Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου (της Αναστασίας Ι. Καρανίκα)

Το παιδικό βιβλίο, άρχισε, μετά την Μεταπολίτευση, η οποία σηματοδοτεί την αναγέννηση του βιβλίου για παιδιά, να κατακτά μία περίοπτή θέση στις βιτρίνες, στην οικογενειακή βιβλιοθήκη και στο πάνθεον των αξιών.

Παρ’ όλα αυτά, το μέλλον του διαγράφεται ομιχλώδες καθώς νέα μέσα έρχονται να διεκδικήσουν ένα δυναμικό ρόλο στο προσκήνιο του πολιτισμού.

Σήμερα τα παιδικά βιβλία που κυκλοφορούν είναι πολλά, ποικίλα, ελκυστικά και προσιτά στους πολλούς, κοινό υπάρχει και μάλιστα αρκετό, παιδικές βιβλιοθήκες έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν, το σχολείο δεν αντιτίθεται αλλά καλλιεργεί με στοργή τις σχέσεις των παιδιών με τους δημιουργούς του βιβλίου, ενώ οι γονείς δεν δυσπιστούν πια στο παιδικό βιβλίο, αλλά εναποθέτουν στην εξωσχολική ανάγνωση πολλές ελπίδες για την κοινωνική πρόοδο των παιδιών τους.

Συγχρόνως όμως, τα τελευταία χρόνια, με επιταχυνόμενους ρυθμούς, το παιδικό βιβλίο γίνεται εμπορικό προϊόν. Διαφημίζεται, προωθείται με επιτήδειους και συντονισμένους σχεδιασμούς, υποστηρίζεται με αποτελεσματικούς συνδυασμούς, ενισχύεται από ιδιώτες και κράτος.

Το βιβλίο, αντικείμενο από ύλη και πνεύμα, χαρτί, μελάνι και σκέψη, είναι καρπός μιας εύθραυστης ισορροπίας ανάμεσα στην κερδοσκοπία και την ανιδιοτέλεια, τη μαζικότητα και τον εκλεκτικισμό, τη συναλλαγή και την ελευθερία, τη μοναξιά και τη διαφήμιση. Η θέση του σήμερα φαίνεται δύσκολη, ίσως και μετέωρη καθώς άλλα μέσα το συναγωνίζονται και νέες αντιλήψεις κυριαρχούν.

Οι τελευταίες επιτεύξεις της τεχνολογίας, η σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα και τα καινούρια μέσα πολιτισμού, στον τομέα κυρίως της μαζικής επικοινωνίας και ψυχαγωγίας, καλλιεργούν ένα νέο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς των ανθρώπων και επηρεάζουν όλες τις πολιτισμικές επιλογές.

Τα εικονογραφημένα περιοδικά, η τηλεόραση, το βίντεο, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και οι δραστηριότητες που συνδέονται με αυτά, οι ψηφιακοί δίσκοι που εγκαθιστούν παραδείσους πληροφοριών και αντικαθιστούν όλο και πιο συχνά το βιβλίο, καθιερώνουν μια νέα αντίληψη, της σχέσης πομπού και δέκτη στο κοινωνικό παιχνίδι και είναι ενδεχόμενο να επηρεάσουν την ιδεολογία του ανθρωπιστικού πολιτισμού που εδώ και εκατοντάδες χρόνια εκφράζεται με το βιβλίο.

Υπάρχει αναμφισβήτητα μια αίσθηση μεταβατικότητας και ένας ανταγωνισμός.

Μέσα στην ανασφάλεια των συνεχών ανατροπών, ανάμεσα στο εφήμερο και το φευγαλέο, ανάμεσα στις στρατιές των προϊόντων με ημερομηνία λήξεως, το βιβλίο μπορεί να μένει ακόμη εγγύηση μιας μόνιμης σχέσης με τα ιδανικά της ζωής, μια κιβωτός που διαφυλάσσει το αιώνιο, γιατί ο θησαυρός της από μόνος του αναγεννάται με κάθε χρήση. Και περισσότερο το βιβλίο για νέους, που από τη φύση του τείνει να προσφέρει στους αναγνώστες του, όχι μόνο την ποιοτική εικόνα της ζωής, αλλά-προπάντων-την εικόνα της τέχνης ως ύστατο καταφύγιο σε μια ζωή όλο και λιγότερο ποιητική.

 

2 Απριλίου - Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου

Αναστασία Ι. Καρανίκα