Απολογισμός Αποκριάς 2025 ή Έκθεση βαριεστημένου μαθητή; (Γράφει η Φανή Φτάκα)

Μ’ αφορμή την προχθεσινή συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης για τον Απολογισμό της Αποκριάς θα ήθελα να καταθέσω μερικές παρατηρήσεις.

Αποτελεί καθήκον και υποχρέωση της κάθε Δημοτικής Αρχής η δημόσια κοινοποίηση Απολογισμών μεγάλων εορταστικών εκδηλώσεων   σαν αυτών της Αποκριάς για δυο βασικούς λόγους : για να γνωρίσουν πρώτον οι δημότες ποιες δαπάνες της Αποκριάς καλύπτονται από τον τακτικό προϋπολογισμό του Δήμου για τα έσοδα του οποίου συμβάλλουν ως φορολογούμενοι πολίτες και δεύτερον αυτά τα οικονομικά στοιχεία αποτελούν και μια οφειλόμενη δημόσια απάντηση σε όσους γκρινιάζουν για τα περιττά έξοδα της Κοζανίτικης Αποκριάς, «τα μπρε- μπρε» όπως την χαρακτηρίζουν περιφρονητικά. Οι Απολογισμοί της Αποκριάς πρέπει να περιλαμβάνουν δυο σκέλη : 1) έναν οικονομικό απολογισμό με αναλυτικές καταστάσεις εξόδων και 2) έναν ποιοτικό απολογισμό της κάθε εκδήλωσης χωριστά αλλά και του συνόλου αυτών.  

Πιστεύοντας ακράδαντα ότι δεν κομίζω γλαύκα στην Αθήνα , γιατί και στο πρόσφατο παρελθόν του Δήμου , την περίοδο 2015-2017, με το τέλος των αποκριάτικων εκδηλώσεων δίνονταν στη δημοσιότητα λεπτομερή αναλυτικά στοιχεία των αποκριάτικων απολογισμών του Δήμου Κοζάνης θα ήθελα να υπογραμμίσω τα εξής σχετικά με το ενημερωτικό σημείωμα της κυριολεκτικά μιας σελίδας του Απολογισμού της Αποκριάς 2025 που στάλθηκε από τον Αντιδήμαρχο Πολιτισμού στους δημοτικούς συμβούλους ενόψει της προχθεσινής συζήτησης στο Δημοτικό Συμβούλιο .

• Ο φετινός Απολογισμός του Δήμου για τις Απόκριες 2025, με μεγάλη δυσκολία θα χαρακτηρίζονταν Απολογισμός με τα χαρακτηριστικά που προανέφερα. Αν έλειπε δε και η τελευταία σειρά με τα δυο ποσά που δαπανήθηκαν θα έμοιαζε περισσότερο με έκθεση βαριεστημένου μαθητή Δημοτικού Σχολείου με τίτλο «Πως πέρασα τις φετινές Απόκριες».  Μέσα σε 9 παραγράφους, εκ των οποίων οι 7 ολοκληρώνονται το πολύ σε δυο σειρές, αναπαράγονται σε κάθε παράγραφο   τα ίδια μονότονα κοσμητικά επίθετα και ουσιαστικά       όπως ενθουσιώδη υποδοχή, τεράστια επιτυχία, κέφι, ζωντάνια, παλμό , πλήθος επισκεπτών, καρναβαλιστών, καλύτερη ροη της παρέλασης , επιτυχής η οργάνωση των θεματικών βραδιών στην πλατεία, τεράστια επιτυχία η ξενάγηση επισκεπτών στα αξιοθέατα της πόλης  σε μια απέλπιδα προσπάθεια του συντάκτη του κειμένου να       μας πείσει για την «τεράστια επιτυχία» των φετινών εκδηλώσεων.       Από την άλλη για την ταμπακιέρα των οικονομικών απολογισμών των φετινών εκδηλώσεων που αποτελεί και την ουσία ενός ουσιαστικού απολογισμού μιλιά! Λάθος ! Στην τελευταία σειρά αυτής της φτωχής μαθητικής έκθεσης , ξεμπερδεύει με μια μονοκοντυλιά με το πιο σημαντικό κομμάτι του απολογισμού που είναι τα οικονομικά του στοιχεία αναφέροντας επιγραμματικά ότι ο Δήμος ξόδεψε σε συμβάσεις 84.289 ευρώ και οι χορηγοί πλήρωσαν 58.060 ευρώ. Υπάρχει μεγαλύτερη ένδειξη       βαριεστιμάρας από αυτήν ή μάλλον       εδώ ταιριάζει η λαϊκή ρήση «φεύγα κακό από τα μάτια» για να μην χρησιμοποιήσω κάποια άλλη πιο βαριά έκφραση ;
• Τουτέστιν, σύμφωνα μ’ αυτό το λακωνικό ανακοινωθέν της Αντιδημαχίας Πολιτισμού και του Δήμου Κοζάνης, οι φετινές Αποκριές συνολικά μας στοίχισαν 142.349 ευρώ, από τα οποία ο Δήμος ξόδεψε κοντά το 60% και το υπόλοιπο 40% οι χορηγοί, τους οποίους ούτε καν τους αναφέρει , αν και όφειλε, τιμής ένεκεν, για να γνωρίσουν       όλοι οι δημότες σε ποιο βαθμό ο καθένας από αυτούς συνέβαλε στην ολοκλήρωση των φετινών αποκριάτικων εκδηλώσεων.
• Δεν είμαστε κατά της χρήσης χορηγιών , το αντίθετο μάλιστα στο μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός της πόλης και του Δήμου γενικότερα, η κάθε συνεισφορά και μάλιστα οικονομικού χαρακτήρα είναι απαραίτητη και καλοδεχούμενη . Αποτελεί όμως υποχρέωση και καθήκον ταυτόχρονα του Δήμου, ως ελάχιστη τιμή ένδειξης       ευγνωμοσύνης σε όσους συνέβαλαν ποικιλοτρόπως σ΄αυτό, η αναγραφή της επωνυμίας ενός εκάστου από αυτούς χωριστά, μαζί με το ποσό με το οποίο συνέβαλαν και που ακριβώς αυτό χρησιμοποιήθηκε. Είναι απλά θέμα χρηστής διοίκησης. Γιατί       στο υπηρεσιακό σημείωμα των Χριστουγέννων υπάρχει λίστα χορηγών και όχι σ’ αυτό της Αποκριάς; Τα έσοδα αυτά δε θα περαστούν ετσι κι αλλιως στις κεντρικές καταστάσεις εσόδων του Δήμου, μετά την Ενοποίηση μάλιστα των πρώην Νομικών του Προσώπων (ΟΑΠΝ); Χωρίς παραστατικά δόθηκαν; Αν ναι,       ποιόν εξυπηρετεί   η ανωνυμία;

Εκτός από τον Οικονομικό Απολογισμό υπάρχει όμως και ο Ποιοτικός Απολογισμός των εκδηλώσεων ή των παραλείψεων που σημειώθηκαν .

1. Πουθενά στις ανακοινώσεις του Δήμου Κοζάνης, ούτε καν στο επίσημο ηλεκτρονικό ή έντυπο πρόγραμμα της Αποκριάς 2025 δεν αναφέρθηκε ότι οι Φανοί της Κοζάνης από τον Ιούλιο του 2023 έχουν ενταχθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας . Κρίμα γιατί αυτή η εγγραφή από μόνη της εκτός των άλλων ευεργετικών επιπτώσεων αποτελεί και       σπουδαίο μοχλό τουριστικής ανάπτυξης για την οποία πολλά κονδύλια δαπανήθηκαν φέτος. Αν δεν προβάλλεις αυτό τα τόσο σημαντικό γεγονός με ανακοινώσεις όταν τελείται το έθιμο πότε άραγε; Αν δεν προβλέψεις μέσα στο 12 ήμερο της Αποκριάς μια έστω εκδήλωση, ή και ημερίδα ακόμη, λίγο πριν την έναρξη των αποκριάτικων εκδηλώσεων για να γίνει γνωστό σε όλους το μεγάλο αυτό γεγονός της ένταξης , πότε θα το κάνεις ; Εκτός κι αν η συνειδητοποίηση αυτής της σπουδαίας ένταξης από τους αρμοδίους φορείς Πολιτισμού του Δήμου       αργεί ακόμη και απλά θέλουν τον χρόνο τους! Πέρασε 1.1/2 χρόνος από τότε, ας τους δώσουμε λίγο χρόνο ακόμα να το εμπεδώσουν καλύτερα!
2. Αντί της προβολής του σπουδαίου αυτού γεγονότος της ένταξης, την παραμονή της Τσικνοπέμπτης, για πρώτη φορά φέτος εισήχθησαν νέες εκδηλώσεις,  τις οποίες προλόγισε κι ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού ανοίγοντας ουσιαστικά μια μέρα πριν τον κύκλο των εκδηλώσεων του Δωδεκαημέρου. Αυτές ήταν οι Ζντρόμπλες και οι Μπιστερένιοι που παραδόξως δεν συνοδεύονταν από κανένα επιθετικό προσδιορισμό επιτυχίας στο ενημερωτικό σημείωμα       απολογισμού του Αντιδημάρχου Πολιτισμού. Γιατί απλούστατα ήταν μια παταγώδη αποτυχία με το τραγούδι καραόκε που κάποιοι προσπάθησαν να εισαγάγουν ως ατυχή νεωτερισμό στην παραδοσιακή κοζανίτικη Αποκριά. Κι ας μη σπεύσουν κάποιοι να αποδώσουμε στον άσχημο καιρό τις αιτίες της αποτυχίας. Αν δεν στρατολογούνταν ορισμένοι   άνθρωποι κάποιων Φανών για να υποδυθούν τους αντίστοιχους ρόλους,       δε νομίζω ότι η εκούσια συμμετοχή θα ξεπερνούσε τα δάχτυλα και των δυο χεριών μαζί!       Πολύ ευφυές και sic η σύλληψη του ανωτέρω αποκριάτικου δρώμενου καραόκε με το τραγούδι «Αντρα μου , αντρα μου παραπονιάρη» να αντηχεί σε μια άδεια πλατεία! .
3. Οι θεματικές βραδιές σχεδιάστηκαν για να είναι επικουρικές και να πλαισιώνουν τις αποκριάτικες εκδηλώσεις των Φανών και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να λειτουργούν ανταγωνιστικά με τους Φανούς ή υποκαθιστώντας αυτούς. Ούτε φυσικά       συνάδει με τη φιλοσοφία του εθιμικού δρώμενου των Φανών να       συνεχίζονται αυτές στην πλατεία μετά την εμφάνιση και την αποχώρηση του Φανού. Τα τελευταία χρόνια γίναμε θιασώτες στο εξής παράδοξο φαινόμενο: Μέχρι πέρυσι πραγματοποιούνταν στην πλατεία χορευτικές εκδηλώσεις και μάλιστα από φιλοξενούμενα χορευτικά  το       Σάββατο της Μικρής Αποκριάς       μετά την αποχώρηση του Φανού       Μπουντανάθκα , οι οποίες ευτυχώς φέτος σταμάτησαν ή καλύτερα μεταφέρθηκαν το Σάββατο της Μεγάλης Αποκριάς , όπου μετά το Φανό Λάκκος τ’ Μαγγαν’ εμφανίστηκαν τμήματα μοντέρνου χορού της Μακεδονικής Δύναμης κα του Γυμναστηρίου Σάντρα συγκρατώντας τον κόσμο στην κεντρική πλατεία και μειώνοντας έτσι τη ροή των ξένων κυρίως επισκεπτών προς το Φανό για να παρακολουθήσουν από κοντά το εθιμκό δρώμενο.
4. Παρά την Αύξηση των Συνολικών Δαπανών της Αποκριάς φέτος όπως και των Αποκριάτικων φετινών χορηγιών στο 40% του συνολικού Απολογισμού, η Αποκριά 2025 έπασχε από έλλειψη διαφημιστικού σποτ σε αντίθεση με άλλες χρονιές και από έλλειψη έντυπης       κ ηλεκτρονικής διαφήμισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά μεγάλης κυκλοφορίας σαν το LIFO, Protagon, αλλά και σε μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια της Θεσσαλονίκης και των Αθηνών. Η δε ΕΤ3 που υποτίθεται ότι θα κάλυπτε τηλεοπτικά την παρέλαση έδειξε ένα πολύ μικρό τμήμα αυτής παράλληλα με αποκριάτικες εκδηλώσεις άλλων πόλεων. Μεγάλη η παράλειψη αυτή γιατί παρακινεί τουρίστες από τα μεγάλα αστικά κέντρα να επισκεφθούν την Κοζανίτικη Αποκριά.
5. Θριαμβολόγησαν οι Αντιδήμαρχοι Κοζάνης για την αύξηση των αυτοκινούμενων τροχόσπιτων στο χώρο του Νιάμερου και έσπευσαν σύσσωμοι να βγουν τις γνωστές πλέον ολο χαμόγελα φωτογραφίες , όταν ο εν λόγω σύλλογος ξεκίνησε να έρχεται στην κοζανίτικη Αποκριά από το 2016.
6. Όσο για το συγκρότημα των χάλκινων «Αγία Φανφάρα» που άνοιξε τον κύκλο των Αποκριάτικων εκδηλώσεων την Τετάρτη πριν την Τσικνοπέμπτη, πόσο οξύμωρο φαντάζει το γεγονός ότι ένα ξένο χάλκινο συγκρότημα από Θεσσαλονίκη ανοίγει την Κοζανίτικη Αποκριά με ηχοχρώματα άσχετα με την παράδοση του τόπου μας , όταν εδώ και 45 χρόνια οι χάλκινες μπάντες των μαθητών της Πανδώρας τη στηρίζουν μουσικά τόσο στις βραδιές των Φανών όσο και στα κέντρα όλο το Δωδεκαήμερο; Αν όντως θέλαμε οι εκδηλώσεις της Κοζανίτικης Αποκριάς, να ανοίξουν με τα χάλκινα , τι πιο ωραίο να καλέσουμε όλες τις χάλκινες μπάντες της πόλης και όμορων πόλεων της περιοχής να κάνουν παρέλαση παίζοντας όλες μαζί και να βγουν στην πλατεία σηματοδοτώντας το ξεκίνημα της Κοζανίτικης Αποκριάς με ήχους χάλκινων πνευστών! Και τι πιο ωραίο ακόμη η πανδημοτική αυτή συνάντηση των χάλκινων μπαντών της πόλης και της ευρύτερης περιοχής να εξελιχθεί σ’ ένα φεστιβάλ χάλκινων το Σαββατοκύριακο της Μικρής Αποκριάς τονώνοντας την πεσμένη τουριστική κίνηση αυτής; Και μην πείτε ότι δε γίνεται! Επιχειρήθηκε το 2016 και 2017 το Σάββατο της Μικρής Αποκριάς με τεράστια επιτυχία ! Όσο για το 5ο φεστιβάλ των φιλοξενούμενων χορευτικών που διοργανώνει τα τελευταία χρόνια τοπικός πολιτιστικός σύλλογος, ας μεταφερθεί σε άλλη ημερομηνία εκτός Αποκριάς. Με το πνεύμα της παραδοσιακής Κοζανίτικης Αποκριάς ταιριάζουν περισσότερο τα χάλκινα ηχοχρώματα και λιγότερο τα χορευτικά από όλα τα μέρη της Ελλάδος, που τα τελευταία χρόνια πιέζουν όλο και πιο ασφυκτικά την Κοζανίτικη Αποκριά ! Καιρός να ρίξουμε και κανένα βλέφαρο στους ιστορικούς Βαλκάνιους γείτονες μας       με τους οποίους οι λαϊκές παραδόσεις μας έχουν πολλές κοινές ρίζες και να ανοίξουμε καινούριους δρόμους       συμφιλίωσης και συνεργαίας μέσα από τον πολιτισμό και τα κοινά δρώμενα της Αποκριάς ! Οι εμπειρίες του 2016 και 2017 με κωδωνοφόρους καρναβαλιστές από το Pernik της Βουλγαρίας, οι οποίοι έχουν μάλιστα ενταχθεί στην προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, του Kavadarci της περιοχής  Tikvesh, του Prilep και του Vevchani της Οχρίδας της Βόρειας Μακεδονίας μόνο θετική επίδραση μπορεί να ασκήσουν στην τόνωση του τουριστικού ενδιαφέροντος για την πόλη μας την περίοδο της Κοζανίτικης Αποκριάς!
7. Μ’ αφορμή δε τη σύναξη των παιδικών χορευτικών την Κυριακή το πρωί της Μικρής Αποκριάς καλόν θάταν εκτός των παραδοσιακών χορών τα παιδάκια να μυούνται και στο πνεύμα του Κοζανίτικου Φανού μέσα από το τραγούδι και το χορό. Γι’ αυτό και το πέρας       των παιδικών χορευτικών       εκδηλώσεων θα μπορούσε να σηματοδοτηθεί με έναν Παιδικό Φανό που θα άναβε στην πλατεία με κορυφαίο τραγουδιστή παιδάκι       πάλι, κατά το πρότυπο της σύναξης των Φανών των ενηλίκων την ίδια μέρα!       Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια έχουν ξεπεταχτεί αρκετά φυντανάκια της νεώτερης γενιάς αν και χρειάζονται πολύ δουλειά ακόμα, με τον       μικρό Γιάννη του Φανού Κρεββατάκια να αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα !
8. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της φετινής Αποκριάς ήταν η τεράστια ηχορύπανση του κεντρικού πεζόδρομου και των παρακείμενων μαγαζιών της πλατείας. Σκέτη Βαβυλωνία που δε σέβονταν τιποτα, ούτε τις εκδηλώσεις της πλατείας , να κατεβάσουν κάπως τα ηχεία το διωρο       ή το τρίωρο διεξαγωγής αυτών , ούτε την ιστορική Πανδώρα που παρέλαυνε συνοδεύοντας τις ομάδες των Φανών στον κεντρικό πεζόδρομο, ούτε τα καημενάκια τα δέντρα, τις αγριοκαστανιές του κεντρικού πεζόδρομου, όπου κάποιοι ανεγκέφαλοι καταστηματάρχες σκέφτηκαν να κρεμάσουν τα φωτορυθμικά τους . Ασυδοσία παντού και φαντάζομαι καμιά καμπάνια πουθενά ! Τα δέντρα βλέπετε δε ψηφίζουν! Παντως εμείς τα αποθανατισαμε όλα αυτά σε βίντεο μπας και συγκινηθεί κανείς αρμόδιος! Οι συστάσεις στα μαγαζιά πριν την έναρξη της Αποκριάς ήταν αλλού παππά ευαγγέλιο!
9. Τέλος πάντων,       πολλά θα μπορούσα να γράψω       ακόμα για την Αποκριά και για τον Απολογισμό των Χριστουγέννων που συζητήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο τρεις μήνες μετά, σα περσινά ξυνα σταφύλια φάνηκε, χωρίς καμία αυτοκριτική, μ‘ ένα ίδιο σχεδόν ενημερωτικό σημείωμα σαν αυτό της Αποκριάς, περασμένο λες από το ίδιο καρμπόν , κάποιοι αριθμοί μόνο άλλαζαν μαζί με ονόματα καθώς και το γεγονός ότι σ’ αυτό αναφέρονταν και οι χορηγοί.

Κλείνοντας θα ήθελα να καταθέσω και μια πρόταση για την Ιστορική Μπάντα της πόλης, την Πανδώρα, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κοζανίτικης Αποκριάς και που τόσα έχει προσφέρει στην πόλη στα 113 χρόνια λειτουργίας της! Δεν μπορεί να μην πληρώνονται οι ενήλικες μουσικοί, μέλη της, εδώ και 1,5 χρόνο περίπου. Μέχρι και ο δεύτερος κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας της που ψηφίστηκε μετά την αναβίωσης της το 1923, Αρθρο 3 του Κανονισμού του 1923 της Πανδώρας) προέβλεπε ρητά τα εξής: «Μετά από απόφαση του Δ.Σ θα γράφονται ως μαθητές όλοι όσοι θέλουν …και το σωματείο θα προσφέρει δωρεάν μουσική εκπαίδευση και μετά από 3μηνη επιτυχή εξάσκηση, για το τμήμα των πνευστών οργάνων μόνο θα παρέχει μηνιαίο μισθό, τον οποίο θα καθοριζει το ΔΣ»!

Μέχρι πέρυσι ήταν υπεύθυνο το ΔΣ του ΟΑΠΝ για την εύρυθμη λειτουργία της, σύμφωνα με τον Κανονισμό, εδώ και ενάμισυ χρόνο περίπου είναι ο Δημος Κοζάνης με το Δημοτικό Συμβούλιο . Ας μην ξεχνάμε ότι ο χώρος που συνεδριάζει το Δημοτικό Συμβούλιο , το Κοβεντάρειο ολόκληρο είναι περιουσιακό στοιχείο της Πανδώρας και κανονικά ο Δήμος έπρεπε να πληρώνει ενοίκιο σ’ αυτήν για τη χρήση του , χώρια τα άλλα κληροδοτήματα της. Ας ασχοληθεί επιτέλους κάποιος σοβαρά με το θέμα! Η καθυστέρηση επίλυσης του θέματος αποτελεί ντροπή για όλη την πόλη!

Φανή Φτάκα-Τσικριτζή