Σχολεία σε κρίση / Ελλείψεις, συγχωνεύσεις, εκπαιδευτικοί - λάστιχα και μαθητές «στον αέρα»

Η νέα σχολική χρονιά βρήκε τα ελληνικά σχολεία αντιμέτωπα με ένα γνώριμο μεν πρόβλημα, μεγεθυμένο όμως όσο ποτέ άλλοτε τα τελευταία χρόνια.

Χιλιάδες κενά σε εκπαιδευτικό προσωπικό, ελλείψεις σε υποδομές και ένα μαθητικό πληθυσμό που συρρικνώνεται. Ενώ το Υπουργείο Παιδείας μιλά για «ομαλή έναρξη», οι εικόνες από όλη τη χώρα δείχνουν το αντίθετο. Σχολεία που λειτουργούν με λιγότερους δασκάλους απ’ όσους χρειάζονται, τάξεις που συγχωνεύονται -πολλά από αυτά απροειδοποίητα και την τελευταία στιγμή- ολοήμερα που κλείνουν και μαθητές που μετακινούνται χιλιόμετρα για να φτάσουν στην πλησιέστερη αίθουσα.

Οι ελλείψεις γίνονται κανόνας

Σύμφωνα με ομοσπονδίες εκπαιδευτικών, η φετινή σχολική χρονιά ξεκίνησε με περίπου 20.000 κενά σε δασκάλους και καθηγητές. Πολλοί αναπληρωτές έφτασαν στα σχολεία την ίδια ημέρα που χτύπησε το πρώτο κουδούνι, ενώ σε ορισμένες περιοχές, όπως ο Έβρος, η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, οι τοποθετήσεις καθυστέρησαν ακόμη περισσότερο, χωρίς να σημαίνει αυτό πως δεν υπάρχουν κενά και σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη στην ειδική αγωγή και την παράλληλη στήριξη, όπου χιλιάδες αιτήσεις μαθητών με αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες παραμένουν ακάλυπτες. Οι γονείς τους καταγγέλλουν ότι τα παιδιά μένουν για μήνες χωρίς εκπαιδευτικούς κύριων μαθημάτων, με αποτέλεσμα να αποκλείονται ουσιαστικά από τη μαθησιακή διαδικασία.

Η κυβέρνηση επιμένει ότι «οι ελλείψεις είναι περιορισμένες» και ότι το σύστημα καλύπτεται σταδιακά με προσλήψεις αναπληρωτών. Ωστόσο, οι εκπαιδευτικοί υπογραμμίζουν πως έχουν γίνει «λάστιχο», γιατί μοιράζονται σε τρία ή και πέντε σχολεία, προσπαθώντας να καλύψουν τα κενά.

Η Α΄ ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης καταγγέλλει ότι «αντί να διοριστούν οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί που χρειάζονται, το Υπουργείο διασπά το ωράριο των ήδη υπαρχόντων, εξαντλώντας τους και υποβαθμίζοντας την ποιότητα της διδασκαλίας».

Το δημογραφικό πλήγμα και τα κλειστά σχολεία

Την ίδια στιγμή, το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας χτυπά πια και την πόρτα της εκπαίδευσης. Για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026, περισσότερα από 700 σχολεία αναστέλλουν τη λειτουργία τους, καθώς δεν συμπληρώνουν τον ελάχιστο αριθμό των 15 μαθητών.

Η εικόνα αυτή δεν περιορίζεται μόνο σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, αλλά φτάνει μέχρι και στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στην Αττική, σχολικές μονάδες με μειωμένες εγγραφές μαθητών, συγχωνεύονται με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υπεράριθμα τμήματα.

Για τις οικογένειες στις αγροτικές και νησιωτικές περιοχές, το πρόβλημα είναι δραματικό. Μαθητές υποχρεώνονται να διανύουν μεγάλες αποστάσεις κάθε μέρα για να φτάσουν στο νέο τους σχολείο, καθώς το προηγούμενο έχει κλείσει ή συγχωνευθεί. Το κόστος μετακίνησης και η ταλαιπωρία λειτουργούν αποτρεπτικά για πολλές οικογένειες, εντείνοντας τον κύκλο της ερήμωσης.

Υποδομές που θυμίζουν άλλη εποχή

Πέρα από τα κενά σε προσωπικό, σοβαρές είναι και οι ελλείψεις σε υποδομές. Σχολικά κτίρια σε πολλές περιοχές χαρακτηρίζονται «επικίνδυνα», με προβλήματα στη στατικότητα, την υγιεινή και τη θέρμανση. Πολλοί σύλλογοι γονέων διαπιστώνουν πως η πολιτεία δεν φροντίζει καν για τη συντήρηση των κτιρίων.

Στον Ασπρόπυργο για παράδειγμα, γονείς και δάσκαλοι καταγγέλλουν ότι τα παιδιά κάνουν μάθημα σε ακατάλληλες αίθουσες, με ρωγμές στους τοίχους και πλημμύρες στις πρώτες βροχές. Αντίστοιχα προβλήματα εντοπίζονται και στη Θεσσαλία, όπου πολλά σχολεία ακόμη δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως μετά τις περσινές πλημμύρες.

Η υποστελέχωση οδηγεί, επιπλέον, στη συγχώνευση τμημάτων, με αποτέλεσμα 27 και 28 παιδιά να στοιβάζονται σε αίθουσες σχεδιασμένες για 20. «Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ποιοτική εκπαίδευση όταν έχουμε τόσο πολυπληθή τμήματα», σημειώνουν οι εκπαιδευτικοί με κάθε ευκαιρία.

Αντιδράσεις και κινητοποιήσεις

Η εκπαιδευτική κοινότητα αντιδρά με συνεχείς κινητοποιήσεις. Στην Αθήνα, σωματεία εκπαιδευτικών διαδήλωσαν ενάντια στις συγχωνεύσεις τμημάτων σε 15 δημοτικά σχολεία, τονίζοντας ότι πρόκειται για «λογιστική διαχείριση» που θυσιάζει την παιδαγωγική σταθερότητα στο βωμό της εξοικονόμησης πόρων.

Στην Κέρκυρα, η τοπική ΕΛΜΕ καταγγέλλει ότι η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καλεί γονείς να μεταγράψουν τα παιδιά τους σε άλλα σχολεία, μόλις ενάμιση μήνα μετά την έναρξη της χρονιάς, λόγω συγχωνεύσεων.

Γονείς διαμαρτύρονται πως τα παιδιά τους αναγκάζονται να αλλάξουν αιφνίδια σχολικό περιβάλλον, κάτι που τους στοιχίζει στην ψυχική υγεία.

Ενώ οι εκπαιδευτικοί μέσα από τα συλλογικά τους όργανα επισημαίνουν σε συνεντεύξεις τους, πως η πολιτεία δεν ενδιαφέρεται για την επιβάρυνση εκπαιδευτικών και μαθητών, προσπαθεί «να της βγουν τα κουτάκια» εις βάρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και του ψυχισμού μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων.

Η πολιτική διάσταση

Το Υπουργείο Παιδείας υπερασπίζεται τις επιλογές του, κάνοντας λόγο για «αναγκαίες διορθωτικές κινήσεις» και «ορθολογική κατανομή πόρων». Όμως, η εκπαιδευτική κοινότητα βλέπει πίσω από αυτές τις κινήσεις μια συνειδητή πολιτική συρρίκνωσης του δημόσιου σχολείου.

Η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας δηλώνει με κάθε τρόπο πως η κυβέρνηση επιλέγει να αντιμετωπίζει τη δημόσια εκπαίδευση ως δημοσιονομικό βάρος, όχι ως κοινωνικό αγαθό. Η πραγματικότητα επιβεβαιώνει τα λεγόμενα καθώς, οι μόνιμοι διορισμοί παραμένουν ελάχιστοι, ενώ αντίθετα η εξάρτηση από αναπληρωτές βαθαίνει κάθε χρόνο.

Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής είναι πως ροκανίζεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια η ισότητα στην εκπαίδευση και το δικαίωμα όλων των παιδιών στη μόρφωση, ανεξαρτήτως περιοχής ή κοινωνικού υπόβαθρου.

Λίγο πριν μπει ο Νοέμβριος, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να λειτουργήσουν «κανονικά» μέσα σε ένα πλαίσιο μη κανονικό. Τα μαθήματα γίνονται με ελλείψεις, οι αίθουσες είναι ασφυκτικά γεμάτες και τα ολοήμερα προγράμματα περιορίζονται.

Το δημόσιο σχολείο, πυλώνας κοινωνικής συνοχής επί δεκαετίες, μοιάζει σήμερα να παλεύει για την επιβίωσή του. Αντί για ενίσχυση, δέχεται αλλεπάλληλα πλήγματα από περικοπές, συγχωνεύσεις και αποφάσεις που αυξάνουν τη γραφειοκρατία εξαντλώντας τους εκπαιδευτικούς.

Όμως, όπως συμβαίνει και με τους γιατρούς στα όλο και περισσότερο υποβαθμισμένα νοσοκομεία, μέσα σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες, οι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να κρατούν όρθιο το σύστημα. Ωστόσο με το φιλότιμο μόνο, δεν μπορεί να σωθεί η δημόσια εκπαίδευση.

ΠΗΓΗ: https://tvxs.gr