Θεσσαλονίκη 9η Μάη 1936: Ο εφιάλτης της 4ης Αυγούστου και της διεθνούς του φασισμού (Γράφει ο Στέφανος Πράσσος)
Τα γεγονότα της ματωμένης 9ης Μάη στη Θεσσαλονίκη δεν ήταν απλά μια μαζική απεργία, ούτε καν μια απλή εξέγερση της Εργατικής Τάξης.
Ήταν ένα επαναστατικό γεγονός όπου για ένα εικοσιτετράωρο η Θεσσαλονίκη βρισκόταν στα χέρια των απεργών, οι αρχές είχαν καταλυθεί, ο στρατός είχε συναδελφωθεί με τους εργάτες και οι αστυνομικοί κρύβονταν έντρομοι στα αστυνομικά τους τμήματα. Το φασιστικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου αλλά και ο διεθνής φασισμός-Ναζισμός θα τρέμει για χρόνια μετά και το άκουσμα ακόμα αυτής της Ημερομηνίας. Την τελική εκδίκηση οι Τεταρταυγουστιανοί σε συνεργασία με τους ομοϊδεάτες τους, ΝΑΖΙ κατακτητές, θα την πάρουν τελικά την Πρωτομαγιά του 1944 στο σκοπευτήριο της Καισαριανής όπου οι μισοί και πλέον εκτελεσμένοι ήταν οι πρωταγωνιστές της ματωμένης εργατικής εξέγερσης του Μάη του 1936.
Εικόνα 1. Η Μάνα του Τάσου Τούση θρηνεί πάνω στον νεκρό γιό της
Η πολιτική κατάσταση.
Η κοινωνικές αντιθέσεις είναι πολύ οξυμένες λόγω και της οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε το 1929. Η Εργατική Τάξη και ο λαός υποφέρει από την ανεργία και τη φτώχεια. Γίνονται πολλοί αγώνες οι οποίοι αντιμετωπίζονται με βία και καταστολή. Τα κεντρώα πραξικοπήματα, του Πλαστήρα το 1933 και των Βενιζελικών αξιωματικών με επικεφαλής τον στρατηγό Καμένο τον Μάρτη του 1935, αποτυγχάνουν. Το Φθινόπωρο του 1935 ο Στρατηγός Κονδύλης, ο «Κεραυνός» της Μικρασιατικής εκστρατείας, θα φέρει τον Βασιλιά Γεώργιο τον Β’ και θα τον νομιμοποιήσει με ένα γελοίο και νόθο δημοψήφισμα που έβγαλε 98% Βασιλευόμενη Δημοκρατία. Ο Γεώργιος ο Β’ όμως παρ όλα αυτά φέρθηκε «αχάριστα» στον Κονδύλη και έδειξε την προτίμησή του προς τον μετέπειτα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά και τον διορίζει υπουργό στρατιωτικών και αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Δεμερτζή. Αυτή η συμπεριφορά του Βασιλιά θα στεναχωρήσει πολύ τον Κονδύλη και θα τον στείλει στον τάφο λίγους μήνες αργότερα.
Τον Γενάρη του 1936 θα γίνουν εκλογές που θα φέρουν το Παλλαϊκό Μέτωπο (ΚΚΕ και Αγροτικό Κόμμα του Βογιατζή), με 15 Βουλευτές ρυθμιστή της Πολιτικής κατάστασης αφού ούτε τα Κεντρώα κόμματα με 142 Βουλευτές, ούτε τα δεξιά με 143 μπορούν να σχηματίσουν Κυβέρνηση. Το Παλλαϊκό Μέτωπο προσπαθεί να δημιουργήσει Αντιφασιστικό Μέτωπο και στα πλαίσια αυτά υπογράφει ένα σύμφωνο με τους Φιλελεύθερους που έμεινε στην ιστορία ως «Σύμφωνο Σοφούλη- Σκλάβαινα». Το σύμφωνο αυτό προέβλεπε το Παλλαϊκό Μέτωπο να στηρίξει Κυβέρνηση του Κέντρου με αντάλλαγμα την αμνηστία όλων των πολιτικών κρατουμένων, τη διάλυση των φασιστικών οργανώσεων, τη μείωση της τιμής του ψωμιού και άλλα φιλολαϊκά μέτρα. Στα πλαίσια αυτά ψηφίζει για Πρόεδρο της Βουλής τον Θεμιστοκλή Σοφούλη ο οποίος όμως αθετεί το «Σύμφωνο» δε σχηματίζει δική του Κυβέρνηση αλλά στηρίζει δεξιά Κυβέρνηση υπό τον Κων/νο Δεμερτζή και Υπουργό των στρατιωτικών τον Ιωάννη Μεταξά. Ο Θάνατος του Δεμερτζή στις 13 Απριλίου του 36, φέρνει τον Μεταξά Πρωθυπουργό, μετά από διαταγή του Βασιλιά, παρόλο που είχε μόνο έξι βουλευτές εκ των οποίων οι τρείς τον είχαν εγκαταλείψει ήδη!
Τα γεγονότα του Μάη 36.
Με απόφαση της Καπνεργατικής Ομοσπονδίας (ΚΟΕ) στις 29 Απρίλη απεργούν 12.000 καπνεργάτες στη Θεσσαλονίκη. Τα κύρια αιτήματα είναι η αύξηση του μεροκάματου στις 120-135 δραχμές και η εφαρμογή της Σύμβασης του 1924. Οι απεργοί συγκεντρώνονται στον κινηματογράφο «Πάνθεον» και εκλέγουν την Απεργιακή τους Επιτροπή. Η αστυνομία κάνει έντονη και ασφυκτική την παρουσία της προμηνύοντας τις διαθέσεις της Κυβέρνησης Μεταξά. Τις επόμενες μέρες η απεργία εξελίσσεται σε Πανελλαδική αφού μπαίνουν τα Συνδικάτα καπνεργατών Καβάλας, Βόλου, Δράμας, Ξάνθης, Κομοτηνής, Πειραιά, Καρδίτσας, Αγρινίου, Σάμου, Πραβίου, Σιδηροκάστρου, Προσοτσάνης, Λαγκαδά, Νιγρίτας, Κοζάνης, Σιάτιστας και πολλά άλλα. Όμως πάει να εξελιχτεί και σε Πανεργατική αφού μπαίνουν στην απεργία για συμπαράσταση βάζοντας και τα δικά τους αιτήματα οι Κλωστοϋφαντουργοί, Υποδηματεργάτες, Λαστιχάδες και άλλοι. Τηλεγραφήματα συμπαράστασης έρχονται από όλη την Ελλάδα. Οι μαζικότερες Ομοσπονδίες, Οικοδόμων, Ηλεκτρισμού, Δέρματος, επισιτισμού, κουρέων κ.α προειδοποιούν την Κυβέρνηση πως αν δεν σταματήσει την τρομοκρατία και δεν κάνει δεκτά τα αιτήματα των απεργών θα κατεβούν σε πανεργατική απεργία.
Τα γραφεία της φασιστικής ΕΕΕ (Εθνική Ένωσις Ελλάς) γίνονται ορμητήρια κατά των απεργών. Στις 6 Μάη παρακρατικοί φασίστες της εν λόγω οργάνωσης πυροβολούν από τα γραφεία τους και τραυματίζουν τον καπνεργάτη Κώστα Σαμιώτη. Από τα ίδια γραφεία, όπου έχουν στηθεί πολυβόλα, θα δολοφονηθούν τις επόμενες μέρες αρκετοί εργάτες. Η συγκεκριμένη οργάνωση επιτελώντας τον «Εθνικό σκοπό» για τον οποίο ιδρύθηκε φόρεσε τον αγκυλωτό Σταυρό και πολέμησε, λίγα χρόνια αργότερα, στο πλευρό των Γερμανών Ναζιστών κατακτητών στέλνοντας στο θάνατο χιλιάδες Έλληνες αντιστασιακούς.
Στις 7 του Μάη το Ενωτικό Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης προκηρύσσει πανεργατική απεργία συμπαράστασης. Την ίδια μέρα επιστρέφει από το εξωτερικό ο πρωθυπουργός και μετέπειτα δικτάτορας Ι. Μεταξάς και δίνει εντολή να κατασταλούν οι διαδηλώσεις. Στις 8 Μάη επτά χιλιάδες απεργοί διαδηλώνουν έξω από το διοικητήριο Βόρειας Ελλάδας όπου θέλουν να καταθέσουν ψήφισμα με τα αιτήματά τους και δέχονται την επίθεση της αστυνομίας. Ακόμα μια διαδήλωση με τρεις χιλιάδες απεργούς που έρχεται προς το Διοικητήριο δέχεται κι αυτή την επίθεση της αστυνομίας αλλά αντιμετωπίζεται δυναμικά και οι απεργοί καταφέρνουν να ενωθούν με τους συναδέλφους τους. Δυο υδραντλίες ρίχνουν νερό στους απεργούς κάνοντας μεγάλες ζημιές και σε πολλά καταστήματα. Τα νέα μαθαίνονται σε όλη τη Θεσσαλονίκη και χιλιάδες λαού κατεβαίνουν για συμπαράσταση στους διαδηλωτές. Οι χωροφύλακες πυροβολούν στο ψαχνό και οι εργάτες αμύνονται με τις πέτρες και στήνουν οδοφράγματα. Γίνεται κανονική μάχη με τις δυνάμεις καταστολής που θα κρατήσει τρεισήμισι ώρες. Ο ματωμένος απολογισμός; Τουλάχιστον 300 τραυματίες εκ των οποίων οι περισσότερες είναι γυναίκες και φέρουν σοβαρά τραύματα από ξιφολόγχες και χτυπήματα από υποκόπανους όπλων. 32 είναι οι συλληφθέντες. Η Κυβέρνηση εκδίδει διάταγμα πολιτικής επιστράτευσης των σιδηροδρομικών και των τροχιοδρομικών και δίνει εντολή στο Γ’ Σώμα Στρατού να χτυπήσει τους διαδηλωτές. Οι φαντάροι δεν υπακούουν και σε κάποιες περιπτώσεις ενώνονται με τους διαδηλωτές. Ο Μεταξάς τρομοκρατημένος δίνει εντολή σε ένα σύνταγμα στρατού από τη Λάρισα να βαδίσει προς τη Θεσσαλονίκη και μία μοίρα ναυτικού να κατάπλευση προς το λιμάνι της Πόλης. Έγκυρες πληροφορίες στον τύπο κάνουν λόγο και για επιφυλακή της αεροπορίας για να συνδράμουν αν χρειαστεί.
Την επόμενη μέρα, 9η Μάη μπαίνουν και άλλοι κλάδοι στην απεργία ανεβάζοντας τον αριθμό των απεργών στις 30.000. Οι καταστηματάρχες ως ένδειξη συμπαράστασης στους απεργούς αλλά και διαμαρτυρίας για τις ζημιές που υπέστησαν από τις υδραντλίες αποφασίζουν να κλείσουν τα μαγαζιά τους για 24 ώρες. Πάνω από 150.000 διαδηλωτές πλημμυρίζουν το κέντρο της Θεσσαλονίκης όπου είναι παρατεταγμένοι στρατός και χωροφύλακες πεζή και έφιπποι.
Η διαταγή του Μεταξά είναι «να επιβληθεί η Τάξις παντός τρόπου». Η πρώτη επίθεση της χωροφυλακής γίνεται έξω από τις καπναποθήκες της Αυστροελληνικής Εταιρείας ενάντια στους εργάτες της περιφρούρησης. Τραυματίζονται πολύ απεργοί και ένας από αυτούς, ο Ευθύμιος Διαμαντόπουλος, θανάσιμα. Η δεύτερη αιματηρή επίθεση γίνεται ενάντια στη διαδήλωση που κατευθύνεται από την οδό Φράγκων προς τη διασταύρωση Εγνατίας και Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πέφτουν πυκνοί πυροβολισμοί και τραυματίζονται πολλοί εργάτες ο αριθμός των οποίων δεν εξακριβώθηκε αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία και για νεκρούς. Επόμενη επίθεση γίνεται στη γωνία Κομνηνών και Β. Κων/νου που βρίσκεται το Ταμείο Ασφάλισης Καπνεργατών (ΤΑΚ) έξω από το ξενοδοχείο «Εμπορικόν». Οι πληροφορίες είναι αντιφατικές. Άλλες λένε πως έγινε από πολυβολητές χωροφύλακες που επιβαίνουν σε τεθωρακισμένο όχημα και άλλες ότι πυροβολούσαν παρακρατικοί από κτίρια και στοές. Πέφτουν κατ αρχήν 4 νεκροί εργάτες και στη συνέχει άλλοι δυο εργάτες Ιντορ Σενόρ και Σαλβατόρ Ματαράσο, ισραηλινής καταγωγής.
Ο Τάσος Τούσης και «Ο Επιτάφιος»
Στους πρώτους νεκρούς είναι και ο Τάσος Τούσης, σοφέρ από το Ασβεστοχώρι. Οι συνάδελφοί του ξηλώνουν μια πόρτα, την κάνουν πρόχειρο φορείο, τον τοποθετούν πάνω και συνεχίζουν οργισμένοι τη διαδήλωση προς το Διοικητήριο. Στη διαδρομή τους χτυπάει η έφιππη αστυνομία και αναγκάζονται να αφήσουν τον νεκρό στο δρόμο όπου έρχεται και η Μάνα του και κλαίει πάνω από το πτώμα του γιού της. Η Φωτογραφία που έγινε αργότερα πολύ γνωστή κυκλοφορεί την επόμενη στο Ριζοσπάστη. Ο Γιάννης Ρίτσος κλείνεται μ αυτή τη φωτογραφία στο Ατελιέ του για δυο ημερόνυχτα και γράφει το μοναδικό και αξεπέραστο έργο του ο» Επιτάφιος». Γράφτηκε πως μόλις τελείωσε το ποίημα λιποθύμησε. Στις 12 Μάη «ο Επιτάφιος» δημοσιεύεται στο Ριζοσπάστη.
Μετά το μεσημέρι της 9η Μάη οι συγκρούσεις μεταφέρονται γύρω από το Διοικητήριο. Γίνεται πανδαιμόνιο. Πέφτουν πυκνοί πυροβολισμοί, οι καμπάνες του Αγίου Δημητρίου και του προφήτη Ηλία χτυπάν καλώντας το λαό στα συλλαλητήρια, πολλές γυναίκες από τα γύρω διαμερίσματα φωνάζουν τρομαγμένες. Στις 1.00 η ώρα το μεσημέρι σταματάνε όλες οι συμπλοκές. Οι εργάτες μαζεύουν τους νεκρούς τους. Τα πλακόστρωτα είναι κατακόκκινα από αίμα στο οποίο οι εργάτες βουτάν τα λάβαρά τους και συνεχίζουν οργισμένοι το συλλαλητήριο. Καταφτάνουν και οι συγγενείς των νεκρών εργατών και ακολουθούν συγκινητικές σκηνές.
Αναφέρεται ότι οι νεκροί είναι 30 και οι τραυματίες πάνω από 300! Η Αστυνομία ανακοινώνει 12 νεκρούς και τελικά ταυτοποιούνται μόνο 9. Υπάρχουν πολλοί αγνοούμενοι και εκφράζονται φόβοι ότι οι χωροφύλακες έθαψαν στα κρυφά πολλούς νεκρούς εργάτες. Τα ονόματα των νεκρών είναι: Οι Β. Σταύρου, Ιντο Σενόρ, Γ. Πανόπουλος, Αγλαμίδης, Σαλβατόρ Ματαράσο, Δημ. Λαϊλάνης, Σ. Διαμαντόπουλος, Γιάννης Πιτάρης, Ευθύμης Μάνος, Μανώλης Ζαχαρίου, Αναστασία Καρανικόλα».
Η ηρωική καπνεργάτρια και μέλος του ΚΚΕ Αναστασία Κοντοπούλου- Καρανικόλα εκτελέστηκε εν ψυχρώ από χαφιέδες στην οδό Εγνατίας στη Στάση Κολόμβου. Οι συνάδελφοί της έγραψαν με το αίμα της στο περίπτερο κοντά στο σημείο που δολοφονήθηκε: «Εδώ εδολοφονήθη μια εργάτρια Αναστασία Καρανικόλα»
Εικόνα 2 Γράφουν με το αίμα της την άνανδρη δολοφονία
Η τήρηση της τάξης ανατίθεται στον Διοικητή του Γ’ Σώματος Στρατού στρατηγό Ζέππο. Οι χωροφύλακες εξαφανίζονται όλοι και κρύβονται μέσα στα αστυνομικά τμήματα όπου τους φυλάγουν ισχυρές δυνάμεις στρατού για να μην λυντσαριστούν από το πλήθος.
Στις 5 μ.μ. πραγματοποιείται νέα λαϊκή συνέλευση στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου χωρίς να υπάρξουν επεισόδια. Οι συγκεντρωμένοι εκδίδουν ψήφισμα το οποίο λέει:
«Απας ο λαός της Θεσσαλονίκης συγκεντρωθείς εις παλλαϊκήν συγκέντρωσιν και ακούσας των ρητόρων, αποφασίζει:
1) Εκφράζει τον αποτροπιασμόν και την αγανάκτησίν του διά τους δολοφόνους.
2) Διαδηλώνει τη συμπάθειάν του προς τους αγωνιζόμενους απεργούς.
Και ζητεί: 1) Παραίτησιν της κυβερνήσεως.
3) Αμεσον σύλληψιν του διευθυντού της Αστυνομίας Ντάκου και την αντικατάστασιν του Γενικού Διοικητού Πάλλη.
4) Επίλυση όλων των αιτημάτων των απεργών και ακύρωσιν της αποβολής του φοιτητή Καββαδία.
5) Απελευθέρωσιν όλων των συλληφθέντων.
6) Απόδοσιν των θυμάτων εις τα εργατικά Σωματεία προς κήδευσιν.
7) Να επιτραπεί αύριον η τέλεσις παλλαϊκού μνημοσύνου.
Δηλώνει: ότι θα συνεχίσει την απεργίαν μέχρις της πλήρους επιλύσεως όλων των αιτημάτων και αναθέτει εις τον Διοικητήν του Γ. Σ. Στρατού τη διαβίβασιν του παρόντος ψηφίσματος εις την κυβέρνησιν».
Οι αρχές έχουν καταλυθεί πλήρως. Την εξουσία την έχουν στα χέρια τους οι εργάτες και ο λαός της Θεσσαλονίκης. Όχι όμως για πολύ. Η Απεργία σταματάει με απόφαση της ΓΣΕΕ και της Ενωτικής ΓΣΕΕ που την εκφράζει ο Γραμματέας της Κώστας Θέος. Ο Βουλευτής του ΚΚΕ Μιχάλης Σινάκος από την Επανομή στο λόγο του λέει ότι «οι εργάτες πέτυχαν τις πρώτες νίκες και ο Στρατηγός Ζέππος έδωσε το λόγο του ότι θα τιμωρηθούν οι ένοχοι»
Η Κ.Ε του ΚΚΕ που συνεδριάζει εκτάκτως θεωρεί λάθος την απόφαση κλεισίματος της Απεργίας και ασκεί δριμεία κριτική στον Κώστα Θέο ο οποίος απαντάει μέσα από το Ριζοσπάστη ότι το έκανε για να μη χαλάσει τη συνεργασία με τη ΓΣΕΕ του Καλομοίρη…. Συνεχίσουν όντως το επόμενο διάστημα διαβουλεύσεις της ΓΣΣΕ με την Ενωτική ΓΣΕΕ που θα καταλήξουν στην εξαγγελία μιας Πανελλαδικής- Πανεργατικής απεργίας για τις 5 Αυγούστου που όμως δεν θα γίνει ποτέ αφού ο νεκροθάφτης των εργατών της Θεσσαλονίκης Ι. Μεταξάς θα κηρύξει δικτατορία μια μέρα νωρίτερα, στις 4 Αυγούστου.
Την επόμενη μέρα που είναι Κυριακή 10 Μάη γίνονται οι κηδείες των ηρωικών εργατών όπου συμμετέχουν 150 έως 200.000 λαού!
Εικόνα 3 Η κηδεία των δολοφονημένων εργατών
Όμως ούτε ο Ζέππος ούτε κανένας άλλος τήρησαν τις υποσχέσεις τους. Από την επόμενη μέρα ξεκινάει ένα μεγάλος κύκλος διώξεων και τρομοκρατίας. Τα θύματα θεωρούνται φταίχτες και σέρνονται στα δικαστήρια. Λειτουργεί και το ιδιώνυμο του Βενιζέλου. Οι αγωνιστές και ειδικά τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ στέλνονται κατά δεκάδες στα ξερονήσια και στις φυλακές. Η δικτατορία θα τους παραδώσει αργότερα με πρωτόκολλο στους Γερμανούς ΝΑΖΙ κατακτητές για να εκτελεσθούν στην Καισαριανή, στο Κούρνοβο και όπου αλλού θέλουν οι κατακτητές με τους «Έλληνες» συνεργάτες τους.
Εικόνα 4 Οι νεκροί αγωνιστές
Η 9η Μάη της Θεσσαλονίκης όμως θα συνεχίσει και τα επόμενα χρόνια να τρομάζει το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Ο μετέπειτα δικτάτορας σε πολλές ομιλίες του αναφέρεται στην 9η Μάη όπου καταλύθηκαν οι αρχές και θεωρεί μάλιστα τον κύριο λόγο που έκανε τη δικτατορία και τον φόβο ότι στις 5 Αυγούστου που θα γινόταν η Πανεργατική Απεργία θα γινόταν τα ίδια γεγονότα με την 9 Μάη. Ένα χρόνο αργότερα θα κυκλοφορήσει βιβλίο γραμμένο από την Ειδική Ασφάλεια όπου αναφέρεται στα γεγονότα της 9ης Μάη διαστρεβλώνοντάς τα φυσικά. Το καθεστώς θεωρεί τα γεγονότα του Μάη ως «Γενική δοκιμή για την επανάσταση»….
Ο Γκαίμπελς και η 9η Μάη
Όμως δεν είναι μόνο το Μεταξικό φασιστικό καθεστώς που τρομάζει από τον Μάη του 36 της Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος ο Γκαίμπελς την αναφέρει σε δυο απανωτά συνέδρια (1936 και 1937) του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας (ΝΑΖΙστικό) ως «μια απόπειρα κομμουνιστικής επανάστασης». (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 12/9/1936)
Η 9η Μάη στον τοίχο της Καισαριανής.
Δεκάδες είναι οι αγωνιστές που πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα του Μάη του 36 και βρέθηκαν στον κατάλογο των εκτελεσμένων την ματωμένη Πρωτομαγιά του 1944 στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Ζαφείρης Βεκίδης, Πρόεδρος του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και ο Σάββας Σαββόπουλος εργατικό στέλεχος, μέλη του ΚΚΕ και εκτελεσμένοι με τους 200 είναι οι δυο από τους τέσσερις εργάτες που κρατάνε την πόρτα με τον νεκρό Τάσο Τούση. Νίκος Μανέκας, Τάκης Κουριώτης, Στάθης Κοσμίδης, Αλέκος Κων/δης, Δαλδογιάννης Σταμάτης, Σπυρίδης Γιώργος είναι μερικά μόνο από τα πολλά ονόματα Θεσσαλονικιών πρωταγωνιστών της 9ης Μάη που στήθηκαν την Πρωτομαγιά του 44 στη Καισαριανή. Και δεν είναι μόνο από τη Θεσσαλονίκη. Είναι οι καπνεργάτες της Καβάλας, της Κομοτηνής, της Ξάνθης, των Σερρών της Δράμας και άλλων πόλεων και κλάδων που συμμετείχαν στην απεργία του Μάη του 36.
Την Πρωτομαγιά του 1944 στην Καισαριανή εκτελέσθηκε ο αφρός του Ταξικού Επαναστατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος του Μεσοπολέμου. Αυτό καθόλου τυχαίο δεν ήταν. Η Επιλογή της ημερομηνίας και των 200 ονομάτων έγινε από την Ειδική Ασφάλεια και το καθεστώς της 4ης Αυγούστου που πλέον συνεργάζονταν ανοιχτά με τους ΝΑΖΙ.
Αθάνατοι όλοι οι νεκροί αγωνιστές της Εργατικής Τάξης.
Τα στοιχεία πάρθηκαν από τις εφημερίδες «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ», «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» και «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ»
Κοζάνη 8/5/2021
Στέφανος Πράσσος -Μέλος Π.Σ.Δ.Μακεδονίας
«Αριστερή Συμπόρευση για την ΑΝΑΤΡΟΠΗ στη Δυτική Μακεδονία»
