Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ: Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό; (γράφει ο Μάνος Γαβριηλίδης)

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, από την ίδρυσή του, υποτίθεται πως θα αποτελούσε τον εγγυητή της δίκαιης διανομής των ευρωπαϊκών ενισχύσεων προς τους αγρότες

. Από το 2006 και μετά, είχε την αποκλειστική ευθύνη να διαχειρίζεται τα δισεκατομμύρια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που εισρέουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Η αποστολή του ήταν ξεκάθαρη, να στηρίξει τον αγρότη, να ενισχύσει την παραγωγή, να διασφαλίσει τη διαφάνεια.

Αντί για αυτό, βρεθήκαμε μπροστά σε ένα σκάνδαλο που εκθέτει όχι μόνο τον Οργανισμό, αλλά και το ίδιο το κράτος. Για χρόνια, καταγγελίες για εικονικές δηλώσεις, ζωικό κεφάλαιο που υπήρχε μόνο στα χαρτιά και “φουσκωμένες” επιδοτήσεις στοιβάζονταν στα συρτάρια, ενώ η ελληνική δικαιοσύνη έμενε θεατής. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που ερεύνησε δυναμικά την υπόθεση, βρήκε κλειστές πόρτες και απόπειρες υπονόμευσης του έργου της. Η συγκάλυψη δεν ήταν τυχαία, ήταν πολιτική επιλογή.

Τα ευρωπαϊκά κονδύλια, που προορίζονταν για την ενίσχυση της ελληνικής γεωργίας, μετατράπηκαν σε εργαλείο μικροπολιτικής. Αντί να πάνε σε αυτούς που παράγουν, χρηματοδότησαν ένα δίκτυο ημετέρων, πελατειακών σχέσεων και κομματικών εξυπηρετήσεων. Δισεκατομμύρια χάθηκαν από τον πρωτογενή τομέα, την ώρα που οι πραγματικοί παραγωγοί ασφυκτιούν από το κόστος παραγωγής, τις χαμηλές τιμές πώλησης των προϊόντων τους και την αβεβαιότητα.

Εξονυχιστικοί έλεγχοι – ορθώς - σε πραγματικούς αγρότες του μόχθου που ματώνουν το κάθε ευρώ που λαμβάνουν και καλούνται διαρκώς να αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες ενώ κάποιοι δήλωναν αγροτεμάχια εκτός επικράτειας – στη Βόρεια Μακεδονία, άλλοι δήλωναν ελαιώνες στο Γράμμο και μπανανιές στον Όλυμπο και άλλοι μεταξοσκώληκες στην Κρήτη υφαρπάζοντας τεράστια ποσά προφανώς χωρίς κανένα έλεγχο.

Ενισχύσεις που μειώνονται κάθε χρόνο για να επιστρέψουν στο εθνικό απόθεμα και στο τέλος κατέληγαν στις τσέπες κάποιων επιτήδειων νεοεισερχόμενων που καταπατούσαν ακόμα και δημόσιες εκτάσεις δηλώνοντας χιλιάδες στρέμματα βοσκοτόπων.

Η πλειοψηφία του αγροτικού κόσμου, πρόσφατα κλήθηκε να επιστρέψει μέρος των ενισχύσεων που έλαβε για το 2022 με την αιτιολογία πως ο τεχνικός σύμβουλος δεν υπολόγισε σωστά την αξία των δικαιωμάτων τους και φυσικά δεν μάθαμε ποτέ ποια ήταν η πραγματική αξία των εν λόγω δικαιωμάτων και προφανώς ο τεχνικός σύμβουλος δεν είχε καμία επίπτωση και συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες του απρόσκοπτα.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να παριστάνει ότι δεν γνώριζε. Η ανοχή, η σιωπή και η καθυστέρηση στη διερεύνηση δεν είναι απλώς πολιτική αμέλεια, είναι συνενοχή. Και η ζημιά δεν είναι μόνο οικονομική — είναι θεσμική, κοινωνική και ηθική. Όταν η αγροτική πολιτική εργαλειοποιείται για κομματικά συμφέροντα, η ύπαιθρος μαραζώνει και η διατροφική ασφάλεια της χώρας τίθεται σε κίνδυνο.

Και το χειρότερο είναι πως ακόμα δεν έχουμε δει παρά την κορυφή του παγόβουνου….

Η λύση δεν είναι άλλες υποσχέσεις ή “μεταρρυθμίσεις” για τα μάτια του κόσμου. Η λύση είναι να επιστραφούν τα χρήματα στους πραγματικούς αγρότες, με διαφανείς και δίκαιες διαδικασίες. Να ενισχυθούν άμεσα και με κάθε πρόσφορο τρόπο οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι μελισσοκόμοι, κυρίως οι νέοι που θέλουν να μείνουν στην ύπαιθρο και να δουλέψουν τη γη τους.

Αλλά εδώ βρίσκεται το πιο ανησυχητικό, δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα. Ούτε δείχνει να υπάρχει η βούληση να καταρτιστεί. Ζούμε σε μια χώρα που εξαρτά την διατροφική της επάρκεια από τις εισαγωγές, που αφήνει την αγροτική παραγωγή να φυτοζωεί, και που κάθε φορά που προκύπτει σκάνδαλο, ψάχνει να κρύψει τα σκουπίδια κάτω από το χαλί.

Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς μια “κακή στιγμή” της διοίκησης· είναι το σύμπτωμα μιας βαθιάς πολιτικής επιλογής, να θεωρείται ο αγρότης χρήσιμος μόνο προεκλογικά, και αόρατος μετά τις εκλογές. Αν αυτή η νοοτροπία δεν αλλάξει, τότε τα σκάνδαλα θα επαναλαμβάνονται και η ελληνική ύπαιθρος θα συνεχίσει να ερημώνει.

Η κοινωνία, και ειδικά οι αγρότες, δεν πρέπει να μείνουν σιωπηλοί. Γιατί το τίμημα της σιωπής, το πληρώνουμε όλοι — στο τραπέζι μας, στην τσέπη μας, στο μέλλον μας.

Μάνος Γαβριηλίδης

Γεωπόνος μελετητής