Τρία πέτρινα γεφύρια του Λαδοπόταμου! (Του Αργύρη Παφίλη)
Τρία πέτρινα γεφύρια του Λαδοπόταμου! ((Έργο με μελάνια του Αργύρη Παφίλη)
"Ο Λαδοπόταμος ή Λιαβαδοπόταμος ή Ζέλοβας, ο βορειότερος κλάδος του Αλιάκμονα.
Ο Λαδοπόταμος πηγάζει στα διάσελα ανάμεσα στο Βαρνούντα και το Βίτσι κοντά στη Βίγλα Πισοδερίου. Τροφοδοτείται από μια λεκάνη απορροής που σχηματίζεται από τον Βαρνούντα στα βόρεια, από τα όρη Τρικλάριο, Μπούτσι και Μάλι Μάδι στα δυτικά και από το Βίτσι στα νότια και ανατολικά. Τα νερά του ποταμού κατευθύνονται προς τα νότια και βγαίνουν στο οροπέδιο της Ορεστίδας όπου το ποτάμι ενώνεται με άλλους δύο παραπόταμους που έρχονται από τα δυτικά και τις βόρειες πλαγιές του Γράμμου. Λίγο νοτιότερα ανάμεσα στα χωριά Μανιάκοι και Ποριά και κοντά στην πόλη της Καστοριάς ο Λαδοπόταμος εκβάλλει στον Αλιάκμονα σχηματίζοντας τον κυρίως ποταμό.
Στο ποτάμι σήμερα σώζονται δύο πέτρινα μονότοξα γεφύρια. Το πρώτο βρίσκεται στη θέση Χάνι Μπερίκη στο Δενδροχώρι Καστοριάς. Το κατασκευάστηκε κάποιος Σδρόλιος από το Δενδροχώρι. Το έχτισε το 1866, σύμφωνα με μαρμάρινη επιγραφή που ήταν εντοιχισμένη στο γεφύρι και που σήμερα δεν υπάρχει. Το γεφύρι ένωνε την Καστοριά με την Κορυτσά, τα Κορέστεια και την Πρέσπα.
Το δεύτερο γεφύρι, της Σλίβενης, βρίσκεται πιο κάτω από το γεφύρι Μπερίκη, ένα περίπου χιλιόμετρο βόρεια από το χωριό Κορομηλιά Καστοριάς, στην έξοδο του φαραγγιού. Χτίστηκε το 1865 όπως μαρτυρεί ο μαρμάρινος θολίτης - κλειδί. Το γεφύρι ένωνε την Καστοριά με την περιοχή του Γράμμου, την Κορυτσά και τα Κορέστεια. Το 1960 έγινε συντήρηση του γεφυριού και προστέθηκαν τα σιδερένια κάγκελα, τα τσιμεντένια κολονάκια και το τσιμεντένιο κατάστρωμα.
Ένα μονότοξο μεγάλο γεφύρι δρασκελούσε τον Ζέλοβα ή Λαδοπόταμο ή Λιβαδοπόταμο (ο βορειότερος κλάδος του Αλιάκμονα) έξω από τον οικισμό Κώττα εκεί που σήμερα βρίσκεται η προτομή του καπετάν Κώττα. Την ύπαρξη του μαρτυρούν τρεις φωτογραφίες από το 1917 Συλλογή Ministere de la Culture (France) και μια καρτ ποστάλ. Το γεφύρι ένωνε την Φλώρινα και τα Κορέστεια με την Κορυτσά. Κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και κατέρρευσε το 1938, ύστερα από μεγάλη κατεβασιά του Λαδοπόταμου. Εντύπωση προκαλούν οι μεγάλες πέτρινες αρκάδες του και οι μεγάλες πέτρες στα τύμπανα. Για την αντοχή του γεφυριού είχαν χτιστεί στα κατάντη αντηρίδες. Όταν είδα τις φωτογραφίες του 1917 εντυπωσιάστηκα και θέλησα να το ζωγραφίσω. Τις πληροφορίες τις βρήκα στην Γεφυρογραφία της Πίνδου στον Γ΄ τόμο του Σπύρου Μαντά".
Αργύρης Παφίλης
