Ναζίμ Χικμέτ: «Πώς θα γενούνε τα σκοτάδια λάμψη»

Σαν σήμερα, 3 Ιουνίου 1963, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Τούρκος ποιητής και αγωνιστής Ναζιμ Χικμέτ

        «Για μένα το λοιπόν πιο εκπληκτικό και πιο επιβλητικό
          και πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο
          είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει
          είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουν»

(Ναζίμ Χικμέτ, απόδοση Γιάννη Ρίτσου)

Ποιητής, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας, αλλά και αταλάντευτος αγωνιστής του λαού του, διεθνιστής και υπερασπιστής όλων των καταπιεσμένων λαών. Ένας υπέροχος δημιουργός και άνθρωπος, ο Ναζίμ Χικμέτ, πλήρωσε τους αγώνες, τα οράματα και τις κομμουνιστικές ιδέες του με μακρόχρονο εγκλεισμό στις απάνθρωπες φυλακές της Τουρκίας, με τον πρόωρό θάνατό του, σαν σήμερα 3 Ιουνίου 1963, εξόριστος στην ΕΣΣΔ, με αφαίρεση της ιθαγένειάς του, από το δικτατορικό αλλά και από το «δημοκρατικά» σκοταδιστικό καθεστώς της Τουρκίας.

Ο Ναζίμ Χικμέτ, ο αγωνιστής ποιητής της Τουρκίας, ο αγαπημένος του λαού της, στέκεται μαχητής με το έργο του στην ίδια πολεμίστρα με τον Ισπανό Γκαρθία Λόρκα, με τον Βούλγαρο Νικολάϊ Βαπτσάροφ, με τον Χιλιανό Πάμπλο Νερούντα, με τους δικούς μας Γιάννη Ρίτσο και Κώστα Βάρναλη. Ο Ναζίμ Χικμέτ άναψε τον δαυλό του από την οδηγήτρια φωτιά του Βλαδιμήρ Μαγιακόφσκι, του βάρδου της Οχτωβριανής Επανάστασης.

        «Ενας μεγάλος ποιητής έγραψε για όλον τον κόσμο.
          Ενας μεγάλος άνθρωπος ανήκει στην ανθρώπινη πλειοψηφία.
          Ενας μεγάλος πατριώτης βασανισμένος απ’ την πατρίδα του.
          Ο Ναζίμ Χικμέτ δεν έχει όμοιό του στην ποίηση του αιώνα του.
          Ηταν για μένα η ενσάρκωση του ηρωισμού και της τρυφεράδας»

(Πάμπλο Νερούντα)

Για την ποιητική του συλλογή «Η πόλη που έχασε τη φωνή της», εμπνευσμένη από απεργία στα μέσα μεταφοράς, συλλαμβάνεται, αφήνεται όμως ελεύθερος λόγω πίεσης του μεγάλου λαϊκού ακροατηρίου της δίκης. Στην απολογία του το 1931 ο Χικμέτ αναφέρει: «Είμαι ένας Κομμουνιστής ποιητής και κάθε μέρα προσπαθώ να γίνω καλύτερος Κομμουνιστής και καλύτερος ποιητής».

Το 1938 το καθεστώς τον καταδικάζει σε 40 χρόνια φυλακή. Ο Χικμέτ, ακολουθώντας τη διεθνή πρακτική των φυλακισμένων κομμουνιστών, μετατρέπει τη φυλακή σε ένα πραγματικό σχολείο για τους συγκρατούμενούς του με μαθήματα γλώσσας, λογοτεχνίας, Γαλλικών, αλλά και βασικών αρχών μαρξισμού.

Το 1948 τα προβλήματα υγείας του επιδεινώνονται. Ξεσπά κύμα διεθνιστικής αλληλεγγύης για την απελευθέρωσή του. Διανοητές όπως οι Ελυάρ, Κιουρί, Νερούντα, Σαρτρ, Πικάσο ζητούν την απελευθέρωσή του. Το 1950, μετά από επαναλαμβανόμενες απεργίες πείνας, κατακτά την αποφυλάκισή του. Την ίδια χρονιά τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης. Ωστόσο παρακολουθείται συνεχώς. Αρχίζει και πάλι να εργάζεται σαν σεναριογράφος αλλά οι πιέσεις συνεχίζονται. Αν και απαλλαγμένος από τη στρατιωτική θητεία, το καθεστώς τον καλεί να καταταγεί! Το 1951 φεύγει κρυφά στη Ρουμανία και την ίδια χρονιά του αφαιρείται η τουρκική ιθαγένεια. Ταξιδεύει σε πολλές χώρες και το 1952 εκλέγεται μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης. Το 1960 παντρεύεται για δεύτερη φορά στην ΕΣΣΔ. Τα ξημερώματα της 3ης Ιούνη 1963, η μεγάλη καρδιά που χώρεσε όλον τον κόσμο έπαψε να χτυπά. Αλλά, όπως και ο ίδιος προέβλεψε, συνεχίζει να «χτυπά» μέσα από το έργο του…

Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε για τον Ναζίμ Χικμέτ:

         «Ναζίμ πολύ μας αγάπησες, πολύ σ’ αγαπήσαμε.

         Πόσες πόλεις σου μιλούν με το μικρό όνομά σου,

         όλοι στον ενικό,

         Γαλλία Ρωσία Ελλάδα

         … Κι εγώ Ναζίμ και πιο πολύ η ελευθερία

         με το μικρότερο όνομά σου/ το πιο μεγάλο»…

 

ΠΗΓΗ: www.imerodromos.gr