ως επιμελήτρια ποίησης του Περιοδικού των Τάϊμς της Νέας Υόρκης. Ο πόλεμος του Ισραηλινού κράτους, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, εναντίον του λαού της Γάζας δεν είναι πόλεμος υπέρ κανενός. Δεν υπάρχει ασφάλεια σε αυτόν ή από αυτόν, ούτε για το Ισραήλ, ούτε για τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ευρώπη, και ειδικά ούτε για τους πολλούς Εβραίους που διαβάλλονται από εκείνους που ψευδώς ισχυρίζονται ότι πολεμούν εν ονόματι τους. Το μόνο κέρδος [του πολέμου] είναι το θανάσιμο κέρδος των συμφερόντων του πετρελαίου και των βιομηχανιών όπλων. Ο κόσμος, το μέλλον, οι καρδιές μας – όλα αυτά γίνονται όλο και πιο μικρά και πιο σκληρά εξ αιτίας του πολέμου. Αυτός δεν είναι μόνο ένας πόλεμος πυραύλων και χερσαίων εισβολών. Είναι ο συνεχής όλεθρος του λαού της Παλαιστίνης, ενός λαού που έχει αντισταθεί μέσα από δεκαετίες κατοχής, αναγκαστικής μετατόπισης, στερήσεων, παρακολούθησης, πολιορκίας, φυλάκισης και βασανιστηρίων.
»Επειδή το δικό μας status quo είναι η προσωπική έκφραση, μερικές φορές το μόνο που απομένει στους καλλιτέχνες είναι να αρνούνται. Κι έτσι αρνούμαι. Δεν θα γράφω για ποίηση εν τω μέσω των «λογικών» τόνων αυτών που ο σκοπός τους είναι να μας εγκλιματίσουν σε αυτά τα παράλογα δεινά. Όχι άλλο πιά χυδαίοι ευφημισμοί. Όχι άλλο πιά απολυμασμένες λέξεις της κόλασης. Όχι άλλο πιά πολεμοκάπηλα ψέματα.
» Εάν αυτή η παραίτηση αφήσει μια τρύπα στις ειδήσεις τόση όσο και το μέγεθος της ποίησης, τότε αυτή είναι η πραγματική μορφή του παρόντος».
Ο Χρήστος Τσιάμης καταλήγει:
«Αυτά τα γεγονότα, μαζί με την επιστολή διαμαρτυρίας κατά του πολέμου στη Γάζα που την υπέγραψαν εκατοντάδες συγγραφείς, και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό London Review of Books, μας κάνει να θέσουμε το εύλογο ερώτημα: Γιατί αυτή η εκκωφαντική σιωπή της Εταιρείας Συγγραφέων και του Κύκλου Ποιητών της Ελλάδος;»
Στο ίδιο περιοδικό ο Χρήστος Τσιάμης μεταφράζει τρεις ποιητές από τη Γάζα. Εδώ παραθέτουμε τα ποιήματα αυτά:
Μοσάμπ Αμπού Τόχα (Mosab Abu Toha) (1992-):
Πράγματα που μπορεί να βρεις κρυμμένα στο αυτί μου
For Alicia M. Quesnel, MD
Ι
Όταν ανοίξεις το αυτί μου, να το αγγίξεις
απαλά.
Της μάννας μου η φωνή παραμένει κάπου εκεί μέσα.
Η φωνή της είναι η ηχώ που βοηθάει να βρώ την ισορροπία μου
όταν αρχίζω και ζαλίζομαι στη διάρκεια της προσήλωσης μου.
Μπορεί να βρεις τραγούδια στα Αραβικά.
ποιήματα στα Αγγλικά που απαγγέλω στον εαυτό μου,
ή ένα τραγούδι που ψέλνω στα πουλιά που κελαηδούν στη αυλή μας.
Σαν ράψεις το κόψιμο, μην ξεχάσεις να ξαναβάλεις όλα αυτά στο αυτί μου.
Να τα βάλεις πίσω με τη σειρά, όπως θα έκανες με τα βιβλία σου στο ράφι.
ΙΙ
Το βουητό του ντρόουν
ο βρυχηθμός ενός F-16,
τα ουρλιαχτά από τις βόμβες που πέφτουν στα σπίτια,
στους αγρούς, και στα κορμιά,
απ’ τις ρουκέτες που εκτοξεύονται στον αέρα –
καθάρισε τον μικρό κοχλία μου απ’ όλα αυτά.
Ράντισε το άρωμα απ’ τα χαμόγελα σου στην τομή
Κάνε μου ένεση στις φλέβες το τραγούδι της ζωής να με ξυπνήσει
Χτύπα το τύμπανο αλαφριά, για να χορέψει ο νους μου με τον δικό σου,
μέρα και νύχτα, γιατρίνα μου.
ο παππούς μου και το σπίτι του
Ι
ο παππούς μου μέτραγε τις μέρες της επιστροφής στα δάχτυλα του
και ύστερα μέτραγε με τις πέτρες
ούτε κι αυτές αρκετές
μέτραγε με τα σύννεφα με τα πουλιά με τους ανθρώπους
η απουσία κατάληξε να έχει τραβήξει πολύ
τριάντα έξη χρόνια μέχρι να πεθάνει
είναι πάνω από εβδομήντα χρόνια τώρα για μας
ο παππούς μου έχασε τη μνήμη του
ξέχασε τους αριθμούς τους ανθρώπους
ξέχασε το σπίτι του
ΙΙ
μακάρι να ήμουνα μαζί σου παππού
θα είχα μάθει τον εαυτό μου να σου γράφω
ποιήματα τόμους και να ζωγραφίζω το σπίτι μας για χάρη σου
θα σου είχα ράψει απ’ το χώμα
μια φορεσιά στολισμένη με φυτά
και δέντρα που είχες φυτέψει
θα σου είχα φτιάξει
άρωμα από τα πορτοκάλια σου
και σαπούνι από του ουρανού τα δάκρυα χαράς
κάτι πιο αγνό δεν θα μπορούσα να σκεφτώ
ΙΙ
πάω στο νεκροταφείο κάθε μέρα
κοιτάω, μάταια, για τον τάφο σου
είναι σίγουροι ότι σε έθαψαν;
ή μήπως έγινες ένα δέντρο
ή ίσως πέταξες με ένα πουλί στο πουθενά
IV
βάζω τη φωτογραφία σου σε μια πήλινη γλάστρα
την ποτίζω κάθε δευτέρα και πέμπτη το ηλιοβασίλεμα
μου είπαν ότι νήστευες εκείνες τις μέρες
στο ραμαντάν την ποτίζω κάθε μέρα
επί τριάντα μέρες
ή πιο λίγο ή πιο πολύ
V
πόσο μεγάλο το θες το σπίτι μας να είναι
μπορώ να γράφω ποιήματα μέχρι να ικανοποιηθείς
αν θες να προσκολλήσω κι ένα δυό γειτονικούς πλανήτες
VI
για αυτό το σπίτι δεν θα ορίσω σύνορα
κανένα σημείο στίξης
10 Παιδιά Κρύβονται στο Σπίτι μου
(αποσπάσματα)
«…Τραυματίστηκα κατά την επίθεση στη Λωρίδα το 2008-9….Μετά από 14 χρόνια οι λεπτομερείς εικόνες και τα αισθήματα από τα θραύσματα [βόμβας] που χτύπησαν το μέτωπο μου, το μάγουλο, και τον ώμο μου αποδείχτηκαν ανεξίτηλα.
…Ο πόλεμος παίζει παιχνίδια με τον νου. Στη Γκάζα νιώθεις ότι τα ουρανομήκη νέφη του καπνού από παραπλήσιους βομβαρδισμούς συναγωνίζονται ποιό θα πάει πιο ψηλά στον ουρανό, ποιό θα είναι πιο μαύρο. Όμως εγώ θα έδινα το βραβείο στη βόμβα που δεν είχε εκραγεί, ή σε εκείνη που έμεινε στο εργοστάσιο ή, ακόμα, σ’ εκείνη που τα συστατικά της έχουν επιστρέψει στη στοιχειώδη τους μορφή.
…Εύχομαι η Δύση, αντί να στρατιωτικοποιεί το Ισραήλ όλο και πιο πολύ και να του επιτρέπει να κόβει τη ροή της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γκάζας, εύχομαι, λέω, η Δύση να σκεφτεί σοβαρά τι είναι εκείνο που οδήγησε σε τέτοιες ενέργειες τους Παλαιστίνιους υπό την ηγεσία της Χαμάς. Τι είναι εκείνο που κάνει νέους ανθρώπους να διασχίσουν το σύνορο, γνωρίζοντας ότι δεν θα επιστρέψουν στις οικογένειες τους; Τι μπορεί να γίνει για να βρει το δίκιο του ο Παλαιστινιακός λαός, που υποφέρει την κτηνωδία της στρατιωτικής κατοχής και πολιορκίας;
Αυτά είναι πολύ σοβαρά ερωτήματα που δεν μπορούν να περιμένουν άλλο πιά.
Δεν είναι μόνο η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων και η οικονομική καταστροφή που υποφέρουν οι Παλαιστίνιοι. Είναι η ανθρώπινη πλευρά [του ζητήματος] που είναι η πιο σημαντική. Μας μεταχειρίζονται σαν να είμαστε πέτρες.
…Γεννήθηκα σε έναν καταυλισμό προσφύγων, το ίδιο και οι γονείς μου. Τώρα ζούμε στο κελί μιας φυλακής, χωρίς παράθυρα, μόνο με τον καπνό από τις βόμβες να είναι ο απρόσκλητος επισκέπτη μας.
Την Πέμπτη το βράδυ, μια βόμβα γκρέμισε το διπλανό σπίτι στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπάλια όπου έχουμε μετακομίσει. Είδα μια γυναίκα και την κόρη της, ζωντανές, να κρέμονται από ένα πάτωμα με τοίχους γκρεμισμένους απ’ τις βόμβες. Σίγουρα κι άλλοι ήταν κάτω από τα χαλάσματα.
Η ανθρωπότητα είναι κάτω από τα χαλάσματα.»
Χάμεντ Ασούρ (Hamed Ashour) (1994-):
Βγάλε, Θεούλη μας, κραυγή
Σήκωσε ετούτη τη νύχτα τη βαριά από το στήθος μας,
Πάρτη, Ω Θεία ΄Υπαρξη,
Ξέπλυνε τη απ’ το βαθύ της σκοτάδι,
Λευτέρωσε τη από αεροπλάνα που βρυχώνται, από πυραύλους,
Και από βόμβες που σκάζουν.
Δώσ’ τη μας πίσω το πρωί
Σαν το γάλα αγνή,
Να την απολαύσουν τα παιδιά μας.
Χρόνος
Ο χρόνος μεταξύ αεροεπιδρομών
Τόσο φευγαλέος, σαν τις ζωές μας.
Δεν φτάνει για να σαρώσει τη σκόνη από την προηγούμενη επίθεση
Ή ακόμα να προετοιμαστεί για την επόμενη.
Ο χρόνος που βάζουμε στην άκρη για έκτακτες ειδήσεις,
Καθώς κρατάμε την ανάσα μας,
Και βάζουμε το ράδιο πιο δυνατά.
Ο χρόνος, πολύ σύντομος για να απαριθμήσει ο εκφωνητής το όνομα κάθε μάρτυρα,
Πολύ σύντομος για να χαιρετίσουμε τη σημαία.
Ο χρόνος που όλοι μας τον αναγνωρίζουμε,
Με γεύση και μυρουδιά από μπαρούτι,
Ο χρόνος μεταξύ αεροεπιδρομών
Δεν υπάρχει πιά.
Νινταλ Αλ Φακάουι (Nidal Al-Faqaawi) (1985-)
Αυτοκράτορας
Πώς θα τελειώσουν όλα αυτά;
Μέσα μου πρωτόγονες ομάδες διώχνουν τον κίνδυνο μακριά μου,
με ακόντια και μυτερές πέτρες.
Μέσα μου γένη και γένη απ’ την αρχή του σχηματισμού μας,
Ινδοί, Καυκάσιοι, ΄Αριοι, Μογγόλοι.
Μέσα μου πολιτισμοί φτιαγμένοι από κόκκινο πηλό,
κατοικημένοι από λευκούς νέγρους.
Μέσα μου περιπλανώμενες φυλές που τις νιώθω να έρχονται,
από τον αχό των σπαθιών και της φωτιάς τη μυρουδιά
Μέσα μου στρατοί μεγάλοι,
λεγεώνες από στρατιώτες με κομμένα πόδια,
Μέσα μου τα χάχανα της νίκης,
και κρασί ανάμειχτο με τις κραυγές αιχμαλώτων.
Μέσα μου οι χήρες και οι άστεγοι,
καμένα καλύβια, και πτώματα.
Πώς θα τελειώσουν όλα αυτά;
Είμαι στη γη μόνος μου,
η ήττα με κατασπαράζει,
μυρίζω σαν πεθαμένος αυτοκράτορας.
Για την πληρέστερη γνώση παραθέτω τους συνδέσμους του περιοδικού:
https://www.oanagnostis.gr/vraveia-kai-diamartyries-toy-chr-tsiami-antapokrisi-n-yorki/
ΠΗΓΗ: www.kommon.gr
