Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: Ένας αητός χωρίς φτερά... (video)

Ένας αητός χωρίς φτερά...

Στις 7 Ιανουαρίου του 1972 έφυγε από τη ζωή η σπουδαία στιχουργός του λαϊκού τραγουδιού Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, η οποία σημάδεψε το λαϊκό τραγούδι

με τις αναρίθμητες δημιουργίες της. Παθιασμένη με τη ζωή και το τζόγο, αθυρόστομη και πολυδιαβασμένη, άφησε πίσω της τραγούδια-σταθμούς για την ελληνική λαϊκή σκηνή – εισπράττοντας ωστόσο για το έργο της πενταροδεκάρες.

Η Ευτυχία Χατζηγεωργίου-Οικονόμου, κατόπιν Νικολαΐδου και τελικά Παπαγιαννοπούλου γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1893. Γλίτωσε από τη σφαγή του 1922, φορτωμένη σε μια μαούνα, μαζί με τη μητέρα και τις δυο κόρες της. Στην Ελλάδα η ζωή της ήταν περιπετειώδης και γεμάτη πάθη. Αρχικά ασχολήθηκε με την ηθοποιία, εργάστηκε ως δασκάλα (είχε πτυχίο από την Μικρά Ασία) ενώ ασχολήθηκε και με την ποίηση.

Το 1948 ξεκινά να γράφει στίχους για τραγούδια, πωλώντας τους για μηδαμινά ποσά προκειμένου να τροφοδοτεί το πάθος που ανέπτυξε μετά το χαμό της μιας κόρης της, για την τράπουλα. Ενδεικτικό είναι το ότι το «Δυό πόρτες έχει η ζωή» το πούλησε έναντι 250 δραχμών και τα «Ηλιοβασιλέματα» έναντι 300. Το πρώτο της τραγούδι που μελοποιήθηκε από τον Τσιτσάνη ήταν το «Για μια γυναίκα χάθηκα», το οποίο γραμμοφωνήθηκε στις 15 Μαρτίου 1951, ενώ με δική του παραγγελία είχε γράψει τους στίχους για το γνωστό σε όλους πλέον τραγούδι «Τα καβουράκια».

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έχει γράψει στο βιβλίο του, για την Ευτυχία «Όλα είναι ένα ψέμα»: «Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου… Τη θυμάμαι πάντοτε, μ’ ένα μαντίλι στα μαλλιά, να με κοιτάζει με το πονηρό της βλέμμα και ξάφνου να μου πετάει ένα δίστιχο, όπως “Σαράντα μέρες και άλλη μια /περπάτησα στην ερημιά”, για να δει, από την έκφραση των ματιών μου, αν μου άρεσε και πόσο. Και άλλοτε να με βρίζει, επειδή μου είπε, με τη βραχνή, τσακισμένη απ’ το τσιγάρο φωνή της,’ “Να ‘ταν ο πόνος άνθρωπος / να ‘ερχόμαστε στα χέρια”, κι εγώ έμεινα απαθής. Και άλλοτε, πάλι, να μου επαναλαμβάνει ένα ολόκληρο πρωινό δύο στίχους για να μου μαλακώσει την ψυχή, επειδή ήμουν σεκλετισμένος: “Πέρασα νύχτα’ απ’ τη ζωή / και με κλειστά τα μάτια…»

Ο πλήρης αριθμός των τραγουδιών της κορυφαίας λαϊκής στιχουργού, παραμένει άγνωστος ( και μάλλον θα παραμείνει εσαεί) αφού πουλούσε τα τραγούδια της και μετά ηχογραφούνταν υπό άλλο όνομα στιχουργού. «Εγώ γράφω τραγούδια και τα πουλώ. Από κει και πέρα δεν ανακατεύομαι αν θα πιάσουν ή όχι, αν θα βγουν ή δε θα βγουν σε δίσκους. Μόλις τα παραδώσω, υπογράφω και μια δήλωση παραιτήσεως από διάφορα δικαιώματα, ας πούμε απαρνούμαι τα πνευματικά μου τέκνα...», δήλωνε σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Ακρόπολις, το 1960.

Ο Μάνος Ελευθερίου είχε γράψει για την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: «Το κακό είναι ότι πουλούσε τραγούδια σε άθλιους στιχουργούς, οι οποίοι είχαν μια οικονομική επιφάνεια, και καμώνονταν τους σπουδαίους και μέχρι σήμερα βλέπω να τα αναλύουν μικροβιολόγοι του τραγουδιού ως υποδειγματικά και αντιπροσωπευτικά δείγματα στιχουργικής του καθενός. Όμως τα τραγούδια "φωνάζουν" από μακριά ότι είναι δικά της. Έχουν το ύφος της, την τεχνική της, τη μαστοριά της [..] κυρίως έχουν πάνω τους τα δακτυλικά της αποτυπώματα».

Η εγγονή της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, Ρέα Μανέλη σε συνέντευξή της στο περιοδικό «Μελωδία» το 2000 είπε χαρακτηριστικά: «...έγραφε πάντα, αλλά δεν έδινε σημασία. Τα έγραφε και τα πέταγε, τα έσκιζε. Μπορούσε να έχει τελειώσει ένα στιχάκι και, επειδή δεν είχε σπίρτα, να του βάλει φωτιά στη σόμπα για να ανάψει το τσιγάρο της».

Πολλά από τα τραγούδια της μελοποιήθηκαν από σπουδαίους συνθέτες: Τσιτσάνης, Μπακάλης, Χατζιδάκις, Χιώτης, Καλδάρας, ενώ πολλά άλλα πωλήθηκαν για κυριολεκτικά ένα κομμάτι ψωμί. Η ίδια δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την αναγνώριση του έργου της και για την είσπραξη δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα, παρά την διαχρονική επιτυχία των τραγουδιών της, να πεθάνει φτωχή, στις 7 Ιανουαρίου του 1972.

Μερικά από τα γνωστότερα τραγούδια της είναι τα: «Είμ’ αητός χωρίς φτερά», «Πάρε το δάκρυ μου», «Γεντί Κουλέ», «Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Η Μαλάμω», «Όνειρο Απατηλό», «Περασμένες μου αγάπες», «Το τελευταίο βράδυ μου», «Μαντουμπάλα» κ.ά. ενώ μερικοί από τους καλλιτέχνες που τραγούδησαν τα έργα της είναι οι Στέλιος Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Στράτος Διονυσίου, Σωτηρία Μπέλλου, Βίκυ Μοσχολιού, Μανώλης Αγγελόπουλος, Μελίνα Μερκούρη, Γιώργος Ζαμπέτας, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Μαίρη Λίντα, Σταμάτης Κόκοτας κ.ά.

ΠΗΓΗ: www.tvxs.gr