Το γεφύρι της Σμίξης στον Αλιάκμονα (Έργο με μελάνια του Αργύρη Παφίλη)

Το γεφύρι της Σμίξης στον Αλιάκμονα. 

Ένα από τα πλέον σημαντικά πέτρινα περάσματα του Αλιάκμονα που δεν υπάρχει εδω και αρκετά χρόνια, ήταν το Γεφύρι της Σμίξης στον Αλιάκμονα. Βρίσκονταν ανάμεσα στα χωριά Βογατσικό, Κωστράζι Καστοριάς και Πλατανιά Κοζάνης. Ένωνε την Καστοριά και τις γύρω περιοχές με το Βοΐο, την Ήπειρο και την Κορυτσά. Πρόκειται για τρίτοξο γεφύρι που η μεσαία μεγάλη καμάρα άνοιγε στα 20 μ. και το ύψος έφτανε στα 12 μ. Οι κλίσεις του οδοστρώματος του ήταν αρκετά απότομες πράγμα που καθιστούσε επικίνδυνο το πέρασμά του ιδιαίτερα σε κακοκαιρίες. Έπεσε τον Σεπτέμβριο του 1928. Αυτό το τόσο σημαντικό πέρασμα δεν έχει φωτογραφηθεί ποτέ ή καλύτερα δεν σώζεται καμιά φωτογραφία. Ένα σκίτσο, του Ν. Τσίγκα βρίσκεται στο άρθρο του Γιώργου Γκολομπία στην εφημερίδα ΄΄ΤΟ ΒΟΓΑΤΣΙΚΟ΄΄ Το γεφύρι της Σμίξης 1991. Επίσης στην ίδια εφημερίδα το 1992 ο Θωμάς Κ. Βράκας δημοσίευσε τον Θρύλο για τo γεφύρι.

Στο γεφύρι δόθηκαν πολλές μάχες ιδιαίτερα στο πύρινα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα. Ο θρύλος αναφέρει ότι το γεφύρι το έχτισε ο πρωτομάστορας Πασχάλης από το Σούλι. Επειδή το γεφύρι δεν στέριωνε αναγκάστηκε να στοιχειώσει την γυναίκα του.

Ο Γ. Αλεξίου αναφέρει ότι στην μεγάλη καμάρα υπήρχαν κρεμασμένα καμπανάκια με διαφορετικό ήχο το καθένα για το ύψος του νερού. Ο Σπύρος Μαντάς το θεωρεί σημαντικό λαογραφικό στοιχείο.

Την ονομασία του οφείλει στην σμίξη του Αλιάκμονα με το ρέμα υπερχείλιση της λίμνης της Καστοριάς ή στο μικρό οικισμό που βρίσκονταν κοντά στο γεφύρι. Από το παλιό μεγάλο γεφύρι σήμερα σώζονται οι βάσεις στις δύο άκρες του γεφυριού.

Κάποια στιγμή θέλησα να κάνω ένα σχέδιο του γεφυριού αντλώντας στοιχεία από τις περιγραφές διαφορών περιηγητών που πέρασαν από το γεφύρι και ντόπιους ερευνητές αλλά και από τα στοιχεία που δίνει ο Σπύρος Μαντάς στον Γ΄ και Δ΄ τέταρτο τόμους στο υπέροχο έργο του ΓΕΦΥΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ. Την περιοχή της Σμίξης δεν την επισκέφτηκα ποτέ, δεν ξέρω πως είναι το τοπίο του Αλιάκμονα εκεί όπου σήμερα έχει χτιστεί καινούργια γέφυρα. Στην αρχή δίσταζα πολύ άλλα οι διηγήσεις των ερευνητών, μελετητών, ιστορικών και περιηγητών φουρτούνιαζαν την φαντασία μου. Έτσι λοιπόν αυτές τις μέρες (25 Φεβρουαρίου 2024) με τα μελάνια μου και τις πένες μου ξανάχτισα το γεφύρι της Σμίξης. Είχα βέβαια και την επιβεβαίωση του Σπύρου Μαντά!

Αργύρης Παφίλης