«Θερμικό Ισοδύναμο» για τη Δυτική Μακεδονία (Γράφει ο Χρήστος Ι. Κολοβός)

Εδώ και δεκαετίες όλοι οι Έλληνες στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος καταβάλλουμε τις περίφημες «Υποχρεώσεις κοινής Ωφέλειας» (ΥΚΩ).

Πρόκειται για εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, με τα οποία καλύπτεται το υπέρογκο κόστος ηλεκτροπαραγωγής με πετρελαιοειδή στην Κρήτη, τη Ρόδο και στα υπόλοιπα Μη Διασυνδεμένα Νησιά. Με τον τρόπο αυτό τα Μη Διασυνδεμένα Νησιά δεν βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε πως ο λιγνίτης της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης ουσιαστικά επιδότησε επί δεκαετίες την οικονομία αυτών των νησιών.

Σε αναγνώριση αυτής της επιδότησης, τα τελευταία χρόνια θεσπίστηκε έκπτωση στην τιμή του ρεύματος για τους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας. Λόγω ωστόσο της απολιγνιτοποίησης, το μέτρο ήλθε πολύ αργά. Μια ματιά στους λογαριασμούς ρεύματος δείχνει πως πλέον είναι και πολύ λίγο.

Επίσης για τα νησιά, τα τελευταία χρόνια θεσπίστηκε το «Μεταφορικό Ισοδύναμο»: με αυτό επιδιώκεται η εξίσωση του κόστους μεταφοράς με μέσα μαζικής μεταφοράς από την ηπειρωτική Ελλάδα σε νησί ή από νησί σε νησί με το κόστος που θα ίσχυε στην ηπειρωτική Ελλάδα, για ίδια απόσταση. Από 1 Ιανουαρίου 2019 δικαιούχοι είναι οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις με έδρα στο σύνολο της νησιωτικής χώρας.

Τα πιο πάνω δείχνουν πως όταν μια περιοχή έχει συγκριτικό μειονέκτημα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, η πολιτεία θεσπίζει τρόπους κάλυψής του. Η Δυτική Μακεδονία έχει συγκριτικό μειονέκτημα την παρατεταμένη περίοδο που απαιτείται θέρμανση, καθώς το σύνολο της περιοχής ανήκει στη Δ΄ Κλιματική Ζώνη. Τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις ξοδεύουν πολύ περισσότερα για θέρμανση σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Επιπλέον, η υπερφορολόγηση του πετρελαίου θέρμανσης σημαίνει πως η Δυτική Μακεδονία αφενός φορολογείται δυσμενώς σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, αφετέρου αντιμετωπίζει μεγαλύτερο κίνδυνο ενεργειακής και συνολικής φτώχειας. Πάνω από 10% μείωση πληθυσμού κατέδειξε η τελευταία απογραφή και η δαπάνη για ενέργεια είναι παράγοντας που συντελεί στην ερήμωση της περιοχής.

Η εντελώς βεβιασμένη απολιγνιτοποίηση έφερε το τέλος της φθηνής τηλεθέρμανσης σε Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο, που ήταν τα τελευταία 30 χρόνια η λύση πιο φθηνής θέρμανσης για ένα μέρος του πληθυσμού. Έπαυσε επίσης να υφίσταται η προοπτική τηλεθέρμανσης της Φλώρινας απ’ τον ΑΗΣ Μελίτης. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, για να είναι βιώσιμη εφεξής η τηλεθέρμανση εξετάζονται τιμές άνω των 100€/MWh. Ένα διαμέρισμα 100 τετρ. μέτρων χρειάζεται περίπου 16-18MWh για τη χειμερινή περίοδο, δηλαδή το συνολικό ετήσιο κόστος θα προσεγγίσει τα €2000. Μια αντίστοιχη μονοκατοικία χωρίς τηλεθέρμανση, ανάλογα με την κατασκευή και την περιοχή, για να ζεσταθεί με πετρέλαιο θέρμανσης χρειάζεται 1500-2500 λίτρα πετρέλαιο, δηλαδή δαπάνη που μπορεί να ξεπεράσει τα €3.000. Επιπλέον είναι και εκτεθειμένη στις αναταράξεις της διεθνούς αγοράς. Τώρα πια, το σύνολο της Δυτικής Μακεδονίας βρίσκεται αντιμέτωπο με το φάσμα της ενεργειακής φτώχειας.

Στην περιοχή μας δεν μπορείς να ζεσταθείς λειτουργώντας δυο ώρες το κλιματιστικό, όπως γίνεται στην Αθήνα και τη Νότια Ελλάδα: συχνά χρειαζόμαστε ολοήμερη θέρμανση κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ορυκτά καύσιμα (ή με ξυλόσομπες, όπως πριν 60 χρόνια). Στα αμέσως επόμενα χρόνια, με βάση την ήδη ψηφισμένη «κλιματική» πολιτική, για την οποία κανείς δεν ενημερώνει τους πολίτες, θα φορολογηθεί ακόμα πιο βαριά η θέρμανση με πετρέλαιο (ή και φυσικό αέριο, το οποίο ακόμα δεν έχει φθάσει καν στη Δυτική Μακεδονία).

Στόχος της πολιτικής είναι να θερμαινόμαστε σύντομα όλοι με ηλεκτρισμό (και να παγώνουμε μέχρι θανάτου σε περίπτωση διακοπής ρεύματος). Όμως η αντικατάσταση, όποτε γίνει, πρέπει να γίνει με τους νόμους της αγοράς και με βάση την εξέλιξη της τεχνολογίας, όχι με αυταρχική κρατική επιβολή, τύπου «αποφασίζομεν και διατάσσομεν να βάλετε όλοι μέχρι το 2030 αντλίες θερμότητας, ξοδεύοντας πάνω από €10-12.000». Σε μια δημοκρατία, που λειτουργεί με κανόνες ελεύθερης οικονομίας, οι πολίτες πρέπει να έχουμε δυνατότητες κι επιλογές.

Με βάση την κατάσταση που δημιουργείται, τόσο με την τηλεθέρμανση όσο και με τις τιμές πετρελαίου θέρμανσης, προτείνω ως απολύτως απαραίτητο να θεσμοθετηθεί ένα «Θερμικό Ισοδύναμο» για τη Δυτική Μακεδονία, αντίστοιχο του «Μεταφορικού Ισοδύναμου» και των ΥΚΩ. Με τον τρόπο αυτό να επιδιωχθεί η κάλυψη του επιπλέον κόστους θέρμανσης, που έχει ένα οποιοδήποτε νοικοκυριό ή μια οποιαδήποτε επιχείρηση της Δυτικής Μακεδονίας σε σχέση με αντίστοιχα νοικοκυριά ή επιχειρήσεις της Νότιας και Νησιωτικής χώρας. Προσοχή, το «Θερμικό Ισοδύναμο» είναι κάτι νέο και δεν έχει σχέση με το επίδομα θέρμανσης, το οποίο δίνεται σήμερα, κατά βάση σε ευάλωτα νοικοκυριά και αφορά το σύνολο της χώρας (με διαβάθμιση ανάλογα με την κλιματική ζώνη).

Ιδού η Δυτική Μακεδονία, ιδού και το «Θερμικό Ισοδύναμο», για να διεκδικήσουν οι αιρετοί εκπρόσωποι της περιοχής μας.

Χρήστος Ι. Κολοβός

Δρ Μηχανικός Μεταλλείων - Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ

τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας

Ανεξάρτητος Σύμβουλος ενεργειακών θεμάτων

ck-energy.blogspot.com