Χριστούγεννα: Γιατί τα γιορτάζουμε στις 25 Δεκεμβρίου

Τα Χριστούγεννα δεν γιορτάζονταν πάντα στις 25 Δεκεμβρίου. Για την ακρίβεια τους πρώτους τρεις αιώνες της ύπαρξης του Χριστιανισμού

, η γέννηση του Χριστού δεν αποτελούσε θέμα κάποιας εορτής.

Οι μεγάλες χριστιανικές εορτές ήταν τα Θεοφάνια, στις 6 Ιανουαρίου, και το Πάσχα. Η πρώτη επίσημη αναφορά της 25ης Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της γέννησης του Ιησού εμφανίζεται σε Ρωμαϊκό ημερολόγιο του 336 μ.Χ.

Γεννήθηκε ο Ιησούς στις 25 Δεκεμβρίου; Το πιθανότερο είναι πως όχι. Εξάλλου η Αγία Γραφή δεν αναφέρει ημερομηνία και η ιστορία της γέννησης περιέχει αρκετά αντικρουόμενα στοιχεία. Για παράδειγμα η παρουσία των βοσκών με τα προβατάκια παραπέμπει περισσότερο σε άνοιξη.

Στα τέλη του τρίτου – αρχές τέταρτου αιώνα, η εκκλησία αποφάσισε να τοποθετήσει οριστικά τη γέννηση του Ιησού στις 25 Δεκεμβρίου πιθανότατα για κοινωνικούς – πολιτιστικούς λόγους και όχι θεολογικούς. Για την ακρίβεια ώστε να συμπέσει – και να καλύψει – τις παγανιστικές εορτές του Σατούρνου (Θεός των Ρωμαίων προστάτης της Γεωργίας που ταυτίζεται με τον Κρόνο ) στη Δύση και του Μίθρα (Θεό του φωτός και της Σοφίας των Περσών) στη Μέση Ανατολή.

Στις 25 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, τοποθετείται το χειμερινό ηλιοστάσιο. Στα προχριστιανικά χρόνια ήταν μία από τις σημαντικότερες εορτές.  Ήταν η «γέννηση του Ηλίου», η στιγμή της μικρότερης ημέρας του χρόνου που αρχίζει σταδιακά να μεγαλώνει. Ο Ήλιος σταματάει να χαμηλώνει και ξεκινάει την πορεία του για το πιο ψηλό σημείο του ουρανού, νικώντας το σκοτάδι, ώστε να προσφέρει απλόχερα ξανά τον κόσμο ζεστασιά.

Μέσω αυτή της τακτικής, που ακολουθείται σχεδόν σε όλες τις θρησκευτικές εορτές, η εκκλησία επιδίωκε την εξάπλωση του Χριστιανισμού ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Σε μια ημερομηνία παγανιστικής εορτής, τοποθετείται μια σημαντική χριστιανική εορτή.  Μέσω αυτή της τακτικής, που ακολουθείται σχεδόν σε όλες τις θρησκευτικές εορτές, η εκκλησία επιδίωκε την εξάπλωση του Χριστιανισμού ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας.

Τα Χριστούγεννα εξαπλώθηκαν σε όλο τον δυτικό κόσμο κατά τη διάρκεια των αιώνων που ακολούθησαν. Ωστόσο δεν τα αποδέχτηκαν όλοι οι Χριστιανοί, με πολλούς να συνεχίζουν να θεωρούν σημαντικότερα τα Θεοφάνια και το Πάσχα.

Μάλιστα ορισμένοι, όπως οι Πουριτανοί της αγγλικής αποικίας «New England» στη νέα αμερικανική γη, είχαν απαγορεύσει ακόμα και τον εορτασμό των Χριστουγέννων, συνδέοντάς την με τον παγανισμό. Επίσης μετά την αμερικανική επανάσταση τα Χριστούγεννα θεωρήθηκαν ως «βρετανικό κατάλοιπο» και απαξιώθηκαν. Επέστρεψαν στο αμερικανικό εορτολόγιο το 1870 και μάλιστα ως ημέρα ομοσπονδιακής αργίας.