Πανελλαδική έρευνα: Η χρήση κοινωνικών δικτύων αρχίζει από την ηλικία των 10 ετών

Το 41% των μαθητών δημοτικού και το 51% των μαθητών γυμνασίου/λυκείου δηλώνουν ότι ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν κοινωνικά δίκτυα 

μεταξύ 10 και 12 ετών, είναι μερικά μόνο από τα ανησυχητικά στοιχεία που προκύπτουν από τη μεγάλη έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου.

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι η χρήση κοινωνικών δικτύων από ανηλίκους είναι καθολική και ξεκινά ήδη πριν την ηλικία των 13 ετών, παραβιάζοντας τις ηλικιακές προϋποθέσεις πρόσβασης που έχουν ορίσει οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (Very Large Online Platforms-VLOPs).

Από τους μαθητές που χρησιμοποιούν κοινωνικά δίκτυα  – το 66% στο δημοτικό και το 74% στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση παραδέχονται ότι δήλωσαν ψευδή ηλικία κατά την εγγραφή τους, παρακάμπτοντας με ευκολία τους μηχανισμούς ελέγχου ηλικίας, όπως προστίθεται.

Βασικά αποτελέσματα της έρευνας

• Η πλειοψηφία των παιδιών κάτω των 13 ετών χρησιμοποιούν TikTok, Instagram και YouTube, παραβιάζοντας τα όρια ηλικίας των VLOPs. Οι περισσότεροι ανήλικοι δηλώνουν ψευδή ηλικία, γεγονός που αποκαλύπτει την αδυναμία των πλατφορμών στην αξιόπιστη επαλήθευση ηλικίας
• Η χρήση κοινωνικών δικτύων ξεκινά από το Δημοτικό και είναι καθημερινή, γεγονός που ενισχύει τις υποχρεώσεις προστασίας ανηλίκων
• Πολλά παιδιά δαπανούν πάνω από 4 ώρες ημερησίως στις πλατφόρμες, με 1 στους 4 μαθητές Γυμνασίου/Λυκείου να δηλώνει υπερβολική χρήση, ενισχύοντας την ανάγκη για εργαλεία γονικού ελέγχου και αυτορρύθμισης
• Στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχει σοβαρό έλλειμμα γονικού ελέγχου, ενώ 1 στα 4 παιδιά ανοίγει λογαριασμό χωρίς να είναι ενήμεροι οι γονείς
• Η έκθεση σε ακατάλληλο περιεχόμενο είναι εκτεταμένη και κυρίως τυχαία
• Τα παιδιά γνωρίζουν πώς να κάνουν αναφορά, αλλά οι μικρότερες ηλικίες δυσκολεύονται, δείχνοντας την ανάγκη για φιλικότερους μηχανισμούς “Report & Block”

Υπερβολικός χρόνος οθόνης – Ανάγκη για λειτουργίες αυτορρύθμισης

Η έρευνα καταγράφει σημαντικά ποσοστά υπερβολικής χρήσης των κοινωνικών δικτύων από ανήλικους, με το 56% των μαθητών γυμνασίου/λυκείου και το 29% των μαθητών δημοτικού να δηλώνουν ότι περνούν πάνω από 3 ώρες τα σαββατοκύριακα online, ενώ και τις καθημερινές τα ποσοστά είναι ανησυχητικά αυξημένα.

Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση το 39% των μαθητών δηλώνει ότι χρησιμοποιεί το διαδίκτυο περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα και στο δημοτικό το 18%.

Επιπλέον, 1 στους 4 μαθητές γυμνασίου/λυκείου δηλώνει ότι κάνει υπερβολική χρήση και ότι χρειάζεται βοήθεια για να τη μειώσει.

Ελλιπής Γονική επίβλεψη στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Παρότι στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, σύμφωνα με τους μαθητές, το 50% των γονέων χρησιμοποιεί εργαλεία γονικού ελέγχου, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση η απουσία εποπτείας είναι εμφανής: οι μαθητές/τριες δηλώνουν ότι το 71% των γονέων δεν χρησιμοποιεί κανένα εργαλείο.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 26,2% των μαθητών Γυμνασίου/Λυκείου δήλωσε πως δημιούργησε λογαριασμό χωρίς τη γνώση ή συγκατάθεση των γονιών του, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ενίσχυση μηχανισμών γονικής συναίνεσης, ειδικά για χρήστες κάτω των 13 ετών, όπως προβλέπει το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο.

Το 34% των παιδιών δημοτικού και το 61% των παιδιών γυμνασίου/λυκείου δήλωσε ότι έχει δει βλαβερό ή ακατάλληλο περιεχόμενο, και στην πλειονότητα των περιπτώσεων (πάνω από 60%) αυτό προέκυψε τυχαία.

Διαδικτυακός εκφοβισμός

Ο διαδικτυακός εκφοβισμός αφορά τόσο μαθητές δημοτικού όσο και τους μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στο δημοτικό, το 6 % δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα και το 9 % ότι έχει υπάρξει μάρτυρας.

Στο γυμνάσιο/λύκειο, το 6 % έχει πέσει θύμα και το 15 % έχει γίνει μάρτυρας, όμως οι περισσότεροι προσπαθούν να το διαχειριστούν μόνοι τους ή να στηρίξουν το θύμα χωρίς να το αναφέρουν. Τα στοιχεία δείχνουν την ανάγκη για ενίσχυση της ενημέρωσης και στήριξης σε όλες τις ηλικίες.

Η έρευνα διεξήχθη τον Φεβρουάριο του 2025, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.500 μαθητών και μαθητριών ηλικίας 10 έως 18 ετών από τις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο και Λάρισα, και επικεντρώνεται στην πρόσβαση των ανηλίκων σε πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (VLOPs), όπως το TikTok, Instagram, YouTube και Facebook, καθώς και στις σχετικές πρακτικές που αφορούν:

• την παράκαμψη των ορίων ηλικίας
• τον υπερβολικό χρόνο οθόνης
• την έκθεση σε ακατάλληλο περιεχόμενο
• και τη χρήση εργαλείων γονικού ελέγχου

ΠΗΓΗ: tvxs.gr